Owoce cytrusowe takie jak pomarańcze, grejpfruty, cytryny to smaczne i często spożywane owoce. Największą popularnością cieszą się zimą. Często stanowią dodatek do potraw i świątecznych wypieków. Są także lubianym dodatkiem do napojów np. herbaty. Cytrusy to zdrowa, niskokaloryczna przekąska, będąca również źródłem witaminy C.
Co jest na skórce owoców cytrusowych?
Cytrusy dostępne w sklepach to najczęściej owoce z upraw konwencjonalnych. Istnieje więc możliwość pojawienia się na nich pestycydów. Owoce cytrusowe, aby dotrzeć do sklepów, muszą przejechać długą drogę, więc są do tego odpowiednio przygotowywane. Stosuje się do tego substancje konserwujące oraz grzybobójcze m.in. imazalil i tiabendazol. Dodatkowo owoce często w celu poprawy ich wyglądu są nabłyszczane i woskowane [1]. Imazalil jest najczęściej stosowanym pestycydem pozbiorczym w cytrusach [2]. Dzięki jego zastosowaniu owoce nie pleśnieją, zanim trafią do sklepu. Imazalil jest pestycydem, który w największym stopniu przyczynia się do ryzyka rozwoju nowotworu i chorób innych niż nowotworowe np. niepłodności [3]. Dlatego m.in. nie powinniśmy obierać nieumytych pomarańczy.
Funkcja skórki, czyli jak chroni owoc
Cytrusy to owoce mające dość grubą skórę. Pełni ona funkcję ochronną dla miąższu, który docelowo spożywamy. Na skórce owoców, konkretnie pomarańczy, wykryto tiabendazol i imazalil w wyższych stężeniach niż w miąższu [4]. Profil toksykologiczny imazalilu został oceniony podczas wzajemnej oceny Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności. Ustalono dopuszczalne dzienne pobranie (ADI) wynoszące 0,025 mg/kg m.c. na dzień oraz ARfD wynoszące 0,05 mg/kg m.c. [5]. W miąższu odnotowano stężenie imazalilu w ilości 0,04 mg/kg pomarańczy. WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) podaje, że dopuszczalne dzienne spożycie imazalilu to 0,05 mg/kg masy ciała [6]. Oznacza to, że osoba ważąca 50 kg może zjadać dziennie 2,5 mg imazalilu bez znacznych negatywnych skutków dla zdrowia. Mimo tego należy zachować ostrożność i postarać się, aby jak najmniej szkodliwych substancji dostarczyć do swojego organizmu.
Jak myć cytrusy?
Aby ze skórki owocu pozbyć się lub zmniejszyć zawartość szkodliwych substancji należy je odpowiednio umyć. Część substancji, które osiadają na skórkach cytrusów, jest rozpuszczalna w wodzie. Aby je usunąć, trzeba tylko umyć owoce ciepłą wodą przy użyciu szczoteczki i ewentualnie płynu do mycia naczyń. Myje się nim naczynia, które mają potem kontakt z żywnością. Gdy dokładnie opłuczemy myte nim owoce, nie powinien nam zaszkodzić [7].
Produkty o grubej skórce np. grejpfruty można sparzyć wrzątkiem. Będzie to również lepszy sposób na pozbycie się imazalilu. To jednak za mało, by dodać do wypieków skórkę. W takim przypadku trzeba pozbyć się jeszcze substancji nierozpuszczalnych w wodzie. Można to zrobić w bardzo prosty sposób. Owoce najpierw płuczemy w wodzie o odczynie kwaśnym (z dodatkiem octu jabłkowego lub kwasku cytrynowego). Dzięki temu pozbędziemy się bakterii. Następnie w roztworze zasadowym (wodzie z dodatkiem sody oczyszczonej), żeby pozbyć się pozostałości pestycydów i konserwantów [1].
Bardzo ważne po umyciu owoców jest dokładne umycie rąk, najlepiej wodą z mydłem. Jeśli tego nie zrobimy, to substancje, które dostały się na nasze dłonie ze skórki, przejdą na miąższ i trafią do naszego organizmu.
Ekologiczne owoce cytrusowe – czy należy je myć?
Ekologiczne uprawy nie mogą stosować tiabendazolu i imazalilu. Obie substancje nie znajdują się na liście zakwalifikowanych środków ochrony roślin upraw ekologicznych [8]. Podczas produkcji ekologicznej można stosować wyłącznie produkty i substancje dopuszczone na podstawie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) [8]. Cytrusy pochodzące z ekologicznych upraw nie wymagają mycia w roztworze kwasowym i zasadowym oraz sparzania wrzątkiem. Należy jednak pamiętać, że mimo tego, trzeba je nadal umyć. Najlepiej wyczyścić je używając ciepłej wody i szczoteczki. Trzeba zrobić to równie dokładnie, jak przy owocach z upraw konwencjonalnych. Pozwoli to oczyścić je z bakterii i innych zabrudzeń, które dostały się na powierzchnie owoców w trakcie przechowywania i transportu [1].
Podsumowanie
Cytrusy to niewątpliwie wartościowe i odżywcze owoce. Stanowią źródło witaminy C oraz witamin z grupy B. Owoce cytrusowe, zanim trafią do sklepów, przechodzą długi transport. Aby zachowały świeżość, stosuje się środki konserwujące i grzybobójcze. Przez to skórka owoców jest źródłem tych szkodliwych dla człowieka substancji. Nie należy jednak z tego powodu rezygnować z ich jedzenia. Wystarczy odpowiednio je umyć, aby cieszyć się ich smakiem i wartościami.
Bibliografia:
- (2017), Skórki cytrusów, Akademia Dobrego Smaku SGGW, online: http://www.akademiadobregosmaku.sggw.pl/chemikalia-na-skorce-cytrusow/
- GiuseppeAltieri, Giovanni Carlo Di Renzo, FrancescoGenovese (2013), A new method for the postharvest application of imazalil fungicide to citrus fruit, Science Direct.
- MathieuValcke, Marie-HélèneBourgault, Louis Rochette (2017), Human health risk assessment on the consumption of fruits and vegetables containing residual pesticides: A cancer and non-cancer risk/benefit perspective, Science Direct.
- Kamila Kweczke (2015), Mycie cytrusów, Czytamy etykiety, online: https://czytamyetykiety.pl/blog/porady/mycie-cytrusow/
- Alba Brancato, Daniela Brocca, Luis Carrasco Cabrera (2018), Modification of the existing maximum residue levels for imazalil in various commodities, NCBI.
- https://apps.who.int/pesticide-residues-jmpr-database/pesticide?name=IMAZALIL
- Krystyna Wojdak, Weronika Bartosik, Owoce i warzywa – myć czy nie myć? – Oto jest pytanie, Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Kole, gov.pl, online: https://www.gov.pl/web/psse-kolo/owoce-i-warzywa–myc-czy-nie-myc–oto-jest-pytanie
- Jolanta Kowalska (2022), Środki ochrony roślin upraw ekologicznych, Instytut Ochrony Roślin, Państwowy Instytut Badawczy, online: https://www.ior.poznan.pl/1631,srodki-ochrony-roslin-do-upraw-ekologicznych
