Klimat to my. Ratowanie planety zaczyna się przy śniadaniu [Recenzja]

Książka autorstwa Jonathana Safran Foer’a stanowi mocny przekaz o wspólnej odpowiedzialności ludzi za losy planety. Porusza tematykę weganizmu, jak również katastrofy klimatycznej. Książka skupia się przede wszystkim na aspekcie codziennych wyborów żywieniowych, które dotyczą nas wszystkich. Prawdopodobnie na zawsze zmieni również twój stosunek do jedzenia. 

O autorze

Jonathan Safran Foer to amerykański pisarz o pochodzeniu żydowskim. Światową sławę przyniosła mu debiutancka powieść Wszystko jest iluminacją z 2002 roku. „Klimat to my. Ratowanie planety zaczyna się przy śniadaniu.” to nowa książka autora opublikowana w 2020 roku. W Polsce została wydana przez Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

O czym jest książka?

Stanowi rozwinięcie tematów poruszonych we wcześniejszych pracach pisarza. Jest to kontynuacja książki „Zjadanie zwierząt” opublikowanej w 2009 roku. Zostały w niej omówione kwestie dotyczące empatii oraz emocjonalności względem innych istot. W książce 'Klimat to my” autor skupia się z kolei na działaniach. Pokazuje możliwości, które możemy podjąć w trosce o dobro zwierząt, ale również planety przed kryzysem klimatycznym.

Książka składa się z pięciu części, z których każda podzielona jest na rozdziały. Część druga, Jak zapobiec największej śmierci, to ogromna ilość faktów dotyczących kryzysu klimatycznego. Są to dowody na obecny kryzys klimatyczny. Stanowią jednak tylko część problemu, a nie rozwiązanie.

Autor stara się przekonać czytelnika, że wiele z tych faktów jest nam znanych. W większości przypadków po prostu w nie wierzymy bądź ignorujemy. Reszta książki jest poświęcona temu, by przekonać nas, że naszym obowiązkiem jest działać. Wynika to z faktu, że według autora to właśnie człowiek jest odpowiedzialny za obecny kryzys klimatyczny.

Wszystkie poniższe cytaty pochodzą z recenzowanej książki „Klimat to my. Ratowanie planety zaczyna się na talerzu”

„Biorąc pod uwagę naturalne mechanizmy wpływające na klimat, działalność człowieka jest odpowiedzialna za 100 procent globalnego ocieplenia obserwowanego od początku rewolucji przemysłowej, czyli od około 1750 roku. Obecna zmiana klimatu jest pierwszą spowodowaną przez istoty żywe, a nie przez zjawiska przyrodnicze.” 

Ostatni rozdział ma strukturę listu Safrana Foera do jego dzieci. Autor mocno splata swoją historię działania z własną historią bezczynności w obliczu globalnego ocieplenia. Jak mówi, odwrócenie zmian klimatycznych „wymaga zupełnie innego rodzaju heroizmu”. 

Aspekty moralne

Autor w pierwszym rozdziale książki wprowadza czytelnika w problemy moralne związane z kryzysem klimatycznym. Analizuje schematy ludzkiego myślenia. Dotyka problemu unikania kwestii, które wydawać by się mogło nie dotyczą nas bezpośrednio. Jest to właśnie zmiana klimatu, której skutki można zauważyć po latach. Swoją narracją zmusza czytelnika do refleksji nad własną postawą wobec kryzysu klimatycznego

Autor nawiązuje w książce również do własnego doświadczenia. Opisuje sytuacje, w których sam postępował odmiennie od swoich poglądów. Mimo iż promuje ograniczenie produktów odzwierzęcych ze względu na walory smakowe wybierał produkty mięsne.

Pozwala to uświadomić czytelnikowi, że mimo wszystko ostatecznie każde działanie ma sens, dopóki działamy. Zawsze jednak mogą zdarzyć się momenty gdzie coś nam nie wyjdzie. Jest to również baza dla głębszego zrozumienia dalej omawianego tematu, jakim jest problem kryzysu klimatycznego.

Wspólna odpowiedzialność

Zmiana klimatu jest wyzwaniem zarówno retorycznym, jak i naukowym. Najbardziej palące pytanie to jak przekonać ludzi do natychmiastowego działania. Dotyczy to mobilizacji zarówno indywidualnej, jak i przede wszystkim zbiorowej.

Autor w swojej książce buduje w czytelniku poczucie wspólnej odpowiedzialności za naszą planetę. Jako konsumenci kreujemy popyt. Również pokazujemy, na jakich wartościach nam zależy. Autor podkreśla, aspekty, które w działalności człowieka mają największy negatywny wpływ na klimat. Według pisarza to właśnie na codziennie wybory żywieniowe mamy największy wpływ jako jednostka.

„Hodowla zwierząt (podobnie jak samochody) to wynalazek człowieka i służy jego wygodzie, nie istniała w czasach przed pojawieniem się naszego gatunku, a zatem dwutlenek węgla wydychany przez zwierzęta hodowlane jest równie nienaturalny, jak ten, który wylatuje z rur wydechowych” 

„Cztery najważniejsze działania, jakie może podjąć jednostka w związku ze zmianami klimatu, to przejście na dietę roślinną, unikanie podróży lotniczych, życie bez używania samochodu i posiadanie mniejszej ilości dzieci. Spośród tych czterech działań tylko jedzenie roślinne bezpośrednio wiąże się z metanem i tlenkiem azotu, gazami cieplarnianymi o największym znaczeniu dla zmiany klimatu.” 

Wpływ żywności na zmianę klimatu

Następnie wraz z rozwinięciem książki autor przechodzi do szczegółów. Fachowo analizuje aspekty wpływu żywności na klimat. Uwzględnia dane i liczby, które jasno pokazują ślad węglowy oraz wodny konkretnej grupy produktów spożywczych. Dla niektórych mogą być to szokujące dane. Autor podkreśla istotę powagi problemu. Weganizm nie musi stanowić ostatecznego wyboru. Istotny element to drobne zmiany podjęte przez nas wszystkich.

„Niejedzenie produktów odzwierzęcych na śniadanie i lunch ma mniejszy ślad węglowy niż bycie wegetarianinem w pełnym wymiarze godzin”.

Mobilizacja do zmiany

Książka daje nadzieję, że nie jest za późno. Motywuje do działania. Pokazuje, że jako jednostki mamy istotny wpływ w walce ze zmianą klimatu. Jest to apel w celu zrozumienia powagi problemu. Prośba o podjęcie próby w trosce o planetę oraz naszą przyszłość. Książka stanowi ważny przekaz, z którym warto się zapoznać w celu świadomego podejmowania decyzji. Tak by nasze codzienne wybory nie musiały nas w żaden sposób ograniczać. 

Podsumowanie

Podsumowując słowami Marka Bittman’a z The New York Times Book Review „Otwierająca oczy… W kontynuacji kultowego Zjadania zwierząt Foer z osobowością i pasją zajmuje się pytaniem, na które nikt do tej pory nie znalazł wyczerpującej odpowiedzi.” 

Jeśli Wy również zastanawiacie się jakie kroki możemy podjąć każdego dnia, jest to zdecydowanie lektura, która pozwoli na odnalezienie odpowiedzi.