Korzeń kudzu: działanie i właściwości

Kudzu, czyli opornik łatkowaty to roślina, która wywodzi się z Azji. Od tysięcy lat ma zastosowanie w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej. Do celów leczniczych używa się korzenia — Radix puerariae oraz kwiatów — Flos puerariae. Pierwsze wzmianki o właściwościach leczniczych tej rośliny pojawiły się już w 200 r. p.n.e. – stosowano ją wówczas do leczenia biegunek, stanów zapalnych oraz problemów z nadużywaniem alkoholu [1].

Spis treści:

1. Czym jest korzeń kudzu?
2. Co zawiera kudzu?
3. Działanie i właściwości prozdrowotne
4. Podsumowanie
5. Najczęstsze pytania
6. Bibliografia

Tradycyjna Medycyna Chińska i korzeń kudzu

Korzeń opornika łatkowatego (z jęz. chińskiego „Ge gen”) jest cierpki i słodki. Według Tradycyjnej Medycyny Chińskiej ma chłodną energię. W starożytnych tekstach pojawia się w rozdziałach poświęconych „Uwolnieniu Zewnętrznego Wiatru”.

Eksperci medycyny chińskiej, zalecają stosowanie korzenia kudzu w celu rozluźnienia mięśni. Szczególnie dotyczy to szyi i barków. Korzeń kudzu dodaje się też do receptur leczniczych przeciw przeziębieniom. Ma on właściwości nawilżające, pomaga zbić wysoką temperaturę i gasi pragnienie towarzyszące gorączce.

Zewnętrzne stosowanie kudzu pomaga zlikwidować wypryski skórne oraz pozytywnie wpływa na wzrok. Zdaniem lekarzy medycyny chińskiej stosowanie kudzu chroni przed chorobami oczu. Jedną z właściwości kudzu jest ochrona przez procesem zwyrodnienia plamki żółtej [2].

Co zawiera kudzu?

Kudzu jest rośliną strączkową. W jej składzie można znaleźć te same izoflawony, które znajdują się w soi i w zielonej fasoli. Zaliczamy do nich między innymi  daidzeinę, genisteinę i formonetynę, a także genistynę i ononinę. Jednak unikalne właściwości kudzu przypisuje się innemu składnikowi. Jest nią pueraryna [5]. Jest to izoflawon, który wykazuje silne właściwości antyrakowe i przeciwzapalne.

Działanie i właściwości kudzu. Współczesne zastosowania

W Chinach i Japonii kudzu znane jest już od tysiąca lat. Jednak jego potencjalne właściwości lecznicze zaczęły przykuwać uwagę zachodniego świata nauki dopiero niedawno. Miało to miejsce w połowie XX w.

W ciągu ostatnich trzech dekad kudzu było poddawane licznym badaniom z udziałem zwierząt laboratoryjnych. Zwierzętom podawano sproszkowane ekstrakty z rośliny. Następnie mierzono parametry diagnostyczne. Wyniki wskazały na potencjalną użyteczność terapeutyczną. Stwierdzono je w leczeniu uzależnienia od alkoholu, jak i w terapiach przeciwcukrzycowych i przeciwnowotworowych. 

Nietypowe zastosowania

Początkowo w roślinie kudzu upatrywano panaceum na… erozję gleby. Kudzu po raz pierwszy opuściło Azję w 1874 r. i trafiło na inne kontynenty. W latach 30. i 40. XX w. w Stanach Zjednoczonych rośliną obsadzano pola oraz okolice torów kolejowych. Dlaczego? Otóż odwracała ona proces erozji [3]. Po pewnym czasie roślina zaczęła jednak zbyt szybko się rozrastać. Rząd Stanów Zjednoczonych uznał ją za chwast przynoszący potencjalne szkody ekologiczne.

Szczęśliwie jednak zainteresowały się nią inne sektory przemysłu — w tym tekstylny i spożywczy. Wysuszone i sproszkowane kudzu miało właściwości zagęszczające – podobnie jak agar i skrobia kukurydziana. Kilka lat temu zaczęto promować skrobię z kudzu jako bezglutenowy zamiennik zbożowych zagęstników [4].

Lek dla uzależnionych?

W Tradycyjnej Medycynie Chińskiej korzeń z kudzu stosowano w leczeniu osób uzależnionych od alkoholu. Pierwsze badania nad tą rośliną w kontekście uzależnienia przeprowadzono na zwierzętach laboratoryjnych w latach 90. Wykazały one, że faktycznie roślina wykazuje właściwości przeciwalkoholowe. Odpowiadają za to dwa rodzaje izoflawonów – daidzina i daidzeina.

Kudzu a alkohol

Ekstrakt z korzenia kudzu podawano szczurom genetycznie przystosowanym do spożywania dużych ilości etanolu. Ekstrakt hamował apetyt na alkohol, nie zaburzając przy tym cyklu snu. Przypomnijmy, że stosowanie powszechnego leku do leczenia osób uzależnionych od alkoholu negatywnie wpływa na cykl senny i czuwanie. Ekstrakt  z kudzu nie wykazywał podobnych właściwości [6].

Zatrucie alkoholowe

Kudzu znajduje również zastosowanie w przypadku doraźnego stosowania. Jego spożycie niweluje skutki zatrucia alkoholowego – a okazjonalne łączenie go z alkoholem nie wykazuje negatywnych interakcji [7]. Choć ekstrakt z korzenia kudzu dodaje się do popularnych środków na „kaca”, badacze przestrzegają przed używaniem go długofalowo. Wciąż nie jest pewne, czy łączenie go z alkoholem nie przyśpiesza właściwości nowotworzenia [8].

Działanie antyoksydacyjne i przeciwcukrzycowe

W roślinie kudzu odkryto pięć silnych substancji wykazujących właściwości przeciwutleniające oraz przeciwcukrzycowe.

Podawanie szczurom ekstraktu z kudzu w ilości 100 mg/kg masy ciała oraz 200 mg/kg masy ciała przez okres 28 dni przyniosło wymierne efekty. U zwierząt badanych zwiększyła się wrażliwość komórek na insulinę. Poziom cukru we krwi po posiłku rósł wolniej. Stężenie glukozy na czczo było niższe niż u zwierząt z grupy kontrolnej. U szczurów karmionych kudzu zaobserwowano również regenerację komórek beta i lepsze parametry trzustkowe i wątrobowe [9]. Efekty te były zauważalne wyłącznie przy wyższej dawce – 200 mg/kg masy ciała.

Obniża cholesterol i ciśnienie krwi

Długofalowe badania przeprowadzone na szczurach karmionych suplementem z korzenia kudzu wykazały efekty kardioprotekcyjne.  Stosowanie kudzu obniżało poziom cholesterolu i ciśnienie tętnicze krwi. Działanie to może w przyszłości mieć zastosowanie u osób zagrożonych zespołem metabolicznym [10].

Skuteczna w walce z rakiem

Jeden z izoflawonów zawartych w korzeniu kudzu wykazuje właściwości antynowotworowe. Pueraryna spowalnia niekontrolowane namnażanie się komórek nowotworowych. W wyniku tego ekstrakt z kudzu uznaje się za wsparcie w terapiach przeciwnowotworowych. Kudzu bywa szczególnie pomocne w leczeniu nowotworów złośliwych,  w tym glejaka i raka pęcherza moczowego [11].

Pomaga wrócić do zdrowia po zawale serca

Stosowanie kudzu wspiera proces angiogenezy, czyli tworzenia się nowych naczyń krwionośnych. Właściwość ta może mieć szczególnie znaczące u osób, które przeszły zawał serca. Nowe naczynia krwionośne transportują krew, a tym samym tlen, do uszkodzonego mięśnia. W efekcie szybciej go regenerują i zwiększają szanse na przeżycie pacjentów po zawale [12].

Kudzu dla mózgu

Antyoksydacyjne właściwości kudzu mogą również wpływać na minimalizowanie stanu zapalnego mózgu. Pueraryna powoduje zmniejszenie stanu zapalnego. Przeciwdziała też tworzeniu się obrzęków zarówno w mózgu, jak i w rdzeniu kręgowym. Pueraryna zwiększała również przepływ krwi u zwierząt, które miały obrzęk mózgu. Zwiększa ich szanse na przeżycie [13].

Podsumowanie

Ekstrakty z kudzu, jak i sama roślina wykazują właściwości przeciwcukrzycowe, kardioprotekcyjne, przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Kudzu zwany inaczej opornikiem łatkowatym, może też wspierać leczenie osób uzależnionych od alkoholu. Badacze jednak zastrzegają, że stosowanie ekstraktu z kudzu nie zastąpi fachowej terapii i farmakologii. Może jedynie ograniczyć łaknienie na alkohol, ale nie wpłynie na źródło problemu.

Najczęstsze pytania:

Bibliografia:

1. Wing Ming Keung, Bert L.Vallee, Kudzu root: An ancient chinese source of modern antidipsotropic agents (1998), Phytochemistry, Volume 47, Issue 4, February 1998, 499-506.
2. Chauhan Carrie, Zioła w tradycyjnej medycynie chińskiej. Ponad 100 najskuteczniejszych receptur na samodzielne pozbycie się powszechnych chorób i dolegliwości, (wyd. Vital 2021).
3. https://www.smithsonianmag.com/science-nature/true-story-kudzu-vine-ate-south-180956325/
4. Agnieszka Biernat „Zdrowiej jesz – zdrowiejesz. 700 przepisów kuchni wegańskiej”. Wyd. Viva!POL, Opole 2002, str. 50.
5. Laci M. Adolfo, Xiaolan Rao, Richard A. Dixon: Identification of Pueraria spp. through DNA barcoding and comparative transcriptomics, BMC Plant Biol. Published online 2022 Jan 3.
6. Wing Ming Keung, Bert L.Vallee,  Kudzu root: An ancient chinese source of modern antidipsotropic agents (1998), Phytochemistry, Volume 47, Issue 4, February 1998, 499-506.
7. John Shebek and Joseph P. Rindone, A Pilot Study Exploring The Effect of Kudzu Root on the Drinking Habits of Patients with Chronic Alcoholism (2000), The Journal of Alternative and Complementary Medicine.Feb 2000.45-48.
8. Neil R.McGregor, Pueraria lobata (Kudzu root) hangover remedies and acetaldehyde-associated neoplasm risk (2007), Alcohol Volume 41, Issue 7, November 2007, 469-478.
9. Ka H.Wonga George Q.Lia Kong M.Lib, Valentina Razmovski-Naumovski, Kelvin Chan, Kudzu root: Traditional uses and potential medicinal benefits in diabetes and cardiovascular diseases (2011), Journal of Ethnopharmacology, Volume 134, Issue 3, 12 April 2011, 584-607.
10. Ning Peng,Jeevan K. Prasain, Yanying Dai, Ray Moore, Alireza Arabshahi,2,3 Stephen Barnes,2,3 Scott Carlson,and J. Michael Wyss: Chronic dietary Kudzu Isoflavones Improve Components of Metabolic Syndrome in Stroke-prone Spontaneously Hypertensive Rats, J Agric Food Chem. 2009 Aug 26; Volume 57(16): 7268–7273.
11. Ji-An Yang,Ji-Qiang Li,Ling-Min Shao,Qian Yang, Bao-Hui Liu, Ting-Feng Wu, Peng Wu,Wei Yi and Qian-Xue Chen: Puerarin inhibits proliferation and induces apoptosis in human glioblastoma cell lines, Int J Clin Exp Med. 2015; Volume 8(6): 10132–10142.
12. Fen Ai, Manhua Chen, Bo Yu, Yang Yang, Guizhong Xu, Feng Gui, Zhenxing Liu, Xiangyan Bai, Zhen Chen: Puerarin accelerate scardiac angiogenesis and improves cardiac function of myocardial infarction by upregulating VEGFA, Ang-1 and Ang-2 in rats, Int J Clin Exp Med. 2015; Volume 8(11): 20821–20828.
13. Yi Chang,Cheng-Ying Hsieh,Zi-Aa Peng, Ting-Lin Yen, George Hsiao, Duen-Suey Chou, Chien-Ming Chen, Joen-Rong Sheu: Neuroprotective mechanisms of puerarin in middle cerebral artery occlusion-induced brain infarction in rats, J Biomed Sci. 2009; Volume 16(1): 9.