Limonki nazywane są inaczej limetkami. Wśród rdzennych mieszkańców Nigerii były stosowane w leczeniu malarii, biegunki, oparzeń i rzeżączki oraz innych chorób zakaźnych. Według badań ekstrakty z limonki mają właściwości przeciwdrobnoustrojowe. Limonka wpływa na kondycję skóry oraz wspomaga procesy trawienne [1].
Owoce południowe
Owoce południowe są na pierwszym miejscu pod względem produkcji owoców na świecie. Są one uprawiane w ponad 50 krajach, a przemysł przetwórczy cały czas się rozwija. Każdego roku jest produkowane około 100 milionów ton tych owoców. Udział uprawy owoców południowych do całego przemysłu owocowego jest ogromny, wynosi około 10 miliardów dolarów rocznie. Najczęściej uprawianymi owocami cytrusowymi są m.in: mandarynki, pomarańcze, cytryny, limonki i grejpfruty [2].
Limonki
Limonka jest nazywana kuzynką cytryny. Jest to mały, okrągły, zielony i kwaśny owoc cytrusowy. Ze względu na swój smak jest szeroko stosowany w kuchni meksykańskiej, tajskiej i wietnamskiej. Często jest też wykorzystywana do przygotowywania napojów bezalkoholowych, jak i tych z dodatkiem alkoholu. Limonka jest nie tylko znana ze swoich właściwości leczniczych. Jest wykorzystywana również w aromaterapii oraz jako składnik perfum. Olej z limonki jest jednym najczęściej sprzedawanym olejem w branży kosmetycznej na całym świecie. Jest on pozyskiwany z tłoczonych na zimno skórek limonki poprzez destylację [6].
Uprawa limonki
Limonka pochodzi z Azji Południowo-Wschodniej. Jest uprawiana w regionach tropikalnych oraz subtropikalnych. Najwięksi producenci limonki to Indie, Meksyk, Argentyna, Brazylia, Turcja i Iran. Limonka rośnie na drzewach lub krzewach, których wysokość maksymalna sięga 5 metrów. Liście limonki są ciemnozielone. Kwiaty są białe z pięcioma płatkami. Owoce są okrągłe i mają porowatą skórkę [4,6].
Właściwości i zastosowanie zdrowotne limonki
Według badań olejek z limonki wpływa na zahamowanie wzrostu grzybów wywołujących grzybice powierzchniowe m.in. skóry i paznokci. Stwierdzono wysoką aktywność wobec szczepów wzorcowych takich jak Trichophyton mentagrophytes oraz Microsporum canis, Microsporum gypseum, Trichophyton rubrum i Epidermophyon floccosum. Dzięki tym badaniom stwierdzono możliwość wykorzystania olejku z limonki w monoterapii lub terapii skojarzeniowej [3].
Dodatkowo dzięki zawartości substancji czynnych ekstrakt z limonki ma właściwości i zastosowanie przeciwbólowe, przeciwnowotworowe, przeciwzapalne i przeciwwirusowe. Ma też pozytywny wpływ w leczeniu zapalenia gardła i przeziębienia [7].
Rdzenni mieszkańcy Nigerii wykorzystywali palone skórki limonki jako preparat odstraszający komary i inne owady. Spożywanie limonki pobudza trawienie i apetyt. Stosowanie preparatów z limonką wspomaga leczenie chorób żołądka [6]. Dawnej limonka była stosowana podczas leczenia szkorbutu. Objawia się on m.in. częstymi infekcjami, popękanymi ustami, występowaniem tzw. zajadów i krwawiącymi dziąsłami.
Limonka oprócz witaminy C zawiera wiele składników mineralnych i witamin, które pozytywnie wpływają na układ pokarmowy. Kwasy zawarte w soku z limonki wpływają na zwiększone wydzielanie śliny oraz kwasów trawiennych. Dzięki temu przyspiesza perystaltykę jelit. Spożywanie limonki przynosi też ulgę w zaparciach. Wspomaga również leczenie wrzodów układu pokarmowego dzięki zawartości limonoidów.
Substancje czynne w ekstrakcie z limonki są też wykorzystywane w kosmetykach. Działają one przeciwzapalnie oraz przeciwalergicznie, a także opóźniają procesy starzenia skóry. Stosowanie preparatów zawierających sok z limonki na skórę [4,5].
Wartości odżywcze limonki
TABELA
Limonka jest niskokalorycznym owocem, w 100 g zawiera tylko 30 kcal oraz ma niski indeks glikemiczny. Sprawia to, że mogą ją spożywać osoby z cukrzycą i nadwagą. Limonka w 100 g owocu zawiera aż 29,1 mg witaminy C. Stanowi to około 40% zapotrzebowania na tę witaminę dla osoby dorosłej. Wspomaga układ odpornościowy człowieka, zapobiega przeziębieniom oraz ma działanie przeciwzapalne i odkażające. Ponad 80% tego owocu stanowi woda, a zawartość cukrów w limonce wynosi tylko 1,69 g.
Przechowywanie limonki
Limonkę powinno się przechowywać w temperaturze pokojowej lub w chłodniejszych miejscach. Owoce powinny być twarde i mieć jednolitą zieloną barwę. Zbyt twardy owoc może świadczy o jego wysuszeniu, a miękki o zepsuciu. Limonka często przejmuje zapachy od innych produktów. Dlatego nie jest zalecane przechowywanie jej w lodówce [2].
Zastosowanie kulinarne
Limonka jest dodawana do wielu potraw mięsnych lub warzywnych jako składnik dressingu lub sosu, który podkreśli smak potrawy i nada wyrazistego aromatu. Bardzo często limonkę lub jej sok dodaje się do napojów z alkoholem, lub bez, a także do słodyczy i deserów. Limonka jest często dodawana do przetworów takich jak marmolady, dżemy, powidła i konfitury. Dzięki zawartości kwasu askorbinowego sok limetki zapobiega ciemnieniu owoców. Ekstrakt z limonki poprzez swój zapach jest również wykorzystywania do produkcji kosmetyków. Stosuje się ją także do past do zębów i chemii gospodarczej [4].
Podsumowanie
Limonka jest powszechnie spożywanym owocem. Jest uprawiana w strefie klimatu tropikalnego. Dzięki swojemu wyrazistemu smakowi oraz zapachowi jest wykorzystywana do przygotowywania wielu potraw. Znajduje zastosowanie również do produkcji m.in. past do zębów, kosmetyków, mydeł, środków dezynfekujących i chemii gospodarczej. Limonka wpływa pozytywnie na zdrowie i funkcjonowanie organizmu człowieka. Zawiera dużo witaminy C, przez co spożywanie jej zapobiega niedoborom. Oprócz tego zawiera wiele innych witamin i składników odżywczych. Poprzez substancje czynne zawarte w limonce wspomaga prace układu pokarmowego, działa przeciwzapalnie, przeciwgrzybiczo i przeciwbakteryjnie.
Bibliografia:
- Aibinu, I., i in. (2007). Evaluation of the Antimicrobial Properties of Different Parts of Citrus Aurantifolia (Lime Fruit) as Used Locally. Afr J Tradit Complement Altern Med. 2007.\
- Ladanyia, M., (2010). Citrus Fruit: Biology, Technology and Evaluation. Principal Scientist at Dev-Gandhar Citrus Fruit Research Center.
- Majstrak, E.,(2015). Ocena aktywności przeciwgrzybiczej olejku z limonki (Kaffir Lime) wobec dermatofitów. Repozytorium Uniwersytetu Jagiellońskiego (RUJ).
- Mohanapriya, M., i in. (2013). Health and medicinal properties of lemon. International Journal Of Ayurvedic And Herbal Medicine 3:1 (2013)1095:1100.
- Nowak, A., i in. (2014). Wpływ przeciwutleniaczy zawartych w owocach na proces fotostarzenia się skóry. Postępy Fitoterapii 2/2014.
- Pobrano: https://www.cabi.org/isc/datasheet/13438, (data dostępu: 13-09-20)
- Strug, A., (2015). Ocena aktywności przeciwgrzybiczej olejku z limonki Kaffir (Citrus hystrix) wobec grzybów pleśniowych i drożdży. Repozytorium Uniwersytetu Jagiellońskiego (RUJ).
