Liście rzodkiewki. Nie wyrzucaj: wykorzystaj w kuchni!

Piękna, soczysta rzodkiewka pokrojona w plasterki na kanapkę, a oderwane od niej liście do śmietnika? O nie! Bądź Zero Waste i wykorzystaj je w kuchni. Natka rzodkiewki może w łatwy sposób urozmaicić nasz posiłek.

Cała rzodkiewka pełna zdrowia

Raphanus sativus, bo tak brzmi łacińska nazwa rzodkiewki, pochodzi z Chin. Jej jadalną częścią jest korzeń i liście. Można je jeść na surowo, jako dodatek do pieczywa- świetnie zastąpią sałatę. Dobrym sposobem na ich przyrządzenie jest również pesto, które można wykorzystać jako sos do mięsa. Smażone lub duszone liście rzodkiewki mogą być farszem do naleśników, krokietów czy pierogów. Można dodawać je na surowo do sałatek lub surówek, ale również zrobić z nich zupę.

Jak uprawiać rzodkiewkę?

Rzodkiewka to popularne wiosenne warzywo. Jest rośliną jednoroczną, a jej uprawa nie jest specjalnie skomplikowana. Obfite plony otrzymamy, siejąc ją w nasłonecznionym miejscu. Odczyn gleby optymalny dla ich wzrostu to 6.5-7 pH. To roślina względnie odporna na niskie temperatury. Bez problemu powinna przetrwać wiosenne przymrozki, gdzie temperatura spada nawet do -4 stopni Celsjusza. Odpowiednia pora na wysiew do gleby nasion rzodkiewki przypada marzec-maj lub sierpień-wrzesień. Zbiory możemy zacząć już po czterech tygodniach od posiania [1].

Jak uprawiać  i kupować rzodkiewkę, by miała piękne i smaczne liście?

Liście nadające się do jedzenia to liście młode. Wybierając natkę rzodkiewki, powinniśmy zwrócić uwagę na ich kolor i teksturę. Roślinę tą mogą atakować różne choroby. Jedne z nich jest Rhizoctonia lub Korzeń Fussarium (zgnilizna łodygi). Objawiają się żółknięciem liści. Należy je usuwać, tak aby uniknąć zarażania kolejnych sadzonek. Inną chorobą tego warzywa jest Blackleg. Liście brązowieją i zwijają się, a roślina staje się śluzowata i niezdatna do jedzenia. Poza chorobami grzybiczymi naszą uprawę mogą atakować szkodniki. W skutecznym pozbyciu się intruzów z naszego ogrodu pomóc powinno dokładne uporządkowanie grządek z rzodkiewkami. W chwastach i pozostałościach zgniłych roślin żerują owady roślinożerne, które mogą zaatakować nasze uprawy [2]. 

Wartości odżywcze

Porównując właściwości liści rzodkiewki do szpinaku, możemy stwierdzić, że ich kaloryczność jest podobna. W 100 gramach świeżej natki jest około 29 kcal. Pod względem białka natomiast, liście rzodkiewki wygrywają. Zawierają 3,8 g. Szpinak 2,6 g[3]. Liście rzodkiewki to również bogactwo witaminy C, fosforu, żelaza i wapnia. Do innych właściwości liści rzodkiewki należy działanie przeciwzapalne, podnoszące odporność, przyspieszające przemianę materii[4].

Liście rzodkiewki mają działanie obniżające ciśnienie tętnicze. Naukowcy przebadali pod tym względem chorujące szczury. Przez pięć tygodni podawano im ekstrakt z liści rzodkiewki. Już po trzech tygodniach zauważono poprawę wyników ciśnienia krwi tych zwierząt. Zauważono również zwiększenie aktywności enzymów antyoksydacyjnych [5]. Inne badanie pokazało działanie przeciwnowotworowe. Liście rzodkiewki dostarczają naszej diecie glukozynolatów, wykazują one działanie przeciwnowotworowe. Rzodkiewka odmiany Black Spanish ma podobny lub większy potencjał przeciwnowotworowy niż różyczki brokuła. To one do tej pory cieszyły się popularnością w tej dziedzinie [6]. 

Jak wykorzystać liście rzodkiewki w kuchni?

Liście rzodkiewki nie wymagają dużych umiejętności kulinarnych. Łatwo przyrządzisz je w swojej kuchni. Świetnie zastąpią szpinak, a ich lekko ostry posmak podkręci smak różnych potraw.

Przepis na pesto z liści rzodkiewki

Składniki:

• 2 garści liści rzodkiewki
• 2 garści szpinaku
• 2 łyżki siemienia lnianego 
• sok z cytryny
• 1 łyżka oliwy z oliwek
• 1 ząbek czosnki

Wykonanie:

1. Liście rzodkiewki i szpinaku umyj i umieść w misce blendera.
2. Zmiksuj z ząbkiem czosnku i sokiem z cytryny tak, aby miały jednolitą konsystencję.
3. Dodaj siemię lniane.
4. Przełóż do pojemnika i zalej oliwą z oliwek.

Siemię lniane można zamienić na inne ziarenka lub orzechy, które przyjemnie chrupią. 

Przepis na omlet z liśćmi rzodkiewki

Składniki:

• 2 garści liści rzodkiewki
• 3 jajka
• 1 mała cebula
• szczypiorek
• sól i pieprz
• olej do smażenia

Wykonanie:

1. Obraną i pokrojoną w kostkę cebulę podsmaż na oleju.
2. Dodaj umyte i pokrojone liście rzodkiewki.
3. Smaż przez 2 minuty.
4. Wbij 3 jajka i smaż do ścięcia białek.
5. Dopraw solą i pieprzem.
6. Posyp świeżym szczypiorkiem.

Przepis na kiszone rzodkiewki

Składniki:

• 3 pęczki liści rzodkiewki
• 10 rzodkiewek
• 2 gałązki kopru
• 2 ząbki czosnku
• 1 łyżka soli na 1 litr wody (zalewa)

Wykonanie:

Do wyparzonego słoika układamy ciasno rzodkiewki, liście, czosnek i koper. Zalewamy przegotowaną wodą z dodatkiem soli. Na 1 litr zalewy używamy 1 łyżki stołowej soli. Zalewę odstawiamy do wystudzenia. Przelewamy do słoika. Pozostawiamy na kilka dni i gotowe. Możemy zapasteryzować, tak aby można było kosztować ją zimą.

Warto zatrzymać się na chwilę przy kiszonkach. Nie od dziś wiadomo, że świetnie regulują perystaltykę jelit, ale także działają korzystnie na naszą odporność. Przepis pokazany wyżej pokazuję, że nie są trudne do przygotowania. Może warto spróbować już dziś i cieszyć się zdrowiem.

Podsumowanie

Podsumowując: liście rzodkiewki nie są popularnym przysmakiem w naszej kuchni. Może warto to zmienić i otworzyć się na nowości. Od dziś nie wyrzucaj ich do śmietnika, nie proś o ich odcięcie na ryneczku. Przynieś do domu, obejrzyj ich kolor i teksturę. Jeżeli są piękne i zielone bierz się do pracy. Pesto ze świeżych liści, gotowane lub duszone jako farsz do naleśników, a może zupa ? Możliwości jest wiele, a właściwości tego warzywa odżywią nasz organizm i dostarczą białka i witamin. 

Najczęstsze pytania

Bibliografia:

1. S.Kozłowski, 2022 Uprawa rzodkiewki – podpowiadamy, jak uprawiać rzodkiewkę – Agropedia
2. 2023 Rzodkiewka ma żółte liście Dlaczego liście rzodkiewki zmieniają kolor na żółty (Jadalne Ogrody) | Przydatne informacje i porady ogrodnicze. Blog profesjonalnego ogrodnika! (haenselblatt.com)
3. aplikacja fitatu
4. A. Quijano, 2022 Liście rzodkiewki: zalety i sposoby użycia – Krok do Zdrowia
5. T.J O’Hare, L.S. Wong, L.E. Force, 2007 RADISH LEAVES AND RADISH ROOTS: ARE WE EATING THE RIGHT PART FOR CANCER PREVENTION? (actahort.org)
6. RADISH LEAVES AND RADISH ROOTS: ARE WE EATING THE RIGHT PART FOR CANCER PREVENTION? (actahort.org)