Łysienie androgenowe. Czy można powstrzymać wypadanie włosów dietą?

Czy Twoje włosy wypadają w nadmiernych ilościach? Możliwe, że jesteś jedną z wielu osób, które spotkał problem łysienia androgenowego. Szacuje się, że ten typ wzmożonej utraty włosów dotyka nawet 80% mężczyzn i 50% kobiet [1]. Jego przyczyną są androgeny, czyli męskie hormony, które w mniejszych ilościach występują także u pań. Jednakże, łysienie androgenowe przebiega nieco inaczej u obu płci. Czy to właśnie hormony są przyczyną przerzedzania się Twoich włosów? Z artykułu dowiesz się:

• jak można zdiagnozować łysienie androgenowe?
• z czym wiąże się ten typ łysienia?
• czy dieta, może być skuteczna w leczeniu?

Różne typy łysienia

Wyróżniamy dwa rodzaje łysienia. Należą do nich łysienie niebliznowaciejące oraz łysienie bliznowaciejące. W przypadku bliznowaciejącego dochodzi do trwałego zniszczenia mieszków włosowych. Co za tym idzie, dochodzi do trwałej utraty włosów. Jest to znaczna różnica w porównaniu do niebliznowaciejącego, ponieważ w jego przebiegu mieszki włosowe zostają zachowane. Umożliwia to odrastanie utraconego owłosienia.

Omawiane łysienie androgenowe, podobnie jak plackowate czy telogenowe, jest łysieniem niebliznowaciejącym. Jest to o tyle ważne, że za każdym typem stoi inna przyczyna. Odpowiednia diagnoza pozwala skutecznie dobrać leczenie. Łysienie androgenowe jest również najczęstszą postacią typu niebliznowaciejącego, jak i łysienia w ogóle.

Czym spowodowane jest łysienie androgenowe i jak je zdiagnozować?

Sama nazwa wskazuje na to, co jest przyczyną tego typu łysienia. Nie wyjaśnia ona jednak mechanizmu, przez który androgeny wpływają na utratę włosów.

Ogólnie przyjmuje się, że najistotniejszym czynnikiem jest tutaj związek o nazwie dihydrotestosteron. Jest to metabolit testosteronu. Działa on na receptory androgenowe mieszków włosowych, co powoduje w nich niekorzystne zmiany.

W skrócie wygląda to tak, że wolny testosteron jest przekształcany do dihydrotestosteronu pod wpływem enzymu 5α-reduktazy. Dihydrotestosteron przyłącza się do receptorów androgenowych w mieszkach włosowych, co prowadzi do ich miniaturyzacji. Podłoże tego nadmiernego wypadania włosów jest zazwyczaj genetyczne [2].

U kobiet nasilona utrata włosów spowodowana androgenami może być również oznaką hiperandrogenizmu [1]. Nie jest to jednak reguła, bo tylko jedna trzecia kobiet z łysieniem androgenowym wykazuje nieprawidłowe poziomy tych hormonów [3].

Badania

W celach diagnostycznych można posiłkować się różnymi badaniami, takimi jak dermatoskopia skóry głowy czy biopsja skóry głowy. W przypadku podejrzenia hiperandrogenizmu u kobiet stosuje się także badania krwi.

Różnice między łysieniem androgenowym kobiet i mężczyzn

Przebieg łysienia androgenowego jest inny u kobiet i mężczyzn. U panów pierwszym objawem jest cofanie się linii włosów w okolicy skroni, a także przerzedzenie włosów na wierzchołku skóry głowy. Postępujące schorzenie z reguły nie prowadzi do całkowitej utraty włosów, ale owłosienie zostaje zachowane jedynie po bokach i z tyłu głowy.

W przypadku kobiet jest ono rozproszone i objawia się głównie utratą gęstości na szczycie głowy. W porównaniu do mężczyzn nie obserwuje się przesunięcia linii włosów.

Łysienie androgenowe kobiet

Pomimo tego, że kobiety naturalnie nie mają w organizmie dużych stężeń androgenów, to problem łysienia androgenowego także ich dotyka. Nie zawsze musi być to związane z nadmierną ilością androgenów. Niewłaściwe proporcje męskich i żeńskich hormonów także mogą być przyczyną wzmożonego wypadania włosów. Istotnym czynnikiem jest także nadwrażliwość na dihydrotestosteron [4]. Łysienie androgenowe może pojawić się w przebiegu chorób związanych z nieprawidłowościami w funkcjonowaniu układu dokrewnego, takimi jak PCOS [3].

PCOS a łysienie androgenowe

PCOS, czyli inaczej zespół policystycznych jajników, jest schorzeniem, które dotyka 5-20% kobiet w wieku rozrodczym na całym świecie. Przypadłość ta charakteryzuje się przede wszystkim nadmierną produkcją androgenów przez jajniki [5].

Jak już wcześniej mogliśmy się dowiedzieć, łysienie androgenowe może być związane właśnie z hiperandrogenizmem [1]. Z tego względu może ono dotknąć kobiety z zespołem policystycznych jajników. Podczas tej choroby często obserwuje się także otyłość, insulinooporność czy nadciśnienie. Poza leczeniem farmakologicznym pomocna może być odpowiednio dobrana dieta.

W związku z często występującą otyłością warto kontrolować ilość energii w diecie. Dodatkowo zalecenia mówią też o tym, aby energia pochodząca z tłuszczów stanowiła maksymalnie 30% energii w diecie. Należy także ograniczyć spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych [6]. Związane jest to nie tylko z wartością energetyczną tłuszczów, ale również większym ryzykiem chorób układu krążenia u kobiet z PCOS.

Łysienie androgenowe a większe ryzyko niektórych chorób

Badania wykazują związek między łysieniem androgenowym a niektórymi chorobami. Z tego względu osoby dotknięte tym typem utraty włosów, powinny brać pod uwagę większe ryzyko rozwoju różnych schorzeń. Możemy do nich zaliczyć na przykład choroby układu krążenia. Zaobserwowano wyższą częstotliwość występowania czynników ryzyka sercowo-naczyniowego u osób z łysieniem androgenowym o wczesnym początku [7]. Taką informację można wykorzystać do celów profilaktycznych [8].

Niestety, na chorobach układu krążenia się nie kończy, bo łysienie androgenowe może mieć również związek ze zwiększonym ryzykiem rozwoju cukrzycy typu II czy przerostu gruczołu krokowego [9] [10].

Jak dieta wpływa na stan włosów?

Dieta zdecydowanie ma wpływ na stan włosów. Niedostateczna ilość kalorii i białka, a także niedobór składników mineralnych oraz witamin może zaburzać wzrost włosów, a także negatywnie wpływać na ich strukturę. Należy jednak pamiętać, że nadmiar również w niczym nie pomoże, a nawet będzie szkodliwy [11].

Z tego względu na ewentualną suplementację powinniśmy zdecydować się dopiero wtedy, kiedy mamy stwierdzone niedobory lub faktycznie nie jesteśmy w stanie dostarczyć danego składnika z pożywieniem.

Dieta a łysienie androgenowe

Sama dieta niekoniecznie będzie wystarczająca do leczenia łysienia androgenowego. Należy uwzględnić, że ten typ łysienia ma często podłoże genetyczne.

Mimo to jesteśmy w stanie poprawić stan naszych włosów przy pomocy diety, chociażby poprzez unikanie szkodliwych niedoborów i zapewnianie przy tym optymalnych warunków do wzrostu włosów.

Istnieją jednak badania, które wskazują na skuteczność konkretnych produktów spożywczych lub diet. Przykładowo, częste spożywanie napojów sojowych może potencjalnie zmniejszać ryzyko wystąpienia łysienia androgenowego [12].

Skuteczne było również stosowanie diety śródziemnomorskiej [13]. Co ciekawe, dieta śródziemnomorska poza zmniejszaniem ryzyka wystąpienia łysienia tego typu, ma także inny korzystny wpływ. Warto zauważyć, że dieta ta bazuje na zdrowych tłuszczach. Stosowanie jej może być korzystne pod kątem zapobiegania chorobom układu krążenia, których zwiększone ryzyko wystąpienia jest związane z łysieniem androgenowym.

Podsumowanie. Łysienie androgenowe w skrócie

Utrata włosów spowodowana androgenami jest częstą przypadłością. Dotyka ona zarówno mężczyzn, jak i kobiety. U kobiet występowanie tej dolegliwości może być związane z zaburzeniami hormonalnymi spowodowanymi przez niektóre choroby, takie jak PCOS.

Łysienie androgenowe może być też związane z większym ryzykiem występowania niektórych chorób. Z tego względu stwierdzone łysienie androgenowe może być sygnałem, że należy zwrócić większą uwagę na działania prewencyjne.

Dieta ma istotny wpływ na stan włosów. Jest on wielowymiarowy i wynika nie tylko z zapotrzebowania na składniki odżywcze, ale również potencjalnie korzystnego wpływu niektórych produktów.

Wydaje się, że korzystne będzie stosowanie diety śródziemnomorskiej. Zawiera ona produkty, które mogą zmniejszać ryzyko wystąpienia łysienia androgenowego. Dodatkowo bazuje ona na zdrowych tłuszczach, co pozytywnie wpływa na układ krążenia.

Bibliografia:

1. Piraccini B. M., Alessandrini A. (2014). Androgenetic alopecia. G Ital Dermatol Venereol. 149(1), 15-24.
2. English R. S. Jr. (2018). A hypothetical pathogenesis model for androgenic alopecia: clarifying the dihydrotestosterone paradox and rate-limiting recovery factors. Med Hypotheses. 111, 73-81.
3. Starace M., Orlando G., Alessandrini A., Piraccini B. M. (2020). Female Androgenetic Alopecia: An Update on Diagnosis and Management. Am J Clin Dermatol. 21(1), 69-84.
4. https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/hair-loss/hair-loss-causes-women
5. Azziz R., Carmina E., Chen Z., Dunaif A., Laven J. S., Legro R. S., Lizneva D., Natterson-Horowtiz B., Teede H. J., Yildiz B. O. (2016). Polycystic ovary syndrome. Nat Rev Dis Primers. 2, 16057.
6. Farshchi H., Rane A., Love A., Kennedy R. L. (2007). Diet and nutrition in polycystic ovary syndrome (PCOS): pointers for nutritional management. J Obstet Gynaecol. 27(8), 762-73.
7. Vora R. V., Kota R. K. S. K., Singhal R. R., Anjaneyan G. (2019). Clinical Profile of Androgenic Alopecia and Its Association with Cardiovascular Risk Factors. Indian J Dermatol. 64(1), 19-22.
8. Arias-Santiago S., Gutiérrez-Salmerón M. T., Castellote-Caballero L., Buendía-Eisman A., Naranjo-Sintes R. (2010). Androgenetic alopecia and cardiovascular risk factors in men and women: a comparative study. J Am Acad Dermatol. 63(3), 420-9.
9. Bakry O. A., Shoeib M. A., El Shafiee M. K., Hassan A. (2014). Androgenetic alopecia, metabolic syndrome, and insulin resistance: Is there any association? A case-control study. Indian Dermatol Online J. 5(3), 276-81.
10. Arias-Santiago S., Arrabal-Polo M. A., Buendía-Eisman A., Arrabal-Martín M., Gutiérrez-Salmerón M. T., Girón-Prieto M. S., Jimenez-Pacheco A., Calonje J. E., Naranjo-Sintes R., Zuluaga-Gomez A., Serrano Ortega S. (2012). Androgenetic alopecia as an early marker of benign prostatic hyperplasia. J Am Acad Dermatol. 66(3), 401-8.
11. Guo E. L., Katta R. (2017). Diet and hair loss: effects of nutrient deficiency and supplement use. Dermatol Pract Concept. 7(1), 1-10.
12. Lai C. H., Chu N. F., Chang C. W., Wang S. L., Yang H. C., Chu C. M., Chang C .T., Lin M. H., Chien W. C., Su S. L., Chou Y. C., Chen K. H., Wang W. M., Liou S. H. (2013). Androgenic alopecia is associated with less dietary soy, lower [corrected] blood vanadium and rs1160312 1 polymorphism in Taiwanese communities. PLoS One. 8(12), e79789.
13. Fortes C., Mastroeni S., Mannooranparampil T., Abeni D., Panebianco A. (2017). Mediterranean diet: fresh herbs and fresh vegetables decrease the risk of Androgenetic Alopecia in males. Arch Dermatol Res. 310(1), 71-76.