Mózg jelitowy

Obecnie coraz częściej w prasie branżowej pojawiają się artykuły dotyczące wpływu flory jelitowej na stan zdrowia. Najciekawsze doniesienia mówią o wpływie dysbiozy jelitowej na stan zdrowia psychicznego, w tym występowanie depresji. Aby zrozumieć skąd bierze się aż tak wiele powiązań należy zacząć od roli jaką pełnią bakterie bytujące w naszym organizmie. Na samym początku warto zaznaczyć, że organizmy zasiedlające nasze jelita tworzą swoisty ekosystem nazywany mikrobiomem/ mikrobiotą. Co ciekawe masa bakterii jelitowych wynosi od 1,5-2 kg i składa się z 500-1000 gatunków bakterii, drożdży i innych drobnoustrojów. Mikrobiota odgrywa rolę w takich sferach jak:

• działanie układu immunologicznego znajdującego się w przewodzie pokarmowym, w tym wytwarzanie cytokin odpowiedzialnych za występowanie stanu zapalnego
• hamowanie namnażania drobnoustrojów chorobotwórczych
• synteza witamin z grupy B oraz witaminy K
• synteza metabolitów (poliamin i kwasu masłowego) o korzystnym działaniu uszczelniającym barierę jelitową
• regulacja ekspresji białek strukturalnych budujących ścisłe połączenia między komórkami jelita cienkiego
• przekształcenie steroidów i kwasów tłuszczowych
• udział w syntezie serotoniny- neuroprzekaźnika wpływającego m.in. na dobry nastrój

W naszym organizmie bytują zarówno mikroorganizmy działające korzystne jak i niekorzystnie na stan zdrowia. W prawidłowych warunkach przeważają „przyjazne” bakterie. Problem zaczyna się w momencie, kiedy zaburzona zostanie równowaga bakteryjna i w przewadze liczebnej znajdą się „wrogie” bakterie i grzyby, stan taki nazywany jest dysbiozą i niesie ze sobą wiele negatywnych konsekwencji zdrowotnych. Wśród stanów patologicznych i jednostek chorobowych powiązanych z zaburzoną florą jelitową wymienić należy:

• stan zapalny
• zespół jelita drażliwego
• zespół jelita przesiąkliwego
• gazy i wzdęcia
• nietolerancje i alergie pokarmowe
• dermatozy
• nadwagę i otyłość
• chroniczne zmęczenie
• autyzm
• demencję
• artretyzm

Do czynników zaburzających stan równowagi mikrobioty zaliczamy:

1. Złą dietę – pożywkę dla niekorzystnych bakterii, a zwłaszcza drożdżaków stanowią węglowodany z cukrem rafinowanym na czele. Do innych czynników żywieniowych o niekorzystnym działaniu na bakterie jelitowe zaliczyć należy żywność wysoko przetworzoną zawierającą konserwanty, emulgatory czy barwniki

2. Antybiotyki – niestety ta grupa leków nie działa wybiórczo i stosując antybiotykoterapię niszczymy zarówno patogeny jak i bakterie potrzebne do sprawnego funkcjonowania jelit

3. Nadużywanie leków – leki z takich grup jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), leki na nadkwasotę, sterydy i tabletki antykoncepcyjne działają szkodliwie na florę bakteryjną jelit, hamując rozrost dobroczynnych bakterii

4. Stres – czynniki stresowe wpływają na zmniejszenie liczebności dobroczynnych bakterii Lactobacillus iBifidobacterium.

Warto także zaznaczyć jak ważny wpływ na prawidłową florę bakteryjną i to już od pierwszych dni życia mają takie czynniki jak poród oraz karmienie piersią. W pierwszym przypadku wielka przewaga porodu naturalnego nad cesarskim cięciem. Otóż przewód pokarmowy dziecka przebywającego w łonie matki jest całkowicie jałowy zaś przejście przez kanał rodny kobiety powoduje, że mały organizm zostaje zasiedlony dobroczynnymi bakteriami m.in. z gatunku Lactobacillus i Bifidobacterium. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku dziecka przychodzącego na świat na drodze cesarskiego cięcia, gdzie w pierwszej kolejności dochodzi do kolonizacji florą szpitalną co może sprzyjać rozwinięciu dysbiozy.

Karmienie piersią pomimo, że często wymaga dużo cierpliwości i wyrzeczeń ze strony matki jest najodpowiedniejszym sposobem żywienia niemowlęcia i to wielu aspektach, w tym w budowaniu prawidłowej flory bakteryjnej jelit. Mleko matki zawiera zarówno probiotyki jak i prebiotyki potrzebne do rozwoju dobroczynnej flory bakteryjnej.

Źródła:

1. H. Karakuła-Juchowicz i P. Szachta- „ Powiązania pomiędzy stanem zdrowia psychicznego a dietą” Food Forum nr 1/2016

2. P. Szachta- „Od jelita do depresji. Jak mikroflora jelitowa wpływa na nastrój” Food Forum nr 1/2016

3. J. Kremer- „Rządzą bakterie” Holistic Health nr 1/2017