Naukowcy odkryli, że zawartość cukru jest najważniejszym czynnikiem wpływającym na wybór zdrowej żywności – wyprzedzając zawartość tłuszczów i soli. Zespół z University of Nottingham (Wielka Brytania) przeprowadził ankietę opartą na wyborach konsumentów, w której badani używali systemu oznakowania „sygnalizacji świetlnej” (TLL – Traffic Lights Labelling) do identyfikowania zdrowej żywności.
Wyniki pokazały, że decydując o wartości zdrowotnej produktu, zawartość cukru była najważniejszą wartością dla uczestników.
Kształtowanie wyborów konsumenckich przez etykiety
W ostatnim dziesięcioleciu wprowadzono szereg praktyk, aby pomóc społeczeństwu w dokonywaniu zdrowszych wyborów i poprawić ich dietę i jakość życia, co z kolei może pomóc w zwalczaniu wielu chorób związanych z odżywianiem, takich jak otyłość czy schorzenia układu sercowo-naczyniowego.
W Wielkiej Brytanii interwencje te obejmowały szereg działań zdrowotnych, kampanii takich jak „Jedz dobrze”, „Change4life”, „6 gramów soli”. Światowa Organizacja Zdrowia zaleciła etykietowanie produktów spożywczych w celu wspierania osób w dokonywaniu lepszych wyborów żywieniowych. Koncepcja etykietowania ewoluowała, aby zapewnić proste i dostępne informacje o wartościach odżywczych produktów spożywczych. Oznaczenie Front of Pack (FoP) był opracowany w różnych formatach, w tym sygnalizacji świetlnej (TLL) i za pomocą przyznawania gwiazdek. Kompleksowa baza literatura ilustruje skuteczność etykietowania FoP. Jego stosowanie wpłynęło na zachowanie konsumentów, ponieważ zwiększyło widoczność i prostotę informacji o wartości odżywcze. Badania wykazały, że TLL jest łatwiejszy do zrozumienia niż inne formaty etykietowania.
Oznaczenie TLL oparte na systemie kolorów, przedstawia wartość produktów spożywczych pod względem zawartości czterech składników odżywczych (tłuszcze, tłuszcze nasycone, całkowita zawartość cukru, sól w gramach) i energia (kcal). Próg dla każdego koloru (czerwony, bursztynowy, zielony) jest ustawiony dla każdego makroskładnika przez Departament Zdrowia.
Wyniki opublikowano w „Journal of Human Nutrition and Dietetics” . Jak wyjaśniają autorzy, korzystając z TLL, konsumenci często muszą dokonywać kompromisów między różnymi danymi i decydować, którymi posłużyć się, aby pomóc sobie w dokonaniu wyboru.
Systemem Traffic Lights wprowadzano, aby ułatwić wybór zdrowszych opcji dzięki prostemu systemowi oznakowania kolorami: czerwonym, pomarańczowym i zielonym. Supermarkety i producenci żywności używają tego systemu na opakowaniach, aby podkreślić informacje o wartości odżywczej.
Przebieg badania
Uczestnikom badania pokazano trzy opcje tego samego produktu spożywczego z różnymi kombinacjami etykiet sygnalizacji świetlnej, powtórzono to dla trzech produktów – paczkowanych kanapek, płatków śniadaniowych i herbatników. Poproszono ich o wybranie najzdrowszego produktu.
Wśród badanych udział kobiet był wyższy. Największa część badanej grupy to osoby w kategorii wiekowej 18–24 lata.
Dodatkowo poproszono kolejnych 901 uczestników o wypełnienie ankiety online w celu oceny wiedzy na temat zaleceń dietetycznych (np. zalecanego spożycia) stanowiących podstawę TLL. Wiek ankietowanych wahał się od 18 do 85 lat. Ponad 60% uczestników było kobietami.
Wyniki
Prawie 63% uczestników chciało schudnąć lub starali się przestrzegać zdrowej zasad diety. Tylko 4% wskazało, że zawsze decydowali na podstawie TLL czy kupić dany produkt, a 45% korzystało z tego oznakowania sporadycznie.
W tym badaniu 13,3% uczestników poprawnie identyfikowało maksymalne zalecane spożycie wolnych cukrów. Ponadto 42,8% ogółu nie potrafiła ustalić, czy informacji TLL na temat cukru odnosi się do całkowitej lub jedynie do ilości wolnych cukrów.
Żywność o wysokiej zawartości cukru była zdecydowanie postrzegana jako najgorsza dla zdrowia, a nadmiar tłuszczów, tłuszczów nasycony i soli był czynnikiem, który brano pod uwagę jako najistotniejszy zdecydowanie rzadziej. Najrzadziej sugerowano się jedynie ceną.
Podsumowanie
Dominacja zawartości cukru jako kluczowego czynnika wpływającego na podejmowania decyzji pokazuje, że system etykietowania ma wpływ na zachowania żywieniowe. Ważne jest jednak, aby wziąć pod uwagę wpływ pominięcia innych składników odżywczych (tj. zawartości tłuszczu i soli) u osób o różnych potrzebach żywieniowych, których znaczenie także jest bardzo istotne. Zaleca się podnoszenie świadomości na temat wszystkich składników odżywczych, aby pomóc społeczeństwu w planowaniu i prowadzeniu dobrze zbilansowanej diety.
Źródło: O. Anabtawi, J. A. Swift, S. Hemmings, L. Gertson, C. Raaff. Perceived healthiness of food items and the traffic light front of pack nutrition labelling: choice‐based conjoint analysis and cross‐sectional survey. Journal of Human Nutrition and Dietetics, 2020;
