Napoje sportowe. Zastosowanie, rodzaje i skuteczność

Napoje sportowe zawierają węglowodany, które mają służyć przyspieszaniu absorpcji wody, a także mają za zadanie dostarczać dodatkowego źródła energii. Badania wykazują bowiem, że spożywanie dodatkowych węglowodanów podczas ćwiczeń, może poprawić wydolność, gdyż pomagają one w utrzymaniu optymalnego poziomu glukozy we krwi.

🔎 Zaznaczmy tu, że temat ten jest bardzo mocno badany i wciąż jest wiele pytań na temat skuteczności i szerokości zastosowań tej strategii. W nowej meta-analizie [1] stwierdzono przykładowo, że spożywanie napojów węglowodanowych przed lub w trakcie ćwiczeń nie miało znaczącego wpływu na redukcję funkcji poznawczych po ćwiczeniach u sportowców.

Elektrolity w napojach sportowych

Elektrolity zawarte w napojach sportowych nie mają bezpośredniego wpływu na wydolność – sód występujący prawie w każdym napoju sportowym ma za zadanie polepszyć smak i ugasić pragnienie.

Swego czasu uważano, że sód zwiększa absorpcję wody w jelitach, lecz liczne badania naukowe zaprzeczyły tym tezom ( przynajmniej do tej pory ). Udowodniono bowiem, że organizm sam wyrównuje stężenie sodu w jelitach ( w płynie) i jego dodawanie do napojów nie jest potrzebne.

Glukoza jest ważniejsza niż sód jeżeli chodzi o absorpcję płynów- lecz sód dalej dodawany jest do napojów sportowych w celu poprawy smaku, co zachęca do większego spożycia, a także by wspomóc retencję płynu.

Czym się różnią napoje sportowe?

Wyróżnia się 3 typy napojów ze względu na ich osmolarność i stężenie węglowodanów.

Napoje izotoniczne – są najlepsze do dostarczania podczas długotrwałych wysiłków, gdyż mają taką samą osmolarność jak płyny ustrojowe człowieka, dlatego wchłaniają się najszybciej. Są więc najlepszym wyborem jeżeli chodzi o uzupełnienie płynów podczas treningu. Zawierają one zwykle 5-8g cukru na 100ml wody i taka ilość wydaje się być najodpowiedniejsza dla organizmu.

Napoje hipotoniczne – mają niską osmolarność, stężenie cukru zazwyczaj wynosi ok 4g / 100ml lub mniej. Wchłaniają się one lepiej niż czysta woda lecz gorzej niż napoje izotoniczne.

Napoje hipertoniczne – mają wyższą osmolarność niż płyny ustrojowe. Zawierają ponad 8g cząsteczek ( węglowodanów i elektrolitów) na 100ml – są zatem bardziej skoncentrowane. Wchłaniają się wolniej niż czysta woda, a więc zmniejszają szybkość uzupełniania płynów.

Cukry w napojach sportowych

Najczęściej dodawanymi cukrami stosowanymi w napojach sportowych są : glukoza, sacharoza, fruktoza oraz polimery glukozy ( np. maltodekstryna ). Polimery glukozy są to łańcuchy, zawierające od 4 do 20 cząsteczek glukozy, otrzymywanych przez częściową hydrolizę skrobi kukurydzianej. Można dzięki nim osiągnąć wyższe stężenie węglowodanów przy niższej osmolarności

Są one także mniej słodkie w smaku niż np. cukier, co sprawia, że przy większym stężeniu nie będą miały mdłego posmaku.

Bibliografia:

1. Yang, J., Han, Q., Liu, Q., Li, T., Shao, Y., Sui, X., & Wang, Q. (2023). Effects of carbohydrate drinks ingestion on executive function in athletes: a systematic review and meta-analysis. Frontiers in Psychology, 14.

• Data pierwotnej publikacji: 23.01.2015
• Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 30.08.2023