Naukowcy z Wydziału Zdrowia Uniwersytetu York (Kanada) informują, że osoby, które miały w przeszłości zaburzenia odżywiania, wykazywały cechy obsesyjno-kompulsywne, miały epizody odchudzania się oraz zniekształcony wizerunek własnego ciała, a także dążyły do uzyskania szczupłego ciała, są bardziej narażone na patologiczną obsesję na punkcie zdrowego odżywiania lub spożywania tylko zdrowej żywności, znanej jako ortoreksja (ang. Orthorexia Nervosa, ON).
Chociaż zdrowe odżywianie jest ważną częścią zdrowego stylu życia, dla niektórych osób to zaabsorbowanie nad utrzymywaniem właściwej diety w 100% może stać się czynnikiem wykluczającym z grupy społecznej oraz prowadzić do wielu ograniczeń. Przegląd opublikowano w czasopiśmie „Appetite”.
Przegląd czynników ryzyka związanych z ortoreksją
W pierwszym wyczerpującym przeglądzie na temat psychospołecznych czynników ryzyka związanych z ortoreksją badacze Uniwersytetu York przeanalizowali wszystkie badania opublikowane do końca 2018 r. w dwóch popularnych bazach danych. Przyjrzeli się analizom, w których zbadano, w jaki sposób ortoreksja jest związana z psychospołecznymi czynnikami ryzyka, które sprawiają, że dana osoba jest bardziej narażona na rozwój schorzenia. Następnie połączyli wszystkie dostępne dane dla każdego czynnika ryzyka, aby wyciągnąć wnioski, które czynniki psychospołeczne były silnej związane z chorobą.
Wcześniejsze badania wykazały, że w przeciwieństwie do osób z jadłowstrętem psychicznym (Anorexia Nervosa), które ograniczają ilość kilokalorii w diecie w celu utrzymania bardzo niskiej masy ciała, osoby z ortoreksją mają fiksację nad jakością spożywanego jedzenia i jego przygotowania. Z czasem jednak osoby te spędzają coraz więcej czasu i wkładają coraz więcej wysiłku w zakupy żywności, planowanie i przygotowywanie w pełni zdrowych posiłków, co w końcu staje się obsesją kolidującą z innymi dziedzinami życia, a ostatecznie prowadzi również do utraty masy ciała.
O badaniu
Jednym z głównych powodów przeprowadzenia tego badania była zbyt mało obszerna baza obecnych badań nad tym schorzeniem. W przeciwieństwie do innych zaburzeń odżywiania, takich jak anoreksja, bulimia, zazwyczaj ortoreksja nie znajduje się w standardowych podręcznikach psychiatrycznych.
„Było dla mnie zaskakujące, że przytłaczająca większość artykułów w tej dziedzinie była niskiej jakości, co wskazuje, że wyniki również tych badań należy interpretować z dozą ostrożności” – jak komentują autorzy opracowania. Wyniki sugerują potrzebę opracowania poprawnych narzędzi diagnostycznych dla ortoreksji, aby można było wyciągnąć bardziej wiarygodne wnioski na temat rzeczywistej częstości występowania schorzenia w populacji i tego jakie czynniki psychospołeczne predysponują daną osobę do rozwoju ortoreksji.
Naukowcy odkryli, że literatura konsekwentnie ukazuje, że osoby którzy mają cechy obsesyjno-kompulsywne, depresję i zaburzenia jedzenia w wywiadzie i / lub są zaabsorbowane swoim wyglądem i sylwetką, są bardziej narażone na ryzyko rozwoju tego schorzenia. Inne nawyki żywieniowe, takie jak odżywienia się zgodnie z zasadami diety wegetariańskiej i wegańskiej, również predysponują do rozwoju ortoreksji. Jak zauważono najbardziej narażeni na rozwój ortoreksji są: laktowegetarianie oraz osoby, które przestrzegają ścisłego harmonogramu żywienia, spędzając dużo czasu na przygotowywaniu posiłków.
Podsumowanie
„W naszych badaniach znaleźliśmy równy odsetek mężczyzn i kobiet zmagających się z objawami ortoreksji (…) Nadal jednak powszechnie uważamy, że zaburzenia odżywiania to problem, który dotyczy głównie młodych kobiet”.
Naukowcy twierdzą, że opracowanie spójnej definicji ortoreksji ułatwi naukowcom zajmującym się zdrowiem opracowanie wiarygodnych metod rozpoznawania schorzenia i zapewni lepszą diagnostykę oraz leczenie ortoreksji.
Źródło: Sarah E. McComb, Jennifer S. Mills. Orthorexia nervosa: A review of psychosocial risk factors. Appetite, 2019; 140: 50
