Mikroorganizmy zasiedlające nasze jelita odgrywają bardzo istotną rolę w zachowaniu zdrowia i regulują wiele procesów zachodzących w organizmie. Jednak najnowsze doniesienia wskazują na to, że ciągle wiemy jeszcze bardzo mało o mikrobiocie w naszym układzie pokarmowym.
Badania i obserwacje wykazują, że prócz funkcji metabolicznych tj. trawienie i fermentacja składników pokarmowych, biosynteza witamin czy przemiany energetyczne, flora bateryjna może wpływać także na funkcjonowanie układu immunologicznego czy ośrodkowego układu nerwowego (OUN) dzięki zależności w obrębie osi mózg-jelita-mikrobiota, szczególnie istotna jest rola nerwu błędnego, który jest ważną linią komunikacyjną na drodze jelita-OUN[1].
Współwystępowanie zaburzeń w obrębie jelit oraz zaburzeń psychicznych, oraz najnowsze badania wykazujące interakcję pomiędzy układem nerwowym a mikroorganizmami jelitowymi[2], udowadniają, że probiotyki są ważnym elementem w zachowaniu nie tylko zdrowia fizycznego ale i psychicznego.
Czym są psychobiotyki?
Psychobiotyki to drobnoustroje probiotyczne, które spożywane w odpowiednich dawkach wykazują wpływ na funkcjonowanie osi jelitowo-mózgowej, dzięki czemu mogą pozytywnie wpływać na zdrowie psychiczne pacjentów z zaburzeniami psychiatrycznymi. Za wpływem tym stoją złożone mechanizmy neuronalne, endokrynne i immunologiczne. Mikrobiota jelit wpływa między innymi na stężenie cytokin prozapalnych i przeciwzapalnych, produkcję neuromediatorów oraz neurohormonów tj. serotonina, melatonina, GABA, katecholaminy, histamina czy acetylocholina[3].
Mikrobiota a psychika
Jednym z pionierskich badań wykazujących zależność pomiędzy mikrobiotą a zachowaniem, była praca szwedzkich naukowców na myszach, w której zademonstrowano różnice pomiędzy aktywnością ruchową i poziomem niepokoju w dwóch grupach, gdzie jedna grupa była sterylna, a druga posiadała normalną florę jelitową, wolną od specyficznych patogenów[4].
W wielu badaniach na gryzoniach, wykazano również, że podawanie bakterii takich jak Lactobacillus rhamnosus, Bifidobacterium infantis Lactobacillus helveticus, Bifidobacterium longum może mieć działanie przeciwdepresyjne[3].
Jak na razie badania kliniczne z udziałem ludzi, które wykorzystują psychobiotyki są nieliczne i przeprowadzane na małych grupach, ale są one obiecujące.
Jedno z największych badań nad psychobiotykami, przeprowadzone na 124 zdrowych uczestnikach wykazało po 21 dniach przyjmowania napoju mlecznego zawierającego Lactobacillus casei Shirota niewielką poprawę nastroju[6] , z kolei w innym badaniu, gdzie przez 30 dni uczestnicy przyjmowali szczepy Lactobacillus helveticus R0052 oraz Bifidobacterium longum R0175 wykazano redukcję objawów depresyjnych i lękowych, a także spadek stężenie kortyzolu[7] .
W pracy przeglądowej z 2016, autorzy na podstawie badań na zwierzętach i ludziach, wnioskują, że B. longum, B. breve, B. infantis, L. helveticus, L. rhamnosus, L. plantarum, i L. casei są najefektywniejsze w kwestii pozytywnego oddziaływania na ośrodkowy układ nerwowy, już po 4 tygodniach wpływając pozytywnie na samopoczucie, odporność na stres i pamięć, a nawet stany depresyjne i lękowe[8].
Podsumowanie
Choć psychobiotyki dopiero kilka lat temu zyskały zainteresowanie środowiska naukowego, już teraz wiedząc, że skład mikrobioty różni się u osób zdrowych oraz tych, które wykazują symptomy depresyjne[5] możemy stwierdzić, że dostarczanie odpowiednich szczepów probiotyków może być skutecznym narzędziem, pozwalającym wpływać pozytywnie na zdrowie psychiczne, a nawet leczenie poważnych chorób takich jak depresja czy stany lękowe.
Bibliografia:
- Rudzki L. i Szulc A.. „Wpływ jelitowej flory bakteryjnej na ośrodkowy układ nerwowy i jej potencjalne znaczenie w leczeniu zaburzeń psychicznych.” Farmakoterapia w psychiatrii i neurologii 2 (2013): 69-77.
- Rhee, Sang H., Charalabos Pothoulakis, and Emeran A. Mayer. „Principles and clinical implications of the brain–gut–enteric microbiota axis.” Nature Reviews Gastroenterology and Hepatology 6.5 (2009): 306.
- Karakuła-Juchnowicz, H., et al. „Psychobiotyki–nowe możliwości terapii zaburzeń afektywnych.” Farmakoterapia w Psychiatrii i Neurologii 31.3-4 (2015): 229-242.
- Heijtz, Rochellys Diaz, et al. „Normal gut microbiota modulates brain development and behavior.” Proceedings of the National Academy of Sciences108.7 (2011): 3047-3052.
- Naseribafrouei, A., et al. „Correlation between the human fecal microbiota and depression.” Neurogastroenterology & Motility 26.8 (2014): 1155-1162.
- Benton, D., C. Williams, and A. Brown. „Impact of consuming a milk drink containing a probiotic on mood and cognition.” European journal of clinical nutrition 61.3 (2007): 355.
- Messaoudi, Michaël, et al. „Assessment of psychotropic-like properties of a probiotic formulation (Lactobacillus helveticus R0052 and Bifidobacterium longum R0175) in rats and human subjects.” British Journal of Nutrition 105.5 (2011): 755-764.
- Wang, Huiying, et al. „Effect of probiotics on central nervous system functions in animals and humans: a systematic review.” Journal of neurogastroenterology and motility 22.4 (2016): 589.
