Pumpkin Spice Latte — z czego się robi dyniową latte i dlaczego cieszy się taką popularnością?

Choć w Polsce może nie każdy o niej słyszał to sława Pumpkin Spice Latte szerzy się na cały świat już od ponad 20 lat. Pomyśl o napoju, w którym zapach dyni, korzennych przypraw, mleka, espresso łączy się ze sobą. Czy można to określić jako napój prozdrowotny? Być może. A co jeśli całość przyozdabia góra bitej śmietany a zapach korzennych przypraw to tylko aromatyzowany syrop cukrowy?

Prawdopodobnie jest ona tak wyczekiwana, ponieważ dostępna jest jedynie jesienią danego roku. Osiąga się dzięki temu efekt podobny do szaleństwa, jakie wywołało ponowne pojawienie się popularnego burgera w jednej z sieci fast food. Konsumenci czekają na dany produkt cały rok. To tylko zwiększa popyt na limitowane produkty. Dodatkowo pora roku też nie jest przypadkowa. W chłodne miesiące chętnie wybieramy smak dyni i przypraw korzennych, które mają właściwości rozgrzewające. Latem dla odmiany poszukujemy orzeźwienia z cytrusów, mięty, ogórków czy truskawek.

Początki Pumpkin Spice Latte

W Polsce moglibyśmy nazwać ten napój, dyniową latte z korzenną nutą. Jednak to anglojęzyczna nazwa wpisuje się do repertuaru wielu kawiarni. Prawdopodobnie inspiracją do stworzenia tej kawy było popularne ciasto na bazie dyni, czyli pumpkin pie. To ciasto jest serwowane w Halloween i w Święto Dziękczynienia. 

Popularna amerykańska kawiarnia zaoferowała swoim gościom Pumpkin Spice Latte w 2003 roku. Jesienią tego roku ostateczny przepis został przetestowany w Vancouver oraz Waszyngtonie. Firma eksperymentowała z różnymi proporcjami dyni do przypraw. Co ciekawe, końcowo w napoju nie było nuty dyni! Napój zapoczątkował trend produktów przyprawowych z dyni, takich jak świece. Znajdziemy ten smak także w żywności: pączki, płatki śniadaniowe, sos do makaronu. W sierpniu 2015 roku zmieniono nieco przepis. Dodano przecier z dyni. Dodano jednak, że zmiana nastąpiła tylko po to, by uspokoić osoby, chcące zobaczyć prawdziwą dynię w składzie [1,2].

Co czyni dyniową latte tak wyjątkową? 

Na sukces kawy ma wpływ kilka czynników. Miłośnicy kawy zwracają uwagę przede wszystkim na jej smak i aromat. Nic tak nie kojarzy się z jesienią, jak zapach cynamonu, goździków, czy kardamonu. Dynia to typowo jesienne warzywo o dużej kulinarnej plastyczności. Doskonale nadaje się więc na napój na tę porę roku. Ponadto dodatek musu z dyni do kawy jest dla niektórych smakowym zaskoczeniem, co tylko zwiększa jej sprzedaż. Gdy chcemy przygotować ją w domu, wystarczy kilka składników, niewyrafinowany sprzęt AGD i odrobina cierpliwości.

Wartości odżywcze. Skład Pumpkin Spice Latte z kawiarni

Podstawowe składniki na porcję (536 g) to:

•  Mleko spienione — około 1,5 szklanki
•  Dynia w puszce/ przecier/mus — niepełna łyżka 
•  Cukier biały – 2 pełne łyżki stołowe 
• Przyprawa do ciasta dyniowego — niepełna łyżeczka
• Ekstrakt waniliowy — pół łyżeczki 
• Espresso — porcja 40 ml
• Bita śmietana — łyżka 

Oczywiście przepisy te mogą być bardziej lub mniej rozbudowane. Podstawę stanowi espresso, spienione mleko i mus dyniowy. Reszta to słodkie dodatki, choć w kawiarnianej wersji często są nieodzownym elementem na równi z kawą. Pumpkin Spice Latte możemy otrzymać też z sosem karmelowym, czy czekoladowym. Kawa może zostać przyozdobiona ciasteczkami, piankami czy kakao. To wszystko wpływa na jej liczbę kalorii [3].

Tabela 1. Wartość odżywcza Pumpkin Spice Latte 16 oz.

Kaloryczność tego przysmaku waha się w granicach 300-600 kcal. Zależy to od wielkości porcji i dodatków. Dla porównania liczba kalorii w dużym klasycznym burgerze to około 500 kcal. Paczka chipsów to dla porównania około 750 kcal. Można potraktować tę kawę jako deser. Dopóki będzie ona spożywana zgodnie z przeznaczeniem, czyli sezonowo i to sporadycznie to nie musimy się obawiać jej spożycia. Problem może pojawić się przy znacznej regularności. Tu przyda się cytat Paracelsusa, zwanego ojcem medycyny nowożytnej. Brzmi on następująco: ,,Wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną, bo tylko dawka czyni truciznę”. 

Czy Pumpkin Spice Latte może być naszą zgubą?

Może, ale tylko jeśli naprawdę mocno się postaramy i napój ten będziemy popijali codziennie przez całą jesień. Najbardziej niekorzystnym dodatkiem w tym deserze kawowym jest cukier i syropy smakowe. Jest to około 2 łyżek w opisywanej porcji, co zaspokaja dzienne zapotrzebowanie na cukry proste z nawiązką. 

Za problem uznano też powstawanie 4-metyloimidazolu (4-MI) w procesie wytwarzania barwnika karmelowego. Jednakże amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków, jak i Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności doszły do wniosku, że konsumenci nie powinni martwić się 4- MI. Nawiązuje do zalecanej spożywanej ilości tego napoju [4]. Kwestionuje się również to, czy Pumpkin Spice Latte zawiera syrop glukozowo- fruktozowy (HFCS). Jest to słodzik obecny w wielu napojach gazowanych i komercyjnych wypiekach. Jedna z kawiarni wskazała, że HFCS może być obecny w niektórych napojach z powodu wahań w produkcji. Syrop ten doprowadzić może do poważnych negatywnych skutków zdrowotnych takich jak hipertriglicerydemia.

Podsumowując ten deser kawowy, utwierdzamy się w przekonaniu, że należy spożywać go z umiarem. Nie należy jednak bezwzględnie wystrzegać się Pumpkin Spice Latte, bo to także smakołyk o funkcji społecznej. Raz na jakiś czas w gronie przyjaciół można pokontemplować jesienną aurę z perspektywy kawiarnianego stolika, delektując się tym napojem dyniowym.

Pumpkin Spice Latte w liczbach. Sprzedaż i marketing

• Twórca sprzedał ponad 200 milionów Pumpkin Spice Latte od premiery do 2013 roku [5].
• W artykule z 2013 roku opublikowanym w magazynie Forbes, Debra Donston-Miller napisała, że „produkty, które są dostępne tylko przez ograniczony czas, mają rodzaj wbudowanego marketingu, który z czasem może mieć wpływ na wzrost” [6].
• Od czasu wprowadzenia Pumpkin Spice Latte, inne firmy stworzyły produkty inspirowane. Oferty restauracji inspirowane dynią w ograniczonym czasie wzrosły o 234%. Było to zestawienie w porównaniu 2008 roku do 2012 roku [7].
• Według CNBC, Pumpkin Spice Latte jest najpopularniejszym napojem sezonowym twórcy. Zanotowano sprzedaż na całym świecie wynoszącą około 424 miliony $ [8].

Domowy przepis na dyniową latte. Jak zrobić wersję bardziej ,,fit”? 

Co będzie nam potrzebne?

• mleko [1 szklanka]
• espresso [1 porcja]
• purée dyniowe [3 łyżki]
• miód [1-2 łyżeczki]

Dodatkowo:

• cynamon [1/2 łyżeczki]
• imbir mielony [1/4 łyżeczki]
• goździki [3 sztuki]
• gałka muszkatołowa [1/4 łyżeczki]

Jak przygotować?

Na początku wybierzemy dynię. Najlepiej do naszych potrzeb nada się dynia Hokkaido, piżmowa, japońska lub prowansalska. Dynia Hokkaido charakteryzuje się jadalną skórką. Można ją określić jako mączystą, zawiera stosunkowo mało wody. Z kolei dynia piżmowa jest raczej uniwersalna. Ma ona dużo miąższu i ma łagodny smak. Dynia prowansalska ma lekko słodki smak i jest bardziej wodnista. Dynia japońska jest słodka a jej miąższ gładki, bez włókien. 

Aby przygotować mus z dyni, zaleca się ją pokroić w mniejsze kawałki, usunąć pestki. Piekarnik nagrzać do 180 ℃. Następnie ułożyć kawałki na papierze do pieczenia. Wstawić do piekarnika na około 35 minut. Wyjąć z piekarnika po upieczeniu do miękkości i ostudzić. Następnie łyżką wyjąć upieczony miąższ ze skórki i zmiksować blenderem na gładki mus. Można też spróbować ugotować kawałki dyni od razu z wodą i mlekiem. Tym razem przed włożeniem do wody, zdjąć skórkę. Wtedy mus wyjdzie na pewno bardziej wodnisty. Całość zblendować. 

Teraz zajmijmy się zaparzeniem kawy. Zaleca się, by była to kawa średnio lub mocno palona. Jest to kawa pod espresso, która ma wyraźną nutę goryczy. 

Do rondelka wlać mleko, dodać przyprawy, purée z dyni. Podgrzewać na małym ogniu aż na powierzchni pojawią się bąbelki. Nie doprowadzać do wrzenia! Następnie ciepły płyn przecedzić przez sitko, aby pozbyć się grudek. Gotową mieszankę spienić za pomocą elektrycznego spieniacza lub blendera ręcznego. W domowych warunkach można też pominąć ten krok i cieszyć się równie pyszną kawą bez pianki. Do mieszanki mleka z dynią dolać przygotowane espresso. W przypadku gdy nie mamy ekspresu w domu, możemy alternatywnie użyć 40 ml kawy rozpuszczalnej. Na koniec dosłodzić miodem według uznania. 

Dla leniwych: jeśli nie masz ochoty na samodzielne spienianie mleka, a masz w domu ekspress do kawy, przygotuj cappuccino. Do całości dodaj mus z dyni z przyprawami i miodem. Gotowe. 

Całość ma około 200 kcal. Liczbę kalorii możesz dodatkowo obniżyć, dodając ulubionego napoju roślinnego zamiast mleka. Prawdopodobnie pianka na napoju będzie bardzo niewielka, ale nie wpływa to na jego smak.

Jak można zauważyć, znacząco obniżyliśmy wartość kaloryczną domowego Pumpkin Spice Latte. Jest to zmniejszenie 2-3-krotne w porównaniu do wersji z kawiarni. 

Podsumowanie

Pumpkin Spice Latte to międzynarodowy kawiarniany przysmak jesieni. Nie należy się go obawiać a jedynie zachować umiar w spożywaniu. Przysmak z popularnej sieci kawiarnianej to kaloryczny odpowiednik hamburgera! Dlatego, jeśli zakochasz się w smaku kawy z dynią i przyprawami, warto wypróbować domowy sposób i eksperymentować z własnymi dodatkami, ujmując zawartość cukru. Nie można też zapominać, że fenomen Pumpkin Spice Latte wiąże się przede wszystkim z dobrze przemyślanym marketingiem. 

Bibliografia:

1. Chou J. (2013). History of The Pumpkin Spice Latte. The Daily Meal. Pobrano z https://www.thedailymeal.com/news/history-pumpkin-spice-latte/102813/ (data dostępu 2.11.2023 r.)
2. Dukes P. (2015). Big News for the Beloved Pumpkin Spice Latte. My Starbucks Idea. Pobrano z https://web.archive.org/web/20150924093109/http://www.12newsnow.com/story/29980220/starbucks-debuts-new-pumpkin-spice-latte-ingredients-list (data dostępu 2.11.2023 r.)
3. [3] Wartości odżywcze Pumpkin Spice Latte. Pobrano z https://www.nutritionix.com/i/nutritionix/pumpkin-spice-latte-16-oz/56313ac989543d8b4d2d63c0 (data dostępu 2.11.2023 r.)
4. FDA (2020). Questions and Answers about 4-MEI. https://www.fda.gov/food/food-additives-petitions/questions-answers-about-4-mei (data dostępu 2.11.2023r.)
5. Strona internetowa businesswire.com (2013). Pobrano z https://www.businesswire.com/news/home/20130902005042/en/More-Than-200-Million-Sold-Fans-Celebrate-the-Return-of-the-Original-Pumpkin-Spice-Latte-at-Starbucks (data dostępu 2.11.2023 r.)
6. Donston-Miller D. (2013).The Branding Magic Behind Pumpkin Spice Lattes. Forbes. Pobrano z https://www.forbes.com/sites/sungardas/2013/12/26/the-branding-magic-behind-pumpkin-spice-lattes/?sh=40dc95df509a (data dostępu 2.11.2023 r.) 
7. Grant K. (2013). Starbucks latte drives early pumpkin foods craze. Pobrano z https://www.cnbc.com/id/101012654?_ga=1.210396117.136190180.1412013683 (data dostępu 2.11.2023r.)
8. Lucas A. (2019). Starbucks is introducing its first new pumpkin coffee beverage since the pumpkin spice latte. Pobrano z https://www.cnbc.com/2019/08/26/starbucks-is-introducing-its-first-new-pumpkin-beverage-since-the-pumpkin-spice-latte.html (data dostępu 2.11.2023 r.)