Strefa dla zalogowanych >Ryż i jego rodzaje. Który jest najzdrowszy i jak wybrać najlepszy ryż do konkretnej potrawy?
Chociaż w Polsce wciąż na stołach królują ziemniaki, dość często kasza, to ryż ma swoich zagorzałych zwolenników. W ostatnich latach importujemy ryżu coraz więcej [1]. Wiele w tym zasługi popularności dań azjatyckich. Ryż stanowi podstawę wielu ciekawych i bardzo zdrowych potraw, występuje w wielu rodzajach – tak więc każdy znajdzie coś dla siebie. Dzisiaj pokrótce dowiecie się z jakie rodzaje ryżu można znaleźć na półkach sklepowych. Poniższa lista odnosi się do nazw tradycyjnych, jak i nazw handlowych pod jakimi ryż jest sprzedawany w Polsce.
Spis treści:
Jakie rodzaje ryżu są dostępne na rynku i czym się różnią?
Ryż jest łatwostrawny i jeśli jest podawany bez tłustych dodatków, jest też niezbyt kaloryczny. Niełuskany zawiera witaminy z grupy B. Istotna jest także odpowiednia umiejętność właściwego przechowywania ryżu oraz jego gotowania – wskazówka: gotuj go na sypko, po wyjęciu z foliowego woreczka!
Poniżej znajdziesz listę rodzajów ryżu pod którymi jest sprzedawany w Polsce.
Ryż arborio
Ryż arborio to jedna z najpopularniejszych odmian ryżu we włoskiej kuchni. Rozpoznacie go po charakterystycznych, okrągłych ziarnach. Pochodzi z regionu Piemontu we Włoszech, gdzie jego uprawa ma wieloletnią tradycję. Dzięki wysokiej zawartości skrobi, arborio po ugotowaniu staje się wyjątkowo kleisty. Czyni go to idealnym składnikiem do przygotowywania risotto – jednego z najbardziej znanych dań kuchni włoskiej. Jest też świetną bazą do słodkich deserów ryżowych, takich jak puddingi czy kremy. Podczas gotowania arborio zwróć uwagę, że świetnie przejmuje on aromaty bulionu, przypraw i dodatków. Aby uzyskać najlepszy efekt, ryż należy gotować stopniowo, dodając ciepły bulion partiami i stale mieszając.
Ryż basmati
Ryż basmati to jedna z najbardziej cenionych odmian ryżu. Można go poznać po lekko orzechowym smaku i delikatnym aromacie. Charakteryzują go długie, wąskie ziarna. Jest popularny szczególnie w Indiach i Pakistanie, gdzie od wieków jest podstawą tradycyjnych potraw. Świetnie sprawdza się w większości dań, szczególnie kuchni azjatyckiej. Po ugotowaniu zachowuje sypkość i nie będzie tak kleisty, jak niektóre inne rodzaje ryżu. Przed gotowaniem warto przepłukać go dokładnie wodą. Ryż basmati można gotować pod przykryciem, na małym ogniu, bez mieszania. Po ugotowaniu warto zostawić ryż na kilka minut pod przykryciem.
Ryż biały
Ryż biały to jeden z częstszych rodzajów ryżu, jaki odnajdziemy na sklepowych półkach. Jest to zresztą jedna z najczęściej wybieranych odmian ryżu w Polsce. Długie ziarna, neutralny smak sprawiają, że sprawdza się do większości zadań.Jest wszechstronnym składnikiem, który znajduje zastosowanie w różnorodnych potrawach. Jest też lekkostrawny.
Ryż brązowy
Ryż brązowy to zdrowsza alternatywa dla ryżu białego, ceniona zarówno za swoje wartości odżywcze, jak i wyrazisty smak. Powstaje przez ręcznie lub mechanicznie usunięcie zewnętrznej, niejadalnej warstwy. Ma inny smak i wygląd niż tradycyjny ryż, ponadto dłużej się go gotuje. Przez długi czas był kojarzony jako pokarm dla ubogich, choć z uwagi na modę na zdrowy styl życia wiele się w tym względzie zmienia. Dzięki zachowaniu warstwy otrąb podczas obróbki, ryż brązowy dostarcza więcej błonnika, witamin i składników mineralnych niż jego biały odpowiednik. Choć wymaga dłuższego gotowania – około 30 minut – stanowi doskonały wybór dla osób dbających o zdrową, zbilansowaną dietę.
Ryż czarny
Czarny ryż można również znaleźć pod nazwą fioletowego ryżu lub zakazanego ryżu. Jest to jedna z ciekawszych odmian ryżu, wyróżniająca się intensywnym, ciemnofioletowym kolorem. Jego unikalna barwa pochodzi od antocyjanów – przeciwutleniaczy, które nadają również kolor jagodom czy bakłażanom. Ten barwnik sprawia, że zyskują dodatkowe wartości prozdrowotne. Ceniony jest za bogaty smak i delikatnie orzechowy aromat.
Ryż czerwony (ryż camargue)
Ryż czerwony również cieszy się dobrą opinią wśród dietetyków. Charakterystyczna czerwona łupinka sprawia, że zyskuje on na wartości za sprawą antyoksydantów i błonnika. Jest to średnioziarnista odmiana, popularna w kuchniach Filipin i Tajlandii. Co ciekawe współcześnie dużym jego producentem jest Francja. Tamtejszy ryż znajdziemy pod nazwą ryżu Camargue – ponieważ większość francuskiego ryżu jest uprawiana w tym regionie [2]. Jest ona bardzo ceniona za walory smakowe.
Ostruda wodna (dziki ryż)
Dziki ryż gotuje się znacznie dłużej niż konwencjonalny, jednak ma niezrównane walory smakowe – orzechowy posmak, nie klei się – jest sypki, zawiera znacznie więcej błonnika niż biały ryż i więcej witamin z grupy B. Mankamentem jest jednak cena kilkukrotnie wyższa niż tradycyjnego białego ryżu.
Ryż jaśminowy
Ryż jaśminowy jest szczególnie bliski wielbicielom kuchni azjatyckiej. Jest to długoziarnista, smukła odmiana ryżu pochodząca z Tajlandii. Najbardziej wyróżnia ją delikatny aromat i lekko kleista konsystencja po ugotowaniu oraz słodkawy smak. Nazwa ryżu bierze się z jego aromatu, która przypomina woń kwiatu jaśminu. Szczególnie często znajdziemy go w przepisach na dania kuchni tajskiej, wietnamskiej i chińskiej. Dostępny jest w dwóch wersjach kolorystycznych – biała będzie bardziej lekkostrawna, brązowa zaś będzie zawierała więcej składników odżywczych.
Ryż kleisty
Ryż kleisty ma lekko odmienny skład i jak nazwa wskazuje dużą kleistość po ugotowaniu. Pozwala na przygotowanie zarówno tradycyjnych azjatyckich dań, jak i kreatywnych wariacji w nowoczesnej kuchni. Jest to krótkoziarnisty ryż azjatycki. Ze względu na to, że nadaje się do sporządzania słodkich specjałów i dlatego jest też nazywany słodkim ryżem. Pomimo nazwy, nie zawiera glutenu – swoją konsystencję zawdzięcza wysokiej zawartości amylopektyny, jednego z rodzajów skrobi.
Ryż mochigome
Ryż mochigome jest rzadziej spotykany, ale zyskuje na popularności z uwagi na powstające z niego desery – czyli ryżowe ciasteczka mochi. Jest to ceniona w kuchni japońskiej odmiana tego zboża. Ma niezwykle kleistą konsystencję po ugotowaniu oraz krótkie ziarna. Ta charakterystyczna cecha czyni go niezastąpionym w tradycyjnych japońskich daniach i deserach, takich jak wspomniane mochi czy sekihan.
Ryż parboiled („ryż paraboliczny”)
Ryż parboiled, znajdziemy w Polsce także ponad nazwą „ryżu parabolicznego”. Co ciekawe ta popularna spolszczona nazwa jest błędnym tłumaczeniem, choć znajdziemy ją na opakowaniach wielu producentów. Ta oryginalna nazwa nie odnosi się do kształtu ziaren, lecz metody produkcji. Jest to chętnie kupowana odmiana ryżu, która poddawana jest specjalnej obróbce hydrotermalnej przed łuskaniem. Proces ten polega na moczeniu, gotowaniu na parze i suszeniu ryżu. Dzięki tym zabiegom składniki odżywcze z łupinki przenikają do wnętrza ziarna. Ryż parboiled łączy zalety ryżu brązowego i białego – jest bardziej wartościowy odżywczo od tradycyjnego białego ryżu, a jednocześnie szybki i łatwy w przygotowaniu. Pasuje do szerokiej gamy dań, zarówno prostych, codziennych, jak i bardziej wyszukanych.
Ryż złoty
Złoty ryż to budząca wiele kontrowersji odmiana. Jest to genetycznie modyfikowana odmiana ryżu, zaprojektowana w celu zwiększenia zawartości prowitaminy A (beta-karotenu). Jest odpowiedzią na problem niedoboru tej witaminy, który dotyka miliony ludzi na całym świecie. Problem ten rozpowszechniony jest szczególnie w krajach rozwijających się w Azji i Afryce. Ze względu, że ryż stanowi tam podstawowy element diety, to ta strategia żywieniowa pomaga w walce z niedoborami witaminy A. Modyfikacja genetyczna roślin ma więc za zadanie zmniejszać występowanie kurzej ślepoty, osłabienia układu odpornościowego, a nawet śmiertelności dzieci.
Ryż do sushi
Ryż do sushi nie jest oddzielną odmianą lecz właśnie pod tą nazwą znajdziemy ryż, który dobrze będzie pasować do tego popularnego dania. Zwykle dobry ryż do sushi ma krótkie ziarna i wyróżnia się wysoką zawartością skrobi. Dzięki temu po ugotowaniu staje się kleisty i łatwy do formowania. To właśnie jego konsystencja i smak są kluczowe dla przygotowania tradycyjnego sushi, które od wieków jest wizytówką kuchni japońskiej.
Makaron ryżowy
Makaron ryżowy to popularny składnik kuchni azjatyckiej. Budzi on zainteresowanie wielu konsumentów. Jest ceniony za swoją lekkostrawność, delikatność smaku i wszechstronność zastosowania. Ale właśnie – czy jest to makaron czy ryż? Jest on produkowany z mąki ryżowej i wody. Jest więc naturalnie bezglutenowy, co czyni go odpowiednim dla osób z nietolerancją glutenu lub celiakią. Jego neutralny smak pozwala na szerokie zastosowanie w daniach wytrawnych, sałatkach, zupach i stir-fry. Przyrządza się go szybko i łatwo – przez kilkuminutowe zanurzenie w gorącej wodzie lub 2-3 minutowe gotowanie. Przed spożyciem jeszcze odcedzamy wodę, aby makaron się nie kleił.
Podsumowanie
Z punktu widzenia żywieniowego ryż jest produktem polecanym, mogącym być świetnym dodatkiem węglowodanowym do głównych posiłków. Biały ryż często można znaleźć w diecie sportowców jako dodatek do dań z chudego mięsa. Wynika to z jego lekkostrawności oraz szybkiego uwolnienia energii. Również osoby odchudzające się mogą sięgać po ryż, choć w ich przypadku powinien to być ten z większą zawartością błonnika.
Jaki ryż wybrać dla zdrowia?
Nie ma jednej, uniwersalnej odpowiedzi na to pytanie. Na początku warto zdefiniować swój cel żywieniowy. Ryż parboiled, brązowy czy basmati to dobry wybór na co dzień, podczas gdy czarny i czerwony mogą stanowić urozmaicenie diety i jej wzbogacenie o składniki odżywcze. Dużą rolę może odgrywać również cena, ponieważ bardziej egzotyczne odmiany są zwyczajnie droższe.
Dietetycy polecają wybierać różnorodne odmiany ryżu, dbając o zrównoważoną i urozmaiconą dietę.
- Dla diety lekkostrawnej – ryż biały lub makaron ryżowy
- Na co dzień – ryż parboiled
- Dla zdrowia serca i układu pokarmowego – ryż czarny i czerwony
Jaki ryż podczas odchudzania?
Różne odmiany ryżu nie różnią się mocno jeśli chodzi o kaloryczność na 100 gram. Natomiast z uwagi na zawartość błonnika warto sięgnąć po takie rodzaje jak ryż brązowy, dziki ryż czy ryż czarny. Dadzą nam sytość na dłużej oraz w większości przypadków sprawią, że poczujemy się wcześniej najedzeni po zjedzeniu jego mniejszej ilości.
Jaki ryż przy cukrzycy? Indeks glikemiczny
| Rodzaj ryżu | Indeks glikemiczny [3] |
|---|---|
| Ryż biały | 73 |
| Ryż arborio | 69 |
| Ryż czarny | 42-68 |
| Ryż basmati | 58 |
| Ryż jaśminowy | 50-58 |
| Dziki ryż | 57 |
| Ryż czerwony | 55-58 |
| Ryż do sushi | 68-92 |
| Ryż parboiled | 38-50 |
| źródło: opr. własne na podst. [3] |
Bibliografia:
- PAP, Polska importuje więcej ryżu. W czołówce dostawców kraj europejski, dostęp: [30.07.2024]
- Paul S., The superfood from France: Camargue rice, Taste France Magazine, dostęp: [26.12.2024]
- Petiwala S., Choosing the Right Rice for Blood Sugar Management: A Dietitian’s Perspective, 9.04.2023, dostęp: [26.12.2024]
- Data pierwotnej publikacji: 16.02.2012
- Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 27.12.2024
