Sok żurawinowy – korzyści zdrowotne

Jakie korzyści wynikają ze spożycia soku żurawinowego?

Kilka słów o żurawinie…

Żurawina (Oxycoccus) jest wieloletnią, zimozieloną rośliną o czerwonych, lekko cierpkich owocach. Na terenie Polski można spotkać trzy gatunki z rodzaju Oxycoccus: żurawinę błotną, żurawinę drobnoowocową oraz żurawinę wielkoowocową.

Owoce żurawiny

Owoce żurawiny już od wieków są ważnym i chętnie spożywanym składnikiem diety, który na stałe wpisał się w tradycje wielu regionalnych kuchni. Z żurawiny przyrządza się m.in. dżemy, konfitury i soki, jest także ona stosowana jako dodatek do sosów czy napojów, a przetwory z tego owocu są ponadto doskonałym dodatkiem do wszelkiego rodzaju mięs i pasztetów.

Zastosowanie zdrowotne

Żurawina z powodzeniem znalazła swoje zastosowanie również w medycynie ludowej. Owoce wykorzystywano m.in. jako środek leczniczy przy reumatyzmie, zapaleniach śluzówki jamy ustnej, przeziębieniach, anginie czy w problemach żołądkowo-jelitowych. W kręgu zainteresowań medycyny klasycznej żurawina znalazła się dopiero niedawno. Obecnie staje się ona coraz bardziej popularna, a właściwości prozdrowotne tej rośliny, zwanej kiedyś „cytryną dla ubogich” są naprawdę wyjątkowe.

Sok żurawinowy i jego właściwości

Niektóre badania wykazują, że sok żurawinowy może zapobiegać infekcjom, opóźniać lub zmniejszać przebieg przewlekłych chorób i zapobiegać związanym z wiekiem uszkodzeniom oksydacyjnym. Dla większość zdrowych osób sok ten jest bezpieczny. Warto jednak zaznaczyć, że może on tymczasowo spowodować pogorszenie stanu zdrowia, np. w refluksie żołądkowym, ponieważ jest lekko kwaśny. Niektórzy sądzą, że sok z żurawiny pozostawia nietypowy smak w ustach lub tymczasowo podrażnia dziąsła i usta.

Badania nad zaletami soku żurawinowego są na etapie wstępnym, ale korzyści antyoksydacyjne i przeciwbakteryjne wyglądają obiecująco.

Potencjalne korzyści soku żurawinowego

1. Zwalczanie uszkodzeń związanych z wiekiem

Starzenie się jest nieuniknionym procesem dotykającym wszystkie organizmy żywe, dlatego ciągle poszukiwane są metody, które mogłyby go spowolnić. Z biologicznego punktu widzenia starzenie związane jest z utlenianiem substancji budulcowych żywego organizmu.

Wolne rodniki mogą przyspieszać procesy komórkowego utleniania i uszkodzenia tkanek, w konsekwencji prowadząc do szybszego starzenia. Istnieje związek między uszkodzeniami oksydacyjnymi a problemami zdrowotnymi, w tym:

• nowotwory,
• cukrzyca,
• choroby serca,
• zdrowie trawienne,
• zdrowie dróg moczowych.

2. Wpływa na poprawę działania układu krążenia

Żurawina, podobnie jak czerwone wino, zawiera duże ilości flawonoidów (antocyjany, flawonole, proantocyjanidyny), które są istotne w profilaktyce chorób serca i układu krążenia. Spożywanie tych związków hamuje proces tworzenia zakrzepów i powoduje rozszerzanie naczyń krwionośnych, poprawiając krążenie krwi, co w rezultacie zapobiega rozwojowi choroby wieńcowej.

W badaniu z udziałem kobiet z zespołem metabolicznym (2011 r.) stwierdzono, że sok żurawinowy zwiększa ilość antyoksydantów w osoczu krwi. Ponadto, osoby, które piły sok z żurawiny miały także niższą gęstość lipoprotein o małej gęstości (LDL – tzw. „zły” cholesterol).

3. Leczenie lub zapobieganie zakażeniom dróg moczowych

Najczęściej spotykane zakażenie pęcherza i cewki moczowej spowodowane jest przez kolonizację nabłonka wyściełającego powyższe narządy przez szczepy Escherichia coli.

Pierwsze informacje na temat możliwości wykorzystania antybakteryjnych właściwości żurawiny w schorzeniach dróg moczowych pojawiły się w 1923 roku. Blatherwick i Long przedstawili wówczas wyniki badań nad zakwaszającymi właściwościami tych owoców.

Spożycie 350 g żurawiny dziennie powodowało spadek pH moczu przy jednoczesnej zwiększonej ekskrecji kwasu hipurowego. Obniżone pH działało bakteriostatycznie na szczepy Escherichia coli obecne w drogach moczowych.

🔎 To działanie ma bardzo mocne dowody naukowe, oparte na 50 badaniach [3]. Sok żurawinowy i produkty uzupełniające mogą pomóc w zapobieganiu zakażenia dróg moczowych u kobiet, dzieci i osób po zabiegach medycznych. Badacze stwierdzili, że ryzyko ponownego zakażenia u kobiet zostało zmniejszone o ponad 25%, dla dzieci o ponad 50%, u osób po interwencjach medycznych o około 53%

4. Wspieranie pracy układu trawiennego

Istnieje coraz więcej dowodów na to, że fitochemikalia zawarte w żurawinie odgrywają ważną rolę w zdrowiu przewodu pokarmowego.

Zostały one odnotowane w badaniu z 018 r. w Journal of the Science of Food and Agriculture. W pracy stwierdzono, że hamowanie produkcji innej bakterii o nazwie H. pylori w żołądku ma sprzyjać zdrowiu przewodu pokarmowego.

5. Zapobieganie infekcjom

Badania sugerują, że żurawina może hamować wzrost drobnoustrojów bakteryjnych. Niektóre substancje chemiczne obecne w żurawinie mogą pomóc w walce z wirusami i bakteriami.

Badanie z 2011 r. wykazało, że żurawina hamuje wzrost siedmiu bakterii. Podobne wyniki uzyskano w badaniu z 2010 r., kiedy stwierdzono, że żurawina może zwalczać niektóre wirusy, w tym norowirusy, które są częstą przyczyną chorób przenoszonych przez żywność.

6. Wspieranie zdrowia po menopauzie

Ryzyko problemów z sercem wzrasta po menopauzie w porównaniu do ryzyka występującego u wszystkich innych grup w tym samym wieku.

W badaniu z 2013 r. zbadano to zjawisko u szczurów, u których usunięto jajniki. Naukowcy odkryli, że dzienne spożycie żurawiny obniżyło całkowity poziom cholesterolu, co sugeruje, że produkty z żurawiny mogą być przydatnymi suplementami diety po menopauzie.

Efekty uboczne spożywania soku żurawinowego

Niektóre badania wykazały, że sok żurawinowy może wchodzić w interakcje z określonymi lekami. Istnieje także obawa, że może ona nasilać działanie rozcieńczalnika krwi zwanego warfaryną.

Ponadto, wstępne badania sugerują możliwość interakcji między żurawiną a następującymi lekami:

• cyklosporyną,
• flurbiprofenem,
• diklofenakiem,
• amoksycyliną,
• ceflacorem,
• midazolamem,
• tyzanidyną.

Osoby przyjmujące te lub jakiekolwiek inne leki powinny porozmawiać z lekarzem przed spożyciem soku żurawinowego. Konieczne może być monitorowanie dawek i efektów.

The American Academy of Pediatrics zaleca ograniczenie spożycia soków owocowych u małych dzieci. Rodzice, którzy chcą włączyć sok z żurawiny do diety dziecka, powinni robić to tylko w małych ilościach.

Natomiast ogólnie powinno wybierać się odmiany, które nie pochodzą z koncentratu oraz są bez dodatku cukru.

Podobnie jak w przypadku każdej zmiany diety lub suplementu, ludzie powinni najpierw skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem.

Bibliografia:

1. Stobnicka A., Gniewosz M., Możliwości wykorzystania właściwości żurawiny ( Oxycoccus) we współczesnej medycynie, Postępy Fitoterapii 3/2010, s. 170-175 – czytelniamedyczna.pl [dostęp 20.09.2018]
2. Villines Z., What are the health benefits of cranberry juice?, Medical News Today, medicalnewstoday.com [dostęp 20.09.2018]
3. Williams, G., Hahn, D., Stephens, J. H., Craig, J. C., & Hodson, E. M. (2023). Cranberries for preventing urinary tract infections. Cochrane Database of Systematic Reviews, (4).

• Data pierwotnej publikacji: 26.09.2018
• Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 12.05.2023