Owoc sweetie. Moc właściwości zdrowotnych pomarańczy i grejpfruta

Owoc sweetie, nazywany również oroblanco, to zielona odmiana grejpfruta. Jest to owoc hybrydowy — co to oznacza? Hybrydyzacja to proces, w wyniku którego z komórek dwóch gatunków o odmiennych cechach genetycznych powstaje nowy organizm potomny [1]. Taki organizm nazywamy hybrydą, mieszańcem lub krzyżówką. U roślin proces ten może występować jako swobodne zapylenie (po wysiewie nasion różnych roślin) lub jako celowy (świadomy) zabieg, wykorzystujący metody inżynierii genetycznej. Dzięki temu można stworzyć całkowicie nowe rośliny, o lepszych cechach niż ich rośliny rodzicielskie. Czy udało się taki efekt uzyskać z owocem sweetie? Z jakich roślin powstał i jakie ma właściwości zdrowotne? Odpowiedzi na te pytania poznasz w tym artykule.

Jak powstało sweetie?

Owoc sweetie został opatentowany w 1981 roku przez naukowców z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Riverside [2]. Powstał w wyniku połączenia komórek dwóch roślin: grejpfruta (Citrus paradisi) oraz pomarańczy olbrzymiej, czyli pomelo (Citrus grandis) [2]. Badacze chcieli pozbyć się goryczy grejpfruta przy zachowaniu jego właściwości odżywczej. Istnieje jeszcze druga hybryda grejpfruta i pomelo, a mianowicie melogold [3]. Melogold jest bardziej podobne do pomelo, a sweetie do grejpfruta [4].

Jak wygląda i jak smakuje sweetie?

Wyróżniamy trzy główne odmiany grejpfruta – czerwony, żółty, zielony. Owoc sweetie zaliczany jest do odmiany zielonej. Ma grubą, żółtozieloną skórkę. Jest okrągły, delikatnie spłaszczony. Zwykle jest wielkości dużego grejpfruta, ale może być także od niego większy [4]. Prawie nie zawiera pestek [2]. Miąższ jest jasnożółty, otoczony twardą, gorzką błoną.

Czy faktycznie sweetie jest taki słodki?

Smak ma aromatyczny, lekko kwaśny i słodki. Przeprowadzona analiza sensoryczna sweetie, grejpfruta oraz pomelo wykazała, że z tych trzech owoców sweetie jest najsmaczniejszy i najsłodszy [2]. Jest bardzo soczysty (nieco mniej niż grejpfrut). Ma intensywny zapach.

Uprawa oraz dostępność w polskich sklepach

Owoce cytrusowe rosną w dobrze nasłonecznionych, ciepłych miejscach. Sweetie uprawiany jest w Izraelu, przez izraelską markę Jaffa. Wprowadzony do sprzedaży został w 1984 roku. Owoc ten jest bardzo popularny w Japonii.

Na rynku europejskim możemy go znaleźć w okresie jesienno-zimowym — od października do lutego [5].

Jak kupować sweetie i jak rozpoznać dojrzały owoc?

Dojrzały owoc sweetie można rozpoznać po kolorze skórki. Im bardziej żółty kolor, tym bardziej dojrzały jest owoc. Dodatkowo skórka powinna być błyszcząca, bez pęknięć i wgnieceń. Warto wybierać najcięższe owoce, ponieważ dzięki temu łatwiej trafić na owoc, który ma więcej miąższu i jest bardziej soczysty.

Wartość odżywcza sweetie

W 100 gramach owocu zawarte jest około 50 kcal. W składzie praktycznie nie ma tłuszczów i białek. Zawiera niecałe 10 g węglowodanów, dlatego owoc ten może być polecany diabetykom. Należy jednak uważać, ponieważ cytrusy mogą wchodzić w interakcje z niektórymi lekami przeciwcukrzycowymi. Ponadto jest dobrym źródłem witaminy C – dostarcza około 60 mg na 100 g. Owoc w śladowych ilościach dostarcza również witamin z grupy B, głównie B1 i kwas foliowy (B9) oraz witaminę E. Dodatkowo zawiera: żelazo, wapń i potas. Charakteryzuje się wysoką zawartością polifenoli oraz flawonoidów – związków o silnym działaniu przeciwutleniającym i przeciwzapalnym [6].

Właściwości prozdrowotne sweetie

Obniża ciśnienie krwi

U osób z nadciśnieniem tętniczym wykazano, że spożycie owocu sweetie obniżyło ciśnienie krwi [7]. Działanie to jest związane z wysoką zawartością flawonoidów w owocu.

Ma właściwości antyoksydacyjne

Sweetie ma wysokie stężenie naturalnych przeciwutleniaczy [6]. Związki te neutralizują wolne rodniki, dzięki łączeniu się z ich cząsteczkami. W ten sposób zapobiegają szkodliwym procesom utleniania zachodzącym w organizmie. Antyoksydacja (przeciwutlenianie) jest dobrym sposobem profilaktyki chorób serca, nowotworów, udarów mózgu, a nawet chorób neurodegeneracyjnych.

Poprawia metabolizm lipidów

Naukowcy zaobserwowali wpływ soku sweetie na poziom lipidów w surowicy krwi [8]. Jego spożycie może pozytywnie wpływać na osoby z hipercholesterolemią, powodując zmniejszenie poziomu „złego” cholesterolu LDL [8, 9]. Wpływa na to wysoka zawartość związków bioaktywnych oraz przeciwutleniaczy.

Wzmacnia układ odpornościowy

Dzięki wysokiej zawartości witaminy C owoc sweetie wpływa na zwiększenie odporności [10]. Pozwala także na szybsze odzyskanie sił po przebytym przeziębieniu.

Sprzyja utracie masy ciała

Sweetie jest niskokaloryczny, ale ma wysoką zawartość wody oraz błonnika pokarmowego. Pozwala to na szybszą utratę masę ciała [11]. Błonnik pokarmowy reguluje perystaltykę jelit, zmniejsza apetyt oraz daje uczucie sytości.

Przeciwwskazania

Interakcja z niektórymi lekami — podobnie jak grejpfrut, sweetie może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami np. przeciwcukrzycowymi, na nadciśnienie, czy antydepresanty. Dzieje się tak, ponieważ zawiera substancje, które hamują enzym (cytochrom P450) odpowiedzialny za metabolizowanie niektórych leków [12]. Może to powodować przedawkowanie i inne niepożądane skutki w organizmie. Dlatego szczególną ostrożnością powinny wykazać się osoby, które na stałe przyjmują różnego rodzaju leki.

Uważać powinny również osoby z następującymi dolegliwościami: alergia, zgaga, wrzody żołądka.

Może być spożywany przez kobiety w ciąży i kobiety karmiące piersią.

Mycie i obieranie sweetie – jak prawidłowo do tego podejść?

Na powierzchni cytrusów znajdują się substancje chemiczne, które mogą być szkodliwe dla zdrowia. Ważne jest, aby dokładnie je umyć przed obraniem, nie zapominając o umyciu rąk.

Jeśli chcemy zjeść sam miąższ, wystarczy umyć owoce w ciepłej wodzie przy użyciu szczoteczki lub szorstkiej gąbki. Jeśli chcemy dodać skórkę np. do ciasta, trzeba pozbyć się substancji nierozpuszczalnych w wodzie. Cytrusy płuczemy w wodzie z dodatkiem kwasku cytrynowego, a następnie płuczemy w wodzie z dodatkiem sody oczyszczonej. Pozwoli to na pozbycie się pestycydów i konserwantów.

Owoc sweetie można obierać na różne sposoby. Jednym z nich może być pokrojenie owocu na ćwiartki i wybranie łyżeczką miąższu i soku. Ta metoda pozwoli na łatwe oddzielenie miąższu od gorzkiej błonki. Można również obrać owoc palcami.

Pomysł na sweetie w kuchni

Sweetie dobrze smakuje na surowo. Sprawdzi się jako zdrowa i szybka przekąska w ciągu dnia. Przykładowo można wykorzystać go do sałatki owocowej, do deserów, smoothie, a także jako dodatek do herbaty. 

Orzeźwiający sorbet z owocu sweetie — przepis

Składniki:

• Dwa owoce sweetie
• 1/2 łyżeczki miodu
• 2 listki świeżej mięty
• 1/2 szklanki wody

Przygotowanie:

Owoce dokładnie umyj, przekrój i wybierz miąższ. Następnie wrzuć do blendera i dodaj miód, miętę oraz wodę. Składniki dokładnie zmiksuj, przełóż do pojemnika i wstaw do zamrażalnika, żeby sorbet się zmroził.

Podsumowanie

Owoc sweetie znany jest również pod nazwą oroblanco lub oro blanco (z hiszp. „białe złoto”). Jest to zielona odmiana grejpfruta, która powstała w wyniku skrzyżowania grejpfruta z pomarańczą olbrzymią (pomelo). Ma grubą, żółtozieloną skórkę i soczysty miąższ. W smaku jest słodki, lekko kwaśny i zdecydowanie mniej gorzki niż grejpfrut [2]. Ze względu na niską zawartość węglowodanów polecany jest diabetykom. Ponadto ma wiele właściwości prozdrowotnych m.in. działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne [6]. Owoc sweetie jest zatem świetną alternatywą dla osób, które nie przepadają za gorzkimi cytrusami, takimi jak grejpfrut, a chcą korzystać z ich właściwości zdrowotnych.

Bibliografia: 

1. Y. Liu. Darwin’s Pangenesis and Graft Hybridization. Adv Genet. 2018;102:27-66.
2. M. Lubinska-Szczygeł, Ż. Polkowska, T. Dymerski, S. Gorinstein. Comparison of the Physical and Sensory Properties of Hybrid Citrus Fruit JaffaSweetie in Relation to the Parent Fruits. Molecules.2020 Jun; 25(12): 2748.
3. M. Maurer, L. Bradley. Low desert citrus varietes. Issued April 1998. Publication AZ 1001
4. R. K. Soost, J. W. Cameron. ‘Melogold’, a new pummelograpefruit hybryd. California Agriculture 40(1):28-30. Published January 01, 1986.
5. R. K. Soost, J. W. Cameron. Oroblanco: A new grapefruit hybryd. California Agriculture, november-december, 1980.
6. Gorinstein, M. Cvikrová, I. Machackova, R. Haruenkit, Y. Park, S. Jung, K. Yamamoto, A. Leticia, M. Ayala,E. Katrich, S. Trakhtenberg. Characterization of antioxidant compounds in Jaffa sweeties and white grapefruits. Food Chemistry. Volume 84, Issue 4, March 2004, Pages 503-510.
7. Reshef,Y. Hayari, C. Goren, M. Boaz, Z. Madar, H. Knobler. Antihypertensive Effect of Sweetie Fruit in Patients With Stage I Hypertension. American Journal of Hypertension, Volume 18, Issue 10, October 2005, Pages 1360–1363.
8. Gorinstein, A. Caspi, I. Libman, E. Katrich, H. Tzvi Lerner, S. Trakhtenberg. Fresh Israeli Jaffa Sweetie Juice Consumption Improves Lipid Metabolism and Increases Antioxidant Capacity in Hypercholesterolemic Patients Suffering from Coronary Artery Disease:  Studies in Vitro and in Humans and Positive Changes in Albumin and Fibrinogen Fractions. J. Agric. Food Chem.2004, 52, 16, 5215–5222.
9. C. A. Dow, S. B. Going, H. S. Chow, Bhimanagouda S Patil, Cynthia A Thomson. The effects of daily consumption of grapefruit on body weight, lipids, and blood pressure in healthy, overweight adults. Metabolism. 2012 Jul;61(7):1026-35.
10. E. S. Wintergerst, S. Maggini, D. H. Hornig. Immune-enhancing role of vitamin C and zinc and effect on clinical conditions. Ann Nutr Metab. 2006;50(2):85-94.
11. J. L. Slavin. Dietary fiber and body weight. Nutrition. 2005 Mar;21(3):411-8.
12. Grapefruit and drug interactions. Prescrire Int. 2012 Dec;21(133):294-5, 297-8.