Świat, w którym nie spożywa się mięsa i produktów odzwierzęcych jest dla nas ciężki do wyobrażenia. Te produkty są dla większości z nas elementem codziennej diety. Mięso i nabiał są też źródłem białka oraz wielu witamin i składników mineralnych. Od dawna jednak ich konsumpcja i sposób hodowli budzi wątpliwości natury moralnej. Czy więc byłoby warto zastąpić te produkty żywnością roślinną?
Ograniczenie bądź odejście od spożycia produktów odzwierzęcych mogłoby mieć pozytywny wpływ na klimat i środowisko. [1] Hodowla zwierząt gospodarskich wytwarza około 20% wszystkich emitowanych gazów cieplarnianych. Również przygotowywanie mięsnych potraw wymaga od nas większego zużycia energii niż w wypadku tych roślinnych. [10]
Prawidłowo ułożona dieta wegańska jest korzystna dla naszego zdrowia. Dzięki dużej zawartości warzyw i owoców zapobiega nowotworom i chorobom układu krążenia. Osoby na diecie roślinnej rzadziej zmagają się z cukrzycą i nadciśnieniem. [2] Oznacza to, że takie żywienie, mogłoby zapobiegać chorobom cywilizacyjnym. [2]
Czy spożycie mięsa to wyznacznik dobrobytu społeczeństwa?
Można zauważyć, że spożycie mięsa jest skorelowane z poziomem rozwoju ekonomicznego kraju. Im dane państwo jest bardziej zamożne, tym jest ono większe. [6] Krajem, gdzie spożycie mięsa jest największe na całym świecie są Stany Zjednoczone. Na jednego mieszkańca przypada tam ponad 100 kg mięsa rocznie. [7]
Najmniejsze spożycie mięsa jest w krajach afrykańskich i Indiach. [7] Są to państwa, gdzie problem ubóstwa występuje na dużą skalę. Ich mieszkańcy mierzą się z niedożywieniem zarówno ilościowym, jak i jakościowym. [5]
Problem głodu na świecie: statystyki
Według danych pochodzących z ONZ obecnie aż 735 milionów ludzi na świecie cierpi z powodu głodu. Jest to o 122 mln więcej niż w 2019 roku. [3]
Największą skalę problem ten osiąga w krajach afrykańskich, części Azji i Ameryce Południowej. Szacuje się, że w Afryce co piąta osoba nie ma dostępu do żywności. [3] Często mieszkańcy tych rejonów świata, nie mają także dostępu do wody pitnej.
Organizacje międzynarodowe za cel postawiły sobie wyeliminowanie problemu głodu do 2030 roku. [3] Jest to jednak ogromne wyzwanie. Główne powody, dla których sytuacja nie ulega poprawie, to nieustające konflikty zbrojne i katastrofy klimatyczne. Uniemożliwia to pełen rozwój krajom dotkniętym tym problemem.
Czy weganizm może wpłynąć na problem głodu na świecie?
Dieta wegańska polega na całkowitym wyeliminowaniu ze swojego żywienia produktów odzwierzęcych. Weganie często także rezygnują z używania wełnianych czy skórzanych produktów. Mięso, mleko i wszelki nabiał, zastępują produktami roślinnymi. Przejście na taką dietę zwykle jest spowodowane względami moralnymi lub zdrowotnymi. [2] Weganizm i wegetarianizm w ciągu ostatnich lat zyskują coraz większą popularność. [4]
Na problem głodu na świecie wypływ ma wiele różnych czynników. Głównie są to kwestie związane z gospodarką danego kraju i sytuacja geopolityczna. Są to rzeczy, na które przeciętny człowiek nie ma żadnego wpływu. Czy więc swoimi codziennymi wyborami żywieniowymi, możemy przyczynić się do zmniejszenia problemu głodu na świecie?
O hodowli zwierząt
Hodowla zwierząt gospodarskich w takich ilościach, jak obecnie niesie za sobą konsekwencje dla społeczeństwa i środowiska. Są to m.in. kwestie związane ze wspomnianą wcześniej emisją CO2 do atmosfery. Są to także ogromne ilości zasobów roślinnych, które równie dobrze mogłyby zostać spożyte przez ludzi. Obecnie są wykorzystywane jako pasza dla zwierząt. [8]
Wyprodukowane mięso oraz nabiał trafiają przede wszystkim do konsumentów w krajach wysokorozwiniętych. Niestety, tym samym pogłębia się głód w krajach rozwijających się. Wynika to głównie z nieprawidłowej dystrybucji zasobów. [9]
Według raportu FAO, 50% pomocy dla głodujących trafia do mieszkańców Afryki Subsaharyjskiej. Pojawił się jednak poważny problem związany z miejscową gospodarką. Ze względu na to, że żywność była dostarczana, zaczęły upadać miejscowe, małe gospodarstwa. Wiele osób przez to utraciło swoje dochody. Nastąpiła likwidacja miejsc pracy. Pogłębiło to jeszcze bardziej ubóstwo na tych terenach. Wynika z tego, że pomoc w postaci tylko przekazania żywności, może być chwilowym rozwiązaniem. W dłuższej perspektywie może doprowadzić do pogłębienia problemu. [5]
Gdyby więc zrezygnować z hodowli zwierząt, teoretycznie mogłaby wzrosnąć ilość żywności roślinnej, nadającej się do spożycia przez ludzi. [10]. Jednak przekazywanie żywności krajom dotkniętym ubóstwem, nie rozwiąże problemu głodu na świecie. Państwa, którym byłaby ona dostarczana, byłyby w pełni zależne od swoich dostawców. Aby realnie poprawić sytuację, należy postawić na wsparcie rozwoju społeczno-ekonomicznego tych terenów. Kluczowa jest także edukacja i lepszy dostęp do ochrony zdrowia. [5]
Nadkonsumpcja mięsa
Przeciętny mieszkaniec Unii Europejskiej zjada rocznie około 68 kg mięsa, z czego większość stanowi wieprzowina [7]. Przeciętny Amerykanin natomiast zjada aż do 101 kg mięsa rocznie. W Ameryce najczęściej spożywanym mięsem jest drób.[7]
Mięso i produkty odzwierzęce dostarczają wiele substancji odżywczych, są świetnym źródłem białka. Niestety często w tych krajach, mięso pojawia się w postaci mocno przetworzonych produktów. Fast-foody, produkty smażone na głębokim oleju są zgubne dla naszego zdrowia. Taki sposób żywienia może skutkować otyłością, cukrzycą, nadciśnieniem i innymi chorobami cywilizacyjnymi. [10]
Ludzie z różnych względów decydują się, aby przejść na dietę roślinną, która zyskuje coraz większą popularność. W USA wegetarian jest już niecałe 4% społeczeństwa, a w Niemczech około 9%. [2] Pomimo to, według raportów ONZ spożycie mięsa na świecie do 2030 roku może wzrosnąć nawet o kilkanaście procent. Wynika to z ciągłego wzrostu liczby ludności oraz stałego bogacenia się społeczeństwa w krajach wysokorozwiniętych. Nasz coraz szybszy tryb życia także sprzyja sięganiu po niezdrową żywność.
Czy weganizm jest najlepszą drogą do zachowania dobrobytu ludzi i planety?
Prawidłowo ułożona dieta wegetariańska lub wegańska będzie korzystna dla naszego zdrowia. Największą zaletą takiego sposobu żywienia jest rezygnacja z wysokoprzetworzonego mięsa oraz spożywanie większej ilości warzyw. Mogłoby to zapobiegać otyłości i innym chorobom. [2] Rezygnacja z jedzenia mięsa mogłaby mieć także pozytywny wpływ na środowisko. Aby jednak przyniosło to efekty na skalę światową, na dietę wegańską, musiałaby przejść większość ludzkości. [1]
Warto więc skupić się na ograniczeniu przetworzonej żywności i dbaniu o dobrostan planety. Ważne jest, aby nie marnować żywności i wprowadzać do swojej diety także roślinne źródła białka. Dieta wegańska bądź substytuty mięsa mogą być natomiast ciekawą perspektywą na przyszłość.
Bibliografia:
- Beck Valentin, Ladwig Bernd Ethical consumerism: Veganis, Wires Climate Change, January/February 2021
- Cader Paulina, Lesiów Tomasz Weganizm i wegetarianizm jako diety we współczesnym społeczeństwie konsumpcyjnym, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, sierpień 2022
- Centrum prasowe UNICEFhttps://centrum-prasowe.unicef.pl/252161-735-mln-ludzi-na-swiecie-cierpi-z-powodu-glodu [dostęp 29.09.2023]
- Dejnaka Agnieszka, Sposoby odżywiania się przez konsumentów – nowe trendy, Wyższa Szkoła Bankowa we Wrocławiu, 2019
- Kasprowicz Daniel, Bezpieczeństwo żywnościowe i niedożywienie w Afryce Subsaharyjskiej – nowe kierunki i trend, Probl Hig Epidemiol 2015, 96 (1): 84-91
- Kwasek Mariola, Tendencje w spożyciu mięsa na świecie Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy 6, 2013
- Kowalewska Magdalena, https://agronomist.pl/artykuly/foodagro-sonar-konsumpcja-miesa-na-swiecie-wzrasta-chociaz-jest-silnie-zroznicowana 2021 [dostęp 29.09.2023]
- Medawar Evelyn, Zedler Marie, de Biasi Larissa, Effects of single plant-based vs animal-based meals on satiety and mood in real-world smartphone-embedded studies, Science of Food volume 2023
- Minassian Liana, Why the Global Rise in Vegan and Plant-Based Eating is No Fad (30x Increase in US Vegans + Other Astounding Vegan Stats) Food Revolution Network, April 2022
- Mroczek Karolina, Ptasiuk Weronika, Mroczek Janusz R., Wybrane ekologiczne i etyczno-religijne aspekty konsumpcji mięsa, Polish Journal for Sustainable Development, Tom 26 55-62s, rok 2022
- Sakkas Hercules, Bozidis Petros, Touzios Christos, Nutritional Status and the Influence of the Vegan Diet on the Gut Microbiota and Human Health Medicina 2020, 56
- Springmann Marco ,Godfray H. Charles J., Rayner Mike, Scarborough Peter Analysis and valuation of the health and climate change cobenefits of dietary change PNAS Vol. 113 No. 15, March 2016
