Zastosowania pokrzywy w zielarstwie i nie tylko

Słowianie od wieków przypisywali pokrzywie magiczne właściwości. W przeddzień św. Jana wieszano ją nad drzwiami domów, co miało zabezpieczyć przed złymi duchami. Na polach wiechy tej rośliny chroniły plony od uroków. Podczas burzy wrzucano pokrzywę do ognia wierząc, iż jej dym rozpędzi chmury i ustrzeże od piorunów. Wierzono, że tkaniny sporządzone z jej włókien odstraszają demony. Włókno pokrzywowe było bowiem w dawnych wiekach powszechnie znane, później zostało zastąpione bawełną i jedwabiem.

Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) jest jedną z najcenniejszych roślin wykorzystywanych w fitoterapii. Niesłusznie większości z nas kojarzy się jedynie z pieczeniem, swędzeniem i bąblami. W naszym kraju jest pospolitym „chwastem” rosnącym w pobliżu domów, nad brzegami rzek i jezior, na polanach, pastwiskach i w lasach – praktycznie wszędzie! Bywa nazywaną: pokrzywą dwupienną, pokrzywą parzącą, pokrzywą wielką, żgajką oraz parzawką. Za jej parzące działanie odpowiedzialne są pokrywające całą roślinę włoski, w których występują następujące substancje: kwas mrówkowy, histamina, serotonina, leukotrieny oraz acetylocholina.

Pokrzywa – ważny surowiec zielarski

Pokrzywa zwyczajna to źródło surowców zielarskich (liści i ziela) o dużym znaczeniu w terapii – między innymi stosowanych jako środki przeciwzapalne w chorobach reumatycznych oraz jako środki wspomagające w stanach zapalnych dolnych dróg moczowych. W skład liści pokrzywy wchodzą następujące zdrowotne związki: chlorofil, ksantofil, karoten, taniny, witaminy C, K, B2, B5, oraz garbniki i flawonoidy. Liczne składniki mineralne: wapń, magnez, żelazo i krzem. Pokrzywa ma działanie wspomagające podczas: stanów zapalnych dróg moczowych, przewodu pokarmowego i kamicy moczowej. Działa przeciwzapalnie oraz przeciwbólowo w przypadku chorób o podłożu reumatycznym.

Pokrzywa – pomocna przy anemii

Napary sporządzone z pokrzyw mają działanie przeciwkrwotoczne, zwiększają poziom hemoglobiny oraz liczbę czerwonych krwinek. Spożywanie pokrzywy zaleca się również podczas osłabienia fizycznego i psychicznego, zespołu zimnych dłoni i stóp, cukrzycy, miażdżycy, obniżonej odporności. Surowiec pozyskuje się od maja do września przed kwitnieniem, a następnie suszy w cieniu, nie dopuszczając do zbrunatnienia. Zbiór roślin najlepiej przeprowadzać w pogodne dni z dala od dróg i skażonych terenów. Liście od łodyg należy oddzielić gdy pokrzywa jest lekko zwiędnięta – nie jest wtedy tak parząca. Często wykorzystuje się również korzeń pokrzywy Urticae radix używany w łagodzeniu dolegliwości powodowanych przez przerost prostaty. Korzenie najlepiej wykopywać wczesną wiosną lub jesienią, oczyścić i suszyć w temperaturze 40⁰ C.

Pokrzywa w kosmetyce

Pokrzywa znalazła swoje zastosowanie w kosmetyce, głównie dzięki jej wpływowi na włosy, paznokcie oraz cerę. Preparaty z pokrzywy wzmacniają włosy, pobudzają ich wzrost, dodatkowo zapobiegają siwieniu i wypadaniu, pomagają w walce z łupieżem. Redukują łojotok skóry oraz produkcję sebum – co jest ważne przy walce z trądzikiem. W starych książkach można znaleźć przepisy na kurację odmładzającą, w których zaleca się picie roztworu soku z młodych pokrzyw.

Ciekawostki

• jadalne są również nasiona pokrzywy, można je dodawać do ciast, ciasteczek naparów, nie należy jednak zjadać więcej niż 10 g nasion dziennie.
• pokrzywa wpływa także na czynność wydzielniczą trzustki, dzięki czemu wspomaga walkę z cukrzycą
• leczy nadmierną potliwość
• tkaniny z pokrzywy wytwarzano w Europie na dużą skalę przed wprowadzeniem bawełny.

Pokrzywa zwyczajna jest rośliną, która wraca do łask i staje się coraz bardziej popularna. W związku z jej szerokim zastosowaniem, warto pokrzywie poświęcić nieco czasu i miejsca w naszej kuchni. Pokrzywa to roślina dla wszystkich, a szczególne dla kobiet i starszych osób. To wspaniały środek witaminizujący, odżywczy i wzmacniający.

Bibliografia

1. Trąba C. Rogut K., Wolański P. 2012. Rośliny dziko występujące i ich zastosowanie przewodnik po wybranych gatunkach. Wyd. PRO CARPATHIA Rzeszów, 158 -159.
2. http://www.naogrodowej.pl/artykul,Ballada_o_pokrzywie,178?PHPSESSID=85jrk78aapff026ttt3ogvhmv0
3. http://zielarnia.net/pokrzywa.html
4. http://mazidla.com/index.php?page=shop.product_details&product_id=716&flypage=flypage.tpl&pop=0&vmcchk=1&option=com_virtuemart&Itemid=100172
5. http://www.anastazja.org/plotno_z_pokrzywy.php
6. hipokrates2012.wordpress.com/2013/01/25/o-pokrzywie-nigdy-dosc-pokrzywa-zwyczajna-potega-medycyny-ludowej/
7. http://vitalia.pl/artykul1701_Pokrzywa-zwyczajna-a-jednak-niezwykla.html