Wpływ diety na ból głowy

Na migrenowe bóle głowy cierpi około 8-20% populacji. Chociaż przyczyny migreny nie są do końca poznane, wiadomo że, schorzenie to częściej dotyka kobiety niż mężczyzn. Bóle mogą być spowodowane przez uwarunkowania genetyczne lub zaburzenia hormonalne. Do czynników wyzwalających napady migreny zalicza się najczęściej: stres, zmiany pogody, ostre światło, głośne dźwięki, intensywne zapachy. Jednakże niewiele osób cierpiących z powodu bólu głowy zdaje sobie sprawę z tego, że odpowiednia dieta może ulżyć w ich dolegliwościach.

W jaki sposób dieta wpływa na bóle głowy

Istnieją różne teorie wyjaśniające związek żywienia z bólami głowy. Według jednej z nich u części ludzi występuje nadwrażliwość na substancje chemiczne, między innymi aminy i azotyny, które są zawarte w wielu pospolitych pokarmach. Substancje te powodują skurcz naczyń krwionośnych i w efekcie utrudniony zostaje prawidłowy przepływ krwi. Niekiedy substancje te wywołują odwrotny skutek, czyli rozszerzają naczynia krwionośne, co prowadzi do stanu zapalnego i również bólu głowy.

Według drugiej teorii większość bólów głowy jest wynikiem nierozpoznanych nietolerancji i alergii pokarmowych. Układ odpornościowy traktuje wtedy niektóre składniki pokarmowe jak substancje obce (antygeny). Dochodzi do przewlekłego stanu zapalnego, czego skutkiem są migreny.

Aminy – główny winowajca?

Aminy to naturalnie występujące w żywności związki chemiczne, będące pochodnymi amoniaku. Największe znaczenie mają tu aminy biogenne, czyli tyramina, histamina i fenyletylamina. Najprawdopodobniej chorzy nie są w stanie wystarczająco szybko metabolizować tych związków. U większości ludzi inaktywacja amin biogennych jest kontrolowana przez enzymy histaminazę (DAO) i monoaminooksydazę (MAO). Niedobory tych enzymów prowadzą do nagromadzenia amin i w ostateczności do migreny. Szczególnie duże stężenie amin biogennych można zaobserwować w takich produktach jak sery dojrzewające, czerwone wino, czekolada, ryby wędzone, mięso marynowane, wędliny, a także w niektórych warzywach i owocach (figi, daktyle, rodzynki, awokado, banany, cebula, czerwona fasola, kiszona kapusta).

Głód i pragnienie

Czynnikiem wywołującym migrenę bardzo często jest spadek stężenia glukozy we krwi. Priorytetem osób cierpiących na bóle migrenowe powinno być regularne spożywanie 5 posiłków dziennie w odstępach 3-4 godzinnych. Bardzo ważne jest spożywanie śniadań i nie wychodzenie z domu z pustym żołądkiem. Warto mieć również pod ręką lekkostrawne i wartościowe przekąski, np. migdały, owoce, sałatkę. Silne bóle głowy, osłabienie i senność mogą być również spowodowane odwodnieniem. Dlatego przed sięgnięciem po tabletkę przeciwbólową warto wypić szklankę wody. A na co dzień warto pamiętać o wypijaniu 2 litrów płynów dziennie.

Kawa

Kawa może być zarówno ulgą jak i przyczyną bólu głowy. Kofeina rozszerza naczynia krwionośne, co może pomóc. Jednak taki efekt może być tylko chwilowy. W wyniku tzw. „efektu odbicia” naczynia krwionośne mogą ulec nadmiernemu rozszerzeniu, prowadząc do jeszcze większego napadu bólowego. Również nagłe odstawienie kofeiny może wywołać wiele nieprzyjemnych dolegliwości takich jak zmęczenie, ból mięśni, nudności oraz ból głowy. Objawów takich doświadczają nie tylko osoby pijące kawę nałogowo, ale również ci, którzy zadowalają się filiżanką dziennie. Symptomy związane z odstawieniem kofeiny narastają do 48 godzin po ostatniej dawce i zazwyczaj ustępują całkowicie po około tygodniu.

Jak się ratować?

Niewielka ilość startego korzenia imbiru dodana do herbaty lub potraw może znacznie ograniczyć napady bólowe. Imbir zmniejsza odczyn zapalny i ból, działając na układ prostaglandyn, podobnie jak aspiryna. Ważne jest, aby włączyć niewielkie ilości imbiru do codziennej diety. Dawkę imbiru można również przyjąć, gdy czujemy zbliżający się napad, tzw. „aurę”. Ratowanie się imbirem w trakcie trwającego napadu bólowego może być już nieskuteczne.

Warto spożywać produkty bogate w miedź. Niedobór tego mikroelementu może upośledzać przemiany biochemiczne w mózgu, powodować zmiany naczyniowe i w efekcie prowadzić do częstszych migren. Produkty bogate w miedź to otręby, płatki owsiane, orzechy, nasiona, żółtko, chleb pełnoziarnisty.

Nie da się określić grupy pokarmów powodujących bóle głowy u wszystkich pacjentów. Najczęściej wrażliwość na niektóre substancje jest wrodzona, a przy wystąpieniu kilku czynników predysponujących, takich jak pogoda lub stres, dodatkowe spożycie pewnych pokarmów może wywołać ból głowy. Dlatego każdemu choremu zaleca się prowadzenie szczegółowego dzienniczka. Regularne zapisywanie spożywanych pokarmów, nastroju, sytuacji stresowych, może pomóc w identyfikacji czynników prowadzących do napadu migreny. Zastosowanie dobrze zbilansowanej diety, aktywności fizycznej oraz technik relaksacyjnych może pomóc w ograniczeniu napadów bólowych.

Bibliografia:

1. 1. Wóber C., Wober-Bingol C. Triggers of migraine and tension-type headache, Handbook of Clinical Neurology 2011; 97: 161-172

1. 1. Baraniak J., Kania M. Wybrane surowce zielarskie o działaniu przeciwbólowym przeciwzapalnym i przeciwreumatycznym, Borgis – Postępy Fitoterapii 2011; 2: 94-99

1. Górnicka J. Apteka natury. Poradnik zdrowia, AWM 2011, s. 375.