Co roku, 14 czerwca na całym świecie obchodzony jest światowy dzień krwiodawstwa (World Blood Donor Day). Dzień ten jest obchodzony od 2004 roku i ma na celu propagowanie oraz uświadamianie społeczeństwa jak ważną rolę odgrywa oddawanie krwi.
Nawet doświadczeni krwiodawcy mogą doświadczyć skutków ubocznych takich jak zawroty głowy, zmęczenie czy omdlenia. Jednym ze sposobów zminimalizowania zagrożeń jest odpowiednie żywienie przed oraz po oddaniu krwi. Jedzenie oraz picie odpowiednich pokarmów pomaga w szybszej rekonwalescencji oraz pomaga uzupełnić braki witamin i składników mineralnych
Właściwe nawodnienie
Prawie połowa oddanej krwi składa się z wody. Płyny, które stracisz podczas krwiodawstwa mogą spowodować spadek ciśnienia. Grozi to omdleniami lub zawrotami głowy. Aby temu zapobiec, dobrze jest wypić około pół litra wody zaraz przed oddaniem krwi. Dodatkowo nawadnianie od 24 do 48 godzin po ma kluczowe znaczenie w regeneracji organizmu. American Heart Association zaleca w ciągu 24 godzin po oddaniu krwi unikać alkoholu oraz zwiększyć podaż wody o litr dziennie. Wypicie napojów wysokoprocentowych może spowodować odwodnienie oraz opóźnienie regeneracji.
Żelazo
Żelazo jest mikropierwiastkiem, który jako składnik hemoglobiny i mioglobiny transportuje tlen z płuc do wszystkich komórek organizmu. Bez żelaza produkcja czerwonych krwinek jest upośledzona. Ponieważ po oddaniu krwi twój organizm musi wytworzyć nowe czerwone krwinki, spożywanie produktów bogatych w żelazo może okazać się kluczowe. Produkty bogate w żelazo to: mięso (więcej żelaza ma mięso czerwone) również ryby, podroby (wątróbka, kaszanka, salceson czarny, kiszka), jajka, pestki dyni, nasiona lnu, ale również – chociaż już w mniejszych stopniu – soja, fasola, groch, czekolada gorzka, orzechy, szpinak, kasza gryczana.
Dodatkowo należy pamiętać, że inne składniki diety mogą wspomagać lub upośledzać przyswajalność żelaza. Wchłanianie żelaza zwiększają aminokwasy (metionina, glicyna, histydyna, cysteina), witamina C, kwasy organiczna, białko zwierzęce, cukry (fruktoza, sorbitol). Ograniczają: błonnik, wapń, mangan, miedź, węglany, kwas szczawiowy, czy fityniany.
Foliany
Foliany współdziałające z witaminą B12 korzystnie wpływają na produkcję czerwonych krwinek. Pomaga uzupełnić straty podczas krwiodawstwa. Źródłami kwasu foliowego mogą być zielone warzywa (szpinak, szparagi, brukselka, jarmuż, brokuły) fasola biała, pietruszka, jajka czy migdały
Tutaj również musimy pamiętać, że czynnikami polepszającymi wchłanianie mogą być witaminy z grupy B, biotyna oraz witamina C. Natomiast zmniejszające to nadmierna i długotrwała ekspozycja na światło, alkohol czy wysoka temperatura.
Witamina B2
Inaczej ryboflawina to kolejna witamina niezbędna do produkcji czerwonych krwinek. Witamina B2 pomaga w przemianach węglowodanów, białek i tłuszczów.
Występuje w znacznych ilościach w żółtku jaja, serach twarogowych i żółtych, podrobach wieprzowych, wątrobie, pestkach dyni, nasionach lnu, migdałach, rybach (sandacz, węgorz, makrela), nasionach suchych roślin strączkowych, kaszy jaglanej, bananach oraz awokado.
Witamina B6
Wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego oraz krwiotwórczego. Witamina B6 uczestniczy w syntezie hemu, którego niedobory mogą być przyczyną nieprawidłowego tworzenia krwinek czerwonych (mniejsze, zawierające mniejsze ilości hemoglobiny)
Najlepsze źródła witaminy B6 to kasza gryczana, jaglana, otręby i zarodki pszenne, wątroba, nasiona słonecznika, sezamu, orzechy włoskie, ryby (pstrąg, makrela, łosoś), nasiona suche roślin strączkowych, chleb pełnoziarnisty czy mleko w proszku.
Zadbaj o właściwe odżywienie
Zjedz pełnowartościowy zdrowy posiłek dzień wcześniej. Unikaj bardzo tłustych i wysoko przetworzonych produktów. Tłuste potrawy mogą wpłynąć na testy poprzedzające oddanie krwi.
Nie oddawaj krwi na pusty żołądek. Najlepiej zjeść lekkie śniadanie, nie zawierające dużych ilości tłuszczu oraz zawierające wolno rozkładające się węglowodany
Bibliografia:
- Dietetyka żywienie zdrowego i chorego człowieka. Ciborowska Helena, Rudnicka Anna, rok wydania 2014, PZWL
- Dietoterapia. Włodarek Dariusz, Lange Ewa, Kozłowska Lucyna, Głąbska Dominika, rok wydania 2014, PZWL
- Bromatologia. Zarys nauk o żywności i żywieniu. Henryk Gertig, Juliusz Przysławski, PZWL
- http://www.who.int/campaigns/world-blood-donor-day/2017/en/
- https://krwiodawcy.org
