Żywienie w gastroenterologii dziecięcej – red. nauk. A. Banaszkiewicz, A. Pituch-Zdanowska [Recenzja]

Czy dieta może być istotnym elementem leczenia chorób przewodu pokarmowego u dzieci? Odpowiedź brzmi: tak, i to w stopniu większym, niż mogłoby się wydawać. Publikacja Żywienie w gastroenterologii dziecięcej pod redakcją naukową prof. dr hab. n. med. Aleksandry Banaszkiewicz oraz dr n. med. i n. o zdr. Aleksandry Pituch-Zdanowskiej to obszerny przewodnik po zagadnieniach dietoterapii w gastroenterologii pediatrycznej. To nie tylko podręcznik akademicki, ale także niezwykle przydatne narzędzie dla dietetyków i lekarzy na co dzień pracujących z najmłodszymi pacjentami.

Tytuł: Żywienie w gastroenterologii dziecięcej

Autorzy: Aleksandra Banaszkiewicz, Aleksandra Pituch-Zdanowska

Wydawnictwo: PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Liczba stron: 270

Rok wydania: 2025

#PatronatMedialny

O książce

Autorzy książki przedstawili aktualne zalecenia dotyczące żywienia dzieci z chorobami przewodu pokarmowego, opierając się na najnowszych rekomendacjach naukowych. Treść książki została poparta dowodami naukowymi i dostosowana do praktyki klinicznej. Dzięki temu czytelnik znajdzie tu zarówno podstawy patofizjologiczne różnych schorzeń, jak i konkretne wytyczne dietetyczne. Monografia obejmuje szeroki zakres tematów – od choroby refluksowej przełyku, przez nieswoiste zapalenia jelit, celiakię, aż po żywienie dojelitowe i parenteralne.

Już na wstępie autorzy podkreślili wagę indywidualizacji dietoterapii i podchodzenia do diety nie tylko jako do eliminacji konkretnych produktów, ale jako części holistycznego podejścia do leczenia. Szczególnie ważne jest to w kontekście dzieci przewlekle chorych, u których źle dobrana dieta może prowadzić do niedożywienia, niedoborów pokarmowych i zahamowania wzrostu. Sporo uwagi poświęcono także tematowi diet eliminacyjnych – ich stosowanie powinno być ściśle nadzorowane przez specjalistę, a nie wprowadzane arbitralnie przez opiekunów dziecka.

Jednym z ciekawszych rozdziałów jest ten poświęcony GERD, czyli chorobie refluksowej przełyku. Autorzy przedstawiają szczegółowe informacje o mechanizmach choroby, możliwościach diagnostycznych oraz sposobach leczenia, farmakologicznego, jak i dietetycznego. Opisano m.in. wpływ konsystencji posiłków na przebieg refluksu oraz zalecenia dotyczące zmiany pozycji ciała podczas karmienia niemowląt. Warto podkreślić, że książka nie ogranicza się do prostych zaleceń dietetycznych, ale tłumaczy także mechanizmy działania diety i jej wpływu na fizjologię przewodu pokarmowego.

Dużo miejsca poświęcono również celiakii oraz nieswoistym zapaleniom jelit, które stanowią coraz większe wyzwanie w pediatrii. W przypadku celiakii szczegółowo opisano zasady diety bezglutenowej, wskazując na często pomijane ukryte źródła glutenu, a także konsekwencje dietetyczne nieprzestrzegania zaleceń. W kontekście choroby Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego omówiono znaczenie żywienia wyłącznego enteralnego (EEN) jako metody indukcji remisji – aspekt, który wciąż bywa niedoceniany w praktyce klinicznej.

Na uwagę zasługuje również przystępne omówienie tematów związanych z biegunkami, zaparciami oraz zaburzeniami trawienia, gdzie autorzy w prosty sposób wyjaśniają, jak dieta może wspomagać leczenie tych problemów. W książce znalazły się także rekomendacje dotyczące stosowania probiotyków oraz prebiotyków, a także ich wpływu na mikrobiotę jelitową. Nie zabrakło również rozdziałów poświęconych żywieniu dojelitowemu i parenteralnemu, które są istotnym elementem terapii u dzieci z ciężkimi zaburzeniami wchłaniania.

Publikacja jest bogata w praktyczne informacje – znajdziemy tu liczne schematy diet, wykazy produktów zalecanych i przeciwwskazanych w różnych jednostkach chorobowych, a także wzory do obliczeń zapotrzebowania na składniki odżywcze. Dodatkowym atutem są zamieszczone załączniki, w tym listy preparatów do żywienia enteralnego dostępnych na polskim rynku oraz zasady przygotowania posiłków dla dzieci z określonymi schorzeniami.

Książka wyróżnia się wysokim poziomem merytorycznym i jest zgodna z najnowszymi zaleceniami towarzystw naukowych, takich jak ESPGHAN czy NASPGHAN. To bardzo istotne, ponieważ w dietetyce pediatrycznej, podobnie jak w innych dziedzinach medycyny, wytyczne zmieniają się dynamicznie w miarę pojawiania się nowych badań.

Choć publikacja jest niezwykle wartościowa, można zauważyć, że niektóre tematy, jak np. dietoterapia w chorobach metabolicznych, zostały potraktowane bardziej pobieżnie. Z pewnością rozwinięcie tych zagadnień mogłoby uczynić książkę jeszcze bardziej wszechstronną. Przydałoby się również więcej informacji o interakcjach między dietą a farmakoterapią, zwłaszcza w kontekście leków stosowanych w gastroenterologii pediatrycznej.

Podsumowanie

Podsumowując, Żywienie w gastroenterologii dziecięcej to obowiązkowa pozycja dla dietetyków, pediatrów oraz studentów medycyny i dietetyki. Jest to książka, która nie tylko przekazuje rzetelną wiedzę naukową, ale także pokazuje, jak w praktyce wdrażać nowoczesne strategie dietetyczne w leczeniu chorób przewodu pokarmowego u dzieci. Dla wszystkich, którzy na co dzień zajmują się żywieniem dzieci z problemami gastroenterologicznymi, będzie to nieocenione źródło informacji.