Ciąg dalszy niekończącej się historii o wpływie spożywania jaj na zdrowie. Nowe badanie przeprowadzone na Uniwersytecie Wschodniej Finlandii pokazuje, że umiarkowanie wysokie spożycie cholesterolu w diecie lub spożycie do jednego jajka dziennie nie wiąże się z podwyższonym ryzykiem udaru u mężczyzn. Co więcej, nie znaleziono powiązań u nosicieli genu APOE4, który wpływa na metabolizm cholesterolu i jest niezwykle powszechny wśród fińskiej populacji. Wyniki opublikowano w „American Journal of Clinical Nutrition”.
Dotychczasowe badania
Wyniki wcześniejszych badań dotyczących związku cholesterolu w diecie lub spożycia jaj z ryzykiem udaru były różne. Niektóre analizy wykazały związek między wysokim spożyciem cholesterolu w diecie a zwiększonym ryzykiem udaru, podczas gdy inne wiążą konsumpcją jaj i diety o wysokiej zawartości cholesterolu ze zmniejszonym ryzykiem udaru.
Badacze z Chin w maju 2018 r. w wynikach swojej analizy poinformowali, że osoby konsumujące jedno jajo na dzień (czyli do 7/tydzień) charakteryzują się nawet o 26% niższym ryzykiem występowania udaru mózgu, niż ludzie, którzy jedzą ten pokarm sporadycznie (link).
Badania naukowców z Australii również z maja 2018 r. we wnioskach zawierają informację, że spożywanie nawet do 12 jajek tygodniowo nie zwiększało ryzyka występowania schorzeń sercowo-naczyniowych u osób chorujących na cukrzycę typu 2 a także ze stanem przedcukrzycowym (link).
Z kolei badanie z maja 2019 r. pokazuje, że osoby dorosłe które spożywały więcej jaj i tym samym konsumowały więcej cholesterolu wraz z dietą, miały wyższe ryzyko występowania chorób sercowo-naczyniowych i przedwczesnej śmierci z jakiejkolwiek przyczyny (link).
Co na to normy żywienia?
Tymczasem „Normy żywienia dla populacji Polski” z 2017 r. informują: „Można przyjąć, że ludzie zdrowi, bez zwiększonego poziomu cholesterolu w surowicy krwi mogą spożywać do 7 jaj tygodniowo. Pytanie o zasadność ograniczenia spożycia jaj u osób z rozpoznaną chorobą sercowo-naczyniową, bez cukrzycy i/lub hiperlipidemii, nadal pozostaje bez odpowiedzi. Jednak redukowanie spożycia jaj, także w tej grupie pacjentów, do 2 tygodniowo, podobnie do jak u chorych na cukrzycę, wydaje się rozsądne”.
Nowe badanie
U nosicieli genu apolipoproteiny E 4, który znacząco wpływa na metabolizm cholesterolu, wpływ cholesterolu w diecie na poziom cholesterolu w surowicy jest większy. W Finlandii częstość występowania APOE4, która jest wariantem dziedzicznym, jest wyjątkowo wysoka, przy czym około 1/3 populacji przedstawia jako nosicieli. Jednak dane dotyczące związku między wysokim spożyciem cholesterolu w diecie a ryzykiem udaru w tej grupie populacji nie były dotychczas dostępne.
Przebieg badania
Oceniano zwyczaje żywieniowe 1950 mężczyzn w wieku od 42 do 60 lat bez rozpoznanej choroby sercowo-naczyniowej na początku badania w Kuopio, w latach 1984-1989 na Uniwersytecie Wschodniej Finlandii. Dane genu APOE były dostępne dla 1 015 mężczyzn biorących udział w badaniu. Spośród nich 32% było nosicielami APOE4. W ciągu 21 lat obserwacji u ponad 200 mężczyzn stwierdzono udar – 166 przypadku udaru niedokrwiennego i 55 przypadków udaru krwotocznego. Badanie wykazało, że ani cholesterol pokarmowy, ani wysokie spożycie jaj nie były związane z ryzykiem udaru – nawet u nosicieli APOE4.
Wnioski
Odkrycia sugerują, że umiarkowane spożycie cholesterolu lub codzienne spożycie jaj nie są związane z ryzykiem udaru, nawet u osób genetycznie predysponowanych do większego wpływu cholesterolu w diecie na poziom cholesterolu w surowicy.
W grupie kontrolnej o najwyższej konsumpcji uczestnicy badania mieli średnie dzienne spożycie cholesterolu w diecie wynoszące 520 mg i spożywali średnio jedno jajo dziennie, co oznacza, że wyników nie można uogólnić poza te poziomy. Jedno jajko zawiera około 200 mg cholesterolu. W tym badaniu około 1/4 całkowitego spożycia cholesterolu w diecie pochodziła z jaj.
Ponadto możliwość uogólnienia wyników tego badania jest również osłabiona przez fakt, że badana populacja nie miała istniejącej choroby sercowo-naczyniowej na początku badania, a wielkość populacji była stosunkowo mała. Dlatego wyniki należy zweryfikować zarówno w większej kohorcie, jak i u osób z istniejącą wcześniej chorobą układu krążenia, którym obecnie zaleca się ograniczenie spożycia cholesterolu pokarmowego i jaj.
Źródło: Anna M Abdollahi, Heli E K Virtanen, Sari Voutilainen, Sudhir Kurl, Tomi-Pekka Tuomainen, Jukka T Salonen, Jyrki K Virtanen. Egg consumption, cholesterol intake, and risk of incident stroke in men: the Kuopio Ischaemic Heart Disease Risk Factor Study. The American Journal of Clinical Nutrition, 2019;
