Cynamon nie jest przyprawą, którą powszechnie stosuje się w tradycyjnej kuchni polskiej. Kojarzy nam się głównie z okresem Świąt Bożego Narodzenia, ponieważ wchodzi on w skład mieszanek korzennych stosowanych do wypieków pierników i pierniczków. Wykorzystuje się go także do przyrządzania alkoholi typowych dla okresu zimowego, czyli grzanego piwa i wina. Zimową porą roku, na półkach sklepowych, pojawiają się również cynamonowe serie limitowane wyrobów takich jak kawa, herbata, słodycze. Związane jest to z właściwościami rozgrzewającymi cynamonu. Sięgając po te produkty kierujemy się głównie smakiem i przyjemnym aromatem. Okazuje się, że cynamon to przyprawa, która ze względu na swoje właściwości może również wpływać także na nasze zdrowie. Jednak aby wpływ ten był pozytywny, ważne jest jaki rodzaj cynamonu wybierzemy spośród odmian oferowanych na rynku.
Odmiany cynamonu
W sprzedaży możemy znaleźć właściwą dla cynamonu odmianę, czyli cynamon cejloński oraz cynamon cassia, natomiast kupując sproszkowaną przyprawę możemy się także spodziewać mieszanki obu gatunków. Niestety producenci rzadko informują o pochodzeniu przyprawy, a gatunki trudno odróżnić. Cynamon cejloński jest jaśniejszy, a proszek z niego uzyskany, bardziej miałki.
Właściwości cynamonu
Przypuszcza się, że cynamon może być pomocny w łagodzeniu stanów zapalnych i infekcji, ponieważ w badaniach laboratoryjnych cechował się właściwościami przeciwzapalnymi, przeciwutleniającymi oraz przeciwbakteryjnymi. Z tego względu polecany jest przy przeziębieniach.
Istnieją doniesienia wskazujące na szeroki potencjał cynamonu, jednak brakuje jasnych dowodów naukowych pozwalających zalecić przyprawę w danych schorzeniach. Niektóre przesłanki sugerują, że może on być pomocny w łagodzeniu dolegliwości przewodu pokarmowego, takich jak skurcze żołądka, wzdęcia, nudności, biegunka oraz schorzeniach, takich jak choroby nerek, nadciśnienie.
Właściwości antyoksydacyjne sugerują, że cynamon może mieć wpływ na powstawanie i rozwój komórek nowotworowych, są to jednak domysły – niezbadane lub opierają się na wynikach laboratoryjnych, które w badaniach klinicznych niekoniecznie znajdują odzwierciedlenie.
Cukrzyca a cynamon
Najczęściej spotykaną odmianą cynamonu jest cassia, pochodząca z Chin. Niektóre badania wskazywały, że może ona przynosić pozytywne rezultaty u osób chorych na cukrzycę poprzez obniżenie stężenia glukozy we krwi. Część z nich dawała negatywne wskazania.
🔎 W jednym z nowszych badań [4] wskazano, że codzienne spożywanie cynamonu, w ilości typowej dla przypraw, może przyczynić się do lepszej kontroli poziomu glukozy u osób z otyłością i stanem przedcukrzycowym. Meta-analiza Moura i wsp. [5] wskazuje, że suplementacja cynamonem może poprawić profil glikemiczny i lipidowy oraz zmniejszyć BMI u pacjentów z cukrzycą typu 2. Najlepsze efekty uzyskuje się przy dawce ≤2 g/dzień w formie kapsułek.
Należy jednak pamiętać również o tym, że związki chemiczne zawarte w przyprawie mogą wchodzić w reakcję z lekami. W przypadku osób chorych na cukrzycę stosujących leki hipoglikemizujące, które same w sobie obciążają wątrobę, spożywanie większych ilości cynamonu cassia może nasilać szkodliwe działanie w stosunku do tego narządu.
Zainteresowanie możliwością wykorzystania cynamonu u cukrzyków zostało zapoczątkowane dzięki pozytywnym rezultatom w badaniach doświadczalnych na szczurach. Wykazano, że związek cynamonu, w podobnie silny jak insulina sposób, potrafi stymulować komórki tłuszczowe szczurów do wychwytu glukozy, a także w połączeniu z insuliną zwiększa wrażliwość komórek na ten hormon. Prawdopodobnie korzystne działanie na poziom glikemii związane było nie tylko z receptorem insulinowym, ale również z poprawą funkcjonowania samych komórek beta trzustki. Ponadto u modeli szczurów z genami otyłości i nadciśnienia również osiągnięto korzyści zdrowotne, co wskazywałoby na możliwość zastosowania cynamonu przeciw objawom cukrzycy oraz jej powikłaniom. Różnice w wynikach podczas prowadzonych badań klinicznych nie pozwoliły na jednoznaczne określenie znaczenia cynamonu dla chorych na cukrzycę, jednak zaobserwowano, że jego wpływ zależny jest od początkowej glikemii i stopnia jej stabilizacji. Im mniej choroba była wyrównana, tym bardziej zauważalne było działanie przyprawy.
Kontrola łaknienia
🔎 Wyniki badań [3] sugerują, że suplementacja cynamonem może wpływać na poziomy hormonów regulujących apetyt, takich jak grelina, leptyna i wisfatyna. Jednakże, ze względu na niespójne wyniki dotychczasowych badań, potrzebne są dalsze badania kliniczne, aby lepiej zrozumieć korzystny wpływ cynamonu na te parametry.
Bezpieczeństwo i przeciwwskazania
Chociaż cynamon jest cenną przyprawą ze względu na swoje właściwości sensoryczne i działanie na organizm człowieka, należy zachować umiar w jego stosowaniu. Obfite dodawanie cynamonu do codziennych posiłków może stać się toksyczne i prowadzić do negatywnych skutków zdrowotnych. Cynamon działa drażniąco, dlatego często stosowany może podrażniać wargi powodując owrzodzenia. Fakt ten może być istotny również dla osób, które cierpią z powodu choroby wrzodowej, u których drażniące przyprawy nie są wskazane. W kontakcie ze skórą cynamon działa rozgrzewająco, zwiększa przepływ krwi, czego przejawem jest zaczerwieniona powierzchnia skóry i miejscowy wzrost ciepłoty.
Substancje zawarte w przyprawie są potencjalnymi alergenami, dlatego nie każdy może sobie pozwolić na taki sposób urozmaicenia posiłków. Cynamon charakteryzuje się średnim ryzykiem wystąpienia alergii i znacznie częściej jest to reakcja kontaktowa, niż pokarmowa. Objawy alergii po spożyciu cynamonu mogą wystąpić u osób z alergią na rośliny zielne. Za wywołanie reakcji nadwrażliwości odpowiedzialny jest głównie aldehyd cynamonowy występujący w olejku cynamonowym.
Kumaryny wchodzące w skład cynamonu, których większa ilość znajduje się w cynamonie cassia, w dużych dawkach działają toksycznie na hepatocyty i mogą uszkadzać wątrobę.
Eugenol występujący w przyprawie może zmieniać właściwości żółci, dlatego osoby z kamicą żółciową powinny zachować ostrożność w stosowaniu cynamonu.
Podsumowanie
Trudno określić jaka jest bezpieczna dawka cynamonu, ponieważ metabolizm różnych związków zależny jest od wieku, płci i stanu zdrowia każdego człowieka. Jednak wprowadzając cynamon do diety jako przyprawę możemy być spokojni i nie obawiać się działań niepożądanych. Ostrożność powinny jednak zachować osoby z chorobami wątroby, kobiety w ciąży i matki karmiące, a także osoby starsze.
Bibliografia:
- Stella Dzienis-Strączkowska, Małgorzata Szelachowska, Małgorzata Karolczuk – Zamachowicz, Cynamon – rola w leczeniu cukrzycy
- MARTA SŁOWIANEK, JOANNA LESZCZYŃSKA, ALERGENY PRZYPRAW, ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 3 (76), 15 – 28
- Gheflati A, Pahlavani N, Nattagh-Eshtivani E, Namkhah Z, Ghazvinikor M, Ranjbar G, Shahraki Jazinaki M, Norouzy A. The effects of cinnamon supplementation on adipokines and appetite-regulating hormones: A systematic review of randomized clinical trials. Avicenna J Phytomed. 2023 Sep-Oct;13(5):463-474. doi: 10.22038/AJP.2022.21538. PMID: 38089418; PMCID: PMC10711575.
- Zelicha, H., Yang, J., Henning, S. M., Huang, J., Lee, R. P., Thames, G., … & Li, Z. (2024). Effect of Cinnamon Spice on Continuously Monitored Glycemic Response in Adults with Prediabetes; A 4-Week Randomized Controlled Crossover Trial. The American Journal of Clinical Nutrition.
- de Moura SL, Gomes BGR, Guilarducci MJ, Coelho OGL, Guimarães NS, Gomes JMG. Effects of cinnamon supplementation on metabolic biomarkers in individuals with type 2 diabetes: a systematic review and meta-analysis. Nutr Rev. 2024 Jun 25:nuae058. doi: 10.1093/nutrit/nuae058. Epub ahead of print. PMID: 38917435.
- Data pierwotnej publikacji: 25.12.2014
- Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 10.09.2024
