Cytrulina. Aminokwas o wszechstronnym zastosowaniu

Cytrulina to aminokwas niebiałkowy wytwarzany naturalnie w organizmie. Występuje także w pożywieniu oraz pod postacią suplementów diety. Cytrulina swoją nazwę zawdzięcza łacińskiej nazwie arbuza – Citrullus vulgaris. To właśnie w arbuzie cytrulina została odkryta po raz pierwszy. Cytrulina występuje w dwóch postaciach – l-cytruliny i jabłczanu cytruliny.

Spis treści:

1. Metabolizm i funkcje
2. Źródła cytruliny
3. Cytrulina w sporcie
4. O suplementacji
5. Prozdrowotne działanie cytruliny
6. Podsumowanie

Czym jest cytrulina?

Cytrulina to związek chemiczny zaliczany do aminokwasów niebiałkowych. Aminokwas ten wytwarzany jest przez komórki wątroby oraz jelita. Jest jednym z trzech aminokwasów, obok ornityny i argininy, który bierze udział w cyklu mocznikowym (Krebsa). W cyklu mocznikowym dochodzi do usunięcia szkodliwych związków w organizmie. Cytrulina odgrywa ważną rolę w cyklu Krebsa, dzięki niej dochodzi do przekształcenia amoniaku w mocznik. Cytrulina nie spełnia funkcji budulcowej białek. Posiada szereg innych istotnych funkcji w organizmie.

Funkcje cytruliny

• przekształcanie nadmiernej ilości szkodliwego dla funkcjonowania organizmu amoniaku w mocznik
• rozszerzanie naczyń krwionośnych
• udział w syntezie argininy oraz ornityny, zdolność do przekształcania ornityny w argininę powoduje pośredni wpływ cytruliny na rozszerzanie się naczyń krwionośnych) 

Źródła cytruliny 

Cytrulina po raz pierwszy została wyizolowana z arbuza przez japońskich badaczy w 1914 roku. Arbuz jest głównym źródłem tego aminokwasu, najwięcej znajduje się w sercu arbuza oraz jego skórce. Odmianami zawierającymi największą ilość cytruliny są: Crimson Sweet i Dixielle.

W mniejszych ilościach cytrulina obecna jest w roślinach zaliczanych do dyniowatych. Znajduje się w: dyni, ogórkach, melonie czy też mniej popularnej w Polsce tykawie.

Ilość cytruliny w roślinach z rodziny dyniowatych jest mniejsza o 1-14 % w porównaniu z arbuzem [1].

Cytrulina w sporcie kontra wyniki badań

Cytrulina posiada szereg właściwości, dzięki którym zyskała popularność wśród sportowców. Przyczynia się do: łagodzenia bólu mięśni, przesunięcia w czasie momentu zmęczenia czy poprawy wyników w poszczególnych sportach. A co na to badania?

Cytrulina a łagodzenie bólu mięśni

W Journal of the International Society of Sports Nutrition w 2010 roku opublikowano badanie dotyczące wpływu cytruliny na łagodzenie bólu mięśni. W pracy analizowano także wpływ tej substancji na poprawę wyników w ćwiczeniu beztlenowym — wyciskaniu sztangi. W pierwszej sesji treningowej badani otrzymali jednorazowo 8 gramów jabłczanu cytruliny w formie napoju, druga grupa zaś a placebo.

Wyniki pokazują, że liczba powtórzeń w sesji pierwszej była większa u osób przyjmujących jabłczan cytruliny  w porównaniu do sesji placebo. Po suplementacji jabłczanem cytruliny bolesność mięśni w grupie badanej spadła o 40% po 24 godzinach od treningu klatki piersiowej w porównaniu z grupą kontrolną [2]. 

Działanie cytruliny na uczucie zmęczenia

Badania przeprowadzone przez Bendahan i wsp. dotyczyły wpływu suplementacji jabłczanem cytruliny na poprawę sprawności mięśniowej. W badaniu wzięli udział zdrowi mężczyźni, skarżący się na zmęczenie. Badanie polegało, na zginaniu palców u ręki co 1,5 sekundy, podnosząc ciężar 6 kg. Cytrulina została podawana w ilości 6 gramów na dobę w formie ampułki. Efekty zostały sprawdzone za pomocą spektroskopii rezonansu magnetycznego.

Wyniki badania ukazują, iż poprawa wydolności tlenowej, może mieć związek ze zwiększoną ilością jabłczanu cytruliny w organizmie [3].

Cytrulina a poprawa wyników jazdy na rowerze

Kolejne badania opublikowane w Journal of the International Society of Sports Nutrition zostało przeprowadzone przez Suzuki i wsp. Badanie dotyczyło wpływu cytruliny na czas jazdy na rowerze. Badaną grupę stanowiło 25 mężczyzn w wieku od 20 do 39 lat. Badani zostali losowo przydzieleni do dwóch grup. Grupa pierwsza zażywała 2,4 grama jabłczanu cytruliny w formie kapsułek przez 7 dni. Grupa druga przyjmowała placebo. 

Suplementacja cytruliną w grupie pierwszej przyczyniła się do poprawy wyników w jeździe na rowerze w porównaniu z grupą placebo. Ponadto, wykazano, iż pomogła zmniejszyć zmęczenie oraz poprawić koncentrację wśród przyjmujących jabłczan cytruliny.

O suplementacji cytruliną

Który produkt wybrać?

Cytrulina jest popularnym suplementem zwłaszcza wśród sportowców. Na rynku możemy znaleźć produkty w różnej formie oraz składzie. Który wybrać?

Cytrulina w suplementach diety znajduje się w dwóch formach:

• L-cytruliny
• Jabłczanu cytruliny

Bardziej popularną formą jest jabłczan cytruliny, ponieważ charakteryzuje się lepszą przyswajalnością oraz wyższą stabilnością. Obie formy mają inny czas działania. L-cytrulina wykazuje działanie natychmiastowe, jabłczan cytruliny – powolniejsze. Najlepiej sprawdza się podawanie cytruliny z argininą. Mieszankę należy podawać w indywidualnie dobranych proporcjach. 

Dawkowanie

Wyniki badań nie są zgodne co do dawki suplementów z cytruliną. Najpopularniejszą dawką jest 6 gramów na dobę, godzinę przed rozpoczęciem treningu. Zakres dawek jest jednak szeroki, źródła podają od 3 do nawet 12 gramów na dobę.

Ceny

Zakres cenowy suplementów waha się od 25 do 120 zł w zależności od marki, wielkości opakowania oraz składu preparatu.

Przeciwwskazania

Preparaty z cytruliną mogą przyczyniać się do dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Cytrulina może powodować nudności, niestrawność, biegunkę. Istnieją również przeciwwskazania do stosowania preparatów z cytruliną. Nie mogą jej przyjmować kobiety w ciąży, karmiące piersią, osoby przyjmujące leki zwiększające dopływ krwi do serca (azotany).

Należy podkreślić, iż Międzynarodowe Towarzystwo ds. Żywienia w Sporcie wciąż szuka odpowiedzi na pytanie, czy cytrulina ma działanie uzależniające. Z uwagi zbyt małą liczbę badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania cytruliny, nie zaleca się dawek powyżej 10 gramów na dobę. 

Prozdrowotne działanie cytruliny

Cytrulina znalazła zastosowanie nie tylko u osób uprawiających sport. Oprócz wyżej wymienionych korzyści dla sportowców ma też inne, jakie? 

Cukrzyca

Zastosowania cytruliny w leczeniu cukrzycy opisują głównie badania na zwierzętach. Badanie Persson i wsp. z 2014 roku określało wpływ cytruliny na dysfunkcję nerek, spowodowaną cukrzycą. Badanie zostało przeprowadzone na szczurach z cukrzycą. Zwierzęta przez trzy tygodnie dostawały L-cytrulinę w wodzie pitnej. Wyniki pokazują, że cytrulina chroni funkcję nerek u cukrzyków. Zapobiega wywołanym przez cukrzycę wzrostowi GFR oraz białkomoczu[4]. 

Masa ciała

Badanie z 2019 roku miało na celu sprawdzenie, czy cytrulina wpływa na zmianę masy ciała u pacjentów po operacji wątroby, dróg żółciowych oraz trzustki. Badaną grupę stanowiło 138 pacjentów. Polegało na podaniu suplementów cytruliny doustnie dwóm grupom. Pierwsza grupa obejmowała pacjentów, którzy podczas pobytu w szpitalu przyjmowali cytrulinę. Druga grupa to pacjenci nieprzyjmujący cytruliny. Skuteczność badania oceniono na podstawie zmiany masy ciała. Wyniki badania pokazały, że zwłaszcza u mężczyzn, stosowanie cytruliny wpłynęło na utratę masy ciała [5].

Podsumowanie

Cytrulina jest ważnym aminokwasem w diecie sportowców. Przyczynia się do regeneracji mięśni po wysiłku czy też poprawia wydajność ćwiczeń. Nie można zapomnieć o prozdrowotnym działaniu tego aminokwasu. Jest pomocna w leczeniu nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, chorób serca. Cytrulina wydaje się bezpiecznym suplementem, jednak jej optymalna dawka wciąż pozostaje nieznana. Najbezpieczniej przyjmować cytrulinę, nie przekraczając dawki 10 gramów na dobę. 

 Bibliografia 

1. Hartman, J., Wehner, T., Ma, G., Perkins-Veazie, P. (2019) Citrulline and Arginine Content of Taxa of Cucurbitaceae. Department of Horticultural Science, 5(1), 22.
2. Perez- Guisado, J., Jakeman, P. (2010) Citrulline Malate Enhances Athletic Anaerobic Performance and Relieves Muscle Soreness. Department of Medicine, University of Córdoba, 1215-1222.
3. Bendahan, B., Mattei, J., Ghattas, B., Le Guern, M., Cozzone, P. (2002) Citrulline/malate promotes aerobic energy production in human exercising muscle. Br J Sports Med. 282-289.
4. Persson, P., Fasching, A., Teerlink, T., Hansell, P., Palm F. (2014) l-Citrulline, But Not l-Arginine, Prevents Diabetes Mellitus–Induced Glomerular Hyperfiltration and Proteinuria in Rat. ;64:323–329.
5. Jin, A., Yang, M., Kyung, E., Jeong, Y., Jae Youn, K., Hye Sun. (2019) Effects of Citrulline Supplementation on Body Weight in Patients With Hepatobiliary Pancreatic Surgery. Nutrion in Clinical Practice. 323-330.
6. Perez- Guisado, J., Jakeman, P. (2010) Citrulline Malate Enhances Athletic Anaerobic Performance and Relieves Muscle Soreness. Department of Medicine, University of C