Trądzik pospolity (acne vulgaris) jest schorzeniem powszechnym, które dotyczy ludzi w każdym wieku, niezależnie od płci. Szacuje się, że najczęściej występuje u młodzieży w wieku 12-18 lat, a dotyczy aż 50-95% przedstawicieli tej grupy wiekowej. Choroba ta wpływa nie tylko na wygląd, ale także na samopoczucie, dlatego też identyfikacja przyczyny, odpowiednie leczenie i wspomaganie terapii, także dietą są szczególnie istotne [1].
O wpływie diety na trądzik mówi się od dawna. Każdy kto zmagał się z tym problemem, niejednokrotnie spotkał się z szeregiem zaleceń dotyczących zmiany sposobu odżywienia celem poprawy wyglądu skóry. Wiele z tych zaleceń wzajemnie się wyklucza, wzbudzając kontrowersje, przez co trudno jest jednoznacznie stwierdzić jak powinna wyglądać dieta osoby z trądzikiem. Złe nawyki żywieniowe, a zwłaszcza zachodni model żywienia, dieta o wysokim indeksie glikemicznym, nadmierne spożycie kwasów tłuszczowych omega 6 są przyczyną nasilenia zmian. Jednym z takich doniesień jest także wpływ mleka i produktów mlecznych na zaostrzenie trądziku [1].
Mleko a trądzik
Rzeczywiście spożywanie mleka i produktów mlecznych było związane z wyższym prawdopodobieństwem występowania zmian trądzikowych [2]. Mleko zawiera kazeinę oraz białka serwatkowe, które podwyższają insulinopodobny czynnik wzrostu (IGF-1) oraz insulinę. IGF-1 wpływa na procesy prowadzące do zwiększonego wydzielania łoju, skutkiem czego jest rozwój trądziku. Jak wykazały badania osoby zmagające się z trądzikiem miały podwyższony poziom tego hormonu [1].
Produkty mleczne i mleko są źródłem substancji hormonalnych, co także nie jest obojętne dla rozwoju trądziku. Mleko produkowane przez krowy ciężarne zawiera steroidy i prekursory testosteronu, które odgrywają istotną rolę w patogenezie tej choroby [3].
Ciekawym odkryciem był fakt, że to mleko odtłuszczone ma istotny związek z nasileniem zmian trądzikowych, w porównaniu do mleka tłustego i obniżonej zawartości tłuszczu. Uważa się, że wynika to z mniejszej zawartości estrogenów w mleku odtłuszczonym, które przeciwdziałają rozwojowi trądziku. Wysokie spożycie mleka zwiększa tendencje do tworzenia zaskórników. Kilka badań potwierdziło pozytywny wpływ przetworów mlecznych fermentowanych (jogurtów) na łagodzenia zmian chorobowych. Wynika to prawdopodobnie z obecności bakterii probiotycznych w tego typu produktach. Wykazano także, że zawarta w nich laktoferyna prowadzi do obniżenia poziomu triglicerydów we krwi, a co za tym idzie zmniejszenia produkcji łoju i nasilenia trądziku [3].
Poruszając temat mleka, warto wspomnieć także o powszechnie stosowanych odżywkach białkowych bazujących na białkach serwatkowych. Istnieje kilka badań potwierdzających związek między stosowaniem tego typu preparatów, a nasileniem trądziku. Podobnie jak mleko, białka serwatkowe prowadzą do zwiększenia poziomu insuliny i IGF-1 [4,5].
Podsumowanie
Podsumowując, mleko jest ważnym składnikiem diety i jego całkowita eliminacja, bez odpowiedniego zbilansowania diety może skutkować niedoborami pokarmowymi. Mleko i produkty mleczne stanowią źródło białka o wysokiej wartości odżywczej, wapnia, potasu, magnezu, witaminy A, witaminy B12, które są niezbędnymi składnikami diety. Spożywanie mleka, oprócz szeregu pozytywnych aspektów może wiązać się z nasileniem niektórych objawów chorobowych, w tym także trądziku. Jak wykazały badania, szczególny wpływ obserwowano w przypadku mleka odtłuszczonego i skoncentrowanych białek serwatkowych. Nie ma zatem powodu do całkowitej eliminacji tej grupy produktów spożywczych z jadłospisu osób cierpiących na trądzik. Wskazane jest jednak unikanie nadmiernego spożycia lub rezygnacja z uzupełniania diety w preparaty białkowe wytwarzane z białek serwatkowych [1,4,5].
Źródła:
1. Aghasi, M., Golzarand, M., Shab-Bidar, S., Aminianfar, A., Omidian, M., & Taheri, F. Dairy intake and acne development: A meta-analysis of observational studies. Clinical Nutrition 2018: 1-9.
2. Juhl C. R., Bergholdt H. K. M., Miller I.M., Jemec G.B. E., Kanters J.K., and Ellervik C.: Dairy Intake and Acne Vulgaris: A Systematic Review and Meta-Analysis of 78,529 Children, Adolescents, and Young Adults. Nutrients. 2018 Aug 9;10(8).
3. Maciejewska-Radomska A., Placek W.: Dieta w chorobach łojotokowych. W: Dieta w chorobach skóry. (red) Placek W. Wydaw. Czelej. Lublin 2015: 190-200.
4. Simonart, T. (2012). Acne and Whey Protein Supplementation among Bodybuilders. Dermatology, 225(3), 256–258.
5. Cengiz, F. P., Cevirgen Cemil, B., Emiroglu, N., Gulsel Bahali, A., & Onsun, N. (2017). Acne located on the trunk, whey protein supplementation: Is there any association? Health Promotion Perspectives, 7(2), 106–108.
