Czy osobowość wpływa na predyspozycje do prowadzenia diety ze zmniejszonym udziałem mięsa?

Najnowsza analiza przeprowadzona na Max Planck Institute for Human Cognitive and Brain Sciences (MPI CBS) we współpracy ze Szpitalem Uniwersyteckim w Lipsku (Niemcy) z udziałem 8943 osób, miała na celu sprawdzenie w jaki sposób dieta bezmięsna jest związana z funkcjonowaniem organizmu oraz osobowością – bez względu na wiek, płeć i poziom wykształcenia. Publikacja ukazała się w czasopiśmie „Nutrients”.

Liczne badania mówią o korzyściach z prowadzenia diet opartych na pokarmach roślinnych – m.in. mniejszym ryzykiem przedwczesnej śmierci, rzadszym występowaniem chorób układu sercowo-naczyniowego. Diety ograniczające mięso są coraz bardziej popularne.

Charakterystyka metod oraz uczestników badania:

Naukowcy przeprowadzili poniższe badanie w ramach projektu LIFE w latach 2011-2014. Badani były w wieku 18-80 lat, z dużą przewagą osób w wieku 40-80 lat (średnia: 57). Przeprowadzano badania antropometryczne – stwierdzono szeroki zakres dla BMI: 16-57 kg/m², ze średnią 27,3 kg/m². Badanym ustalono indywidualną dietę, dzięki danym zabranym za pomocą kwestionariuszy częstotliwości spożycia żywności (FFQ), w których poproszono uczestników o określenie, jak często jedli poszczególne pokarmy odzwierzęce w ciągu ostatnich 12 miesięcy – od częstotliwości „kilka razy dziennie” do „nigdy”.

Cechy osobowości oceniano za pomocą tak zwanego Inwentarza Osobowości (NEO-FFI), podczas gdy nastroje depresyjne oceniano za pomocą testu Center for Epidemiologic Studies Depression Scale (CESD), kwestionariusza rejestrującego różne objawy depresji.

Około 2% badanych (n= 237) zdeklarowało, że przynajmniej raz w życiu podjęło dietę wyłącznie wegetariańską, a około 5% (n = 547) dietę opartą głównie na produktach wegetariańskich.

Dieta a BMI:

Badaczom udało się stwierdzić, że im rzadziej pokarmy zwierzęce są zwyczajowo spożywane, tym niższy jest wskaźnik masy ciała (BMI). Wśród powodów podaje się fakt, że w dietach roślinnych lub ograniczających mięso jest niższy udział pokarmów wysokoprzetworzonych oraz często wysokoenergetycznych, a także wyższa zawartość błonnika pokarmowego oraz korzystny wpływ na mikrobiom jelitowy. Nie bez znaczenia są również: stopień zwyczajowej aktywności fizycznej badanych oraz ich świadomość zdrowotna.

Dla osób, które spożywają produkty odzwierzęce, dla wartości wskaźnika BMI wydaje się również mieć znaczenie to, jakie pokarmy zwierzęce konsumuje dana osoba. Jeśli są to głównie mięso, przetwory mięsne i ryby, to dana osoba zwykle ma wyższy wskaźnik BMI niż osoba, która je jaja, mleko, produkty mleczne, ser i masło. W pierwszym przypadku korelacja jest istotna statystycznie.

Dieta a typ osobowości:

Badacze zauważyli także, że dieta wegetariańska lub wegańska ma związek z typem osobowości. Jak wykazały badania, osoby z dietą opartą głównie na produktach roślinnych są bardziej introwertyczne niż ci, którzy spożywali na co dzień głównie produkty pochodzenia zwierzęcego. Trudno jednak wyjaśnić tego powód – autorzy mówią, że może to wynikać z tego, że bardziej introwertyczne osoby wykazują bardziej rygorystyczne nawyki żywieniowe lub są częściej społecznie odrzucani z powodu swoich wyborów dietetycznych. To otwiera ciekawą ścieżkę do nowych badań, aby sprawdzić, jaki jest związek między zwyczajową dietą danej osoby a jej osobowością.

Dieta a zachowania neurotyczne:

Autorzy nie mogli potwierdzić, że dieta roślinna jest związana z tendencją do zachowań neurotycznych, jak sugerują wyniki innych analiz. Przeprowadzone badania wykazały, że więcej osób o zachowaniach neurotycznych na ogół częściej unika pewnych grup żywności i prowadziło bardziej restrykcyjną dietę. Na podstawie tego badania nie można było zaobserwować żadnego istotnego związku.

Dieta a nastroje depresyjne:

W kolejnej części analizy testowano czy dieta głównie oparta na pokarmach roślinnych jest częściej związana z nastrojami depresyjnymi. Badacze jednak również w tym przypadku nie byli w stanie wykryć tej korelacji. Chociaż we wcześniejszych badaniach sugerowano taki związek, to możliwe, że inne czynniki wpływały istotnie na otrzymywane wyniki, np. dane cechy osobowości, o których wiadomo, że są związane z występowaniem depresji.

Plany na przyszłe badania:

Odkrycia te zachęcają do przyszłych badań. Na pewno bardzo ciekawa jest kwestia związku typu osobowości a sposobem odżywiania się, wskaźnikiem BMI a typem prowadzonej diety, a także nawykami żywieniowymi a depresją.

Źródło: Evelyn Medawar, Cornelia Enzenbach, Susanne Roehr, Arno Villringer, Steffi G. Riedel-Heller, A. Veronica Witte. Less Animal-Based Food, Better Weight Status: Associations of the Restriction of Animal-Based Product Intake with Body-Mass-Index, Depressive Symptoms and Personality in the General Population. Nutrients, 2020; 12 (5): 1492