Dieta w chorobie uchyłkowej jelit

Choroba uchyłkowa jelit prowadzi do tworzenia się uchyłków w obszarze jelita grubego. Najwięcej przypadków uchyłkowatości diagnozowanych jest w esicy. 

Spis treści:

1. Czym jest choroba uchyłkowa jelit?
2. Objawy
3. Zalecenia dietetyczne w chorobie
4. Dieta w profilaktyce
5. Bibliografia

Czym jest choroba uchyłkowa jelit?

Choroba ta zaczęła rozwijać się wraz z rozwojem cywilizacji – nosi miano choroby cywilizacyjnej. Prawie zupełnie nie chorują na nią populacje zamieszkujące kraje rozwijające się i plemiona prymitywne. Dzieje się tak, ponieważ podstawową diety są tam produkty pochodzenia roślinnego. Uchyłkowatość najczęściej występuje u osób dorosłych po 50. roku życia, jednak może dotykać również ludzi młodych. Najczęściej przebieg choroby jest bezobjawowy, do czasu kiedy nie dojdzie do ostrego ataku – zapalenia uchyłków. W takiej sytuacji dieta chorego musi ulec radykalnej zmianie.

Objawy choroby uchyłkowej jelit

Pierwsze objawy, które mogą świadczyć o zapaleniu uchyłków to: podwyższona temperatura, ostry ból w lewym dole biodrowym oraz wzrost białych krwinek w badaniach laboratoryjnych.

Zalecenia dietetyczne

Kiedy dojdzie już do rozwoju tej przykrej dolegliwości i wystąpi zapalenie uchyłków, może zaistnieć konieczność wprowadzenia głodówki, żywienia pozajelitowego razem z antybiotykoterapią. Już po ustąpieniu pierwszych burzliwych objawów, powinno nastąpić wdrożenie diety bezresztkowej. Polega ona na wyeliminowaniu z jadłospisu błonnika.  Ma to celu wyciszenie podrażnionego przez stan chorobowy jelita oraz ograniczenia liczby wypróżnień. Minimalny czas trwania to miesiąc. Jednak trzeba pamiętać, że każdy przypadek wymaga indywidualnego podejścia. Dlatego też długość stosowania diety jest tylko i wyłącznie zależna od stanu zdrowia chorego i natężenia dolegliwości. Jeżeli następuje widoczna poprawa, dieta powinna być powoli rozszerzana.  Pozwoli to na powrót do normalnego odżywiania.

Produkty zalecane na diecie bezresztkowej:

Sucharki, mąka pszenna, tapioka, biały ser, jajka na twardo, ser gouda, chude mięsa, wędliny drobiowe, chude ryby, masło, olej, herbata, cukier, miód.

Rozszerzanie diety

Rozszerzając dietę, trzeba mieć na uwadze osobiste tolerancje pacjenta. Pierwszym krokiem (po ok. 15 dniach), jaki należy podjąć, jest dodanie do jadłospisu chorej osoby owoców (pożądane są w formie musu) oraz warzyw gotowanych. Tutaj najlepiej wybierać warzywa z ograniczoną ilością twardych elementów. Wskazane będą w tym miejscu: brokuły, marchew, ziemniaki (puree).

Dieta ubogobłonnikowa

Kolejnym etapem rekonwalescencji jest wdrożenie diety ubogobłonnikowej, która winna być podawana pacjentowi ok. 1 miesiąca. Dieta ta zawiera w swym składzie niewielką ilość włókna roślinnego. Ilość zawartego błonnika to zaledwie od 5 do 10g/dz. Posiłki powinny być małej objętości, a częste, w odpowiednich odstępach czasowych. Założenie jest takie samo jak przy diecie bezresztkowej – zmniejszenie objętości stolca i wypróżnień, odciążenie układu pokarmowego.

Osoby, które przeszły ostre zapalenie uchyłków i cierpią na uchyłkowatość jelita w swojej diecie, powinny wystrzegać się produktów, które zawierają małe pestki i nasionka. Mogą one zagnieżdżać się w uchyłkach, powodując podrażnienia i infekcje. Pacjenci muszą zrezygnować z takich owoców jak: maliny, truskawki, figi. Zaleca się również ograniczenia produktów wzdymających (kapusta, cebula), mogą zwiększyć wzrost ciśnienia wewnątrz okrężnicy.

Zalecenia dla chorych zmagających się z uchyłkami, mogące zapobiegać ostrym atakom choroby:

• jedz pieczywo razowe lub pełnoziarniste
• zadbaj, aby w diecie znalazły się suszone owoce (z wyjątkiem tych z małymi ziarenkami)
• staraj się, aby każdy twój posiłek urozmaicały warzywa i owoce (świeże i gotowane)
• wystrzegaj się produktów z drobnymi cząsteczkami, gdyż mogą nasilać dolegliwości
• z umiarem spożywaj warzywa kapustne i strączkowe
• pamiętaj, aby w diecie znalazły się ryby i mięso (nawet w niewielkiej ilości)
• pij odpowiednią ilość wody
• bądź aktywny fizycznie

Dieta w profilaktyce choroby uchyłkowej jelit

Na tę chorobę trzeba sobie zapracować przez lata. Najlepszą profilaktyką, aby uniknąć problemów związanych z uchyłkami jelita grubego, jest odpowiednia dieta i aktywność fizyczna. W tej sytuacji jest to dieta oparta o produkty bogate w błonnik pokarmowy, dzięki któremu będzie zachowana właściwa perystaltyka jelit. To pozwoli uniknąć zaparć i gromadzenia się fragmentów pokarmu w ścianach jelita. Nie należy także zapominać o odpowiednim spożyciu płynów w ilości 1,5 do 2 litrów wody na dzień.

Przegląd z American Family Physician z 2022 roku [1] sugeruje, że korzystna w profilaktyce jest dieta:

• wegetariańska
• o wysokiej wartości odżywczej (owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste, rośliny strączkowe)
• z małą ilością lub bez mięsa i słodyczy
• utrzymanie prawidłowej masy ciała

Dodatkowo korzystna jest aktywność fizyczna oraz unikanie tytoniu oraz niesteroidowych leków przeciwzapalnych – przyp. redakcji

Bogactwo błonnika znajdziemy w:

Otrębach i zarodkach pszennych, fasoli białej, grochu, płatkach owsianych, kaszy gryczanej, chlebie graham, soi, jabłkach, porzeczkach, śliwkach suszonych, truskawkach, orzechach laskowych, malinach, pietruszce.

Bibliografia:

1. Bailey, J., Dattani, S., & Jennings, A. (2022). Diverticular Disease: Rapid Evidence Review. American family physician, 106(2), 150–156.

• Data pierwotnej publikacji: 28.11.2014
• Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 18.08.2022