IBS (zespół jelita drażliwego) to choroba jelita cienkiego i grubego, objawiająca się głównie bólami brzucha oraz zaburzeniami rytmu wypróżnień, które nie są uwarunkowane zmianami organicznymi ani biochemicznymi. Jest najczęściej występującą chorobą układu pokarmowego. Zdiagnozowany IBS występuje u 10-20% dorosłej populacji i 2 razy częściej dotyka kobiet niż mężczyzn. Objawy pojawiają się najczęściej między 20. a 40. rokiem życia.
Spis treści:
Przyczyny choroby
Przyczyna zespołu jelita drażliwego nie została do końca wyjaśniona. Do najważniejszych czynników odgrywających rolę w rozwoju tej choroby należą:
- zaburzenia funkcji motorycznej jelit;
- nadwrażliwość trzewna;
- zaburzenia na osi mózgowo-jelitowej;
- przebycie biegunki infekcyjnej;
- czynniki psychologiczne (stres, depresja, stany lękowe).
Przebieg IBS
Przebieg choroby ma charakter przewlekły i w zależności od dominującego objawu wyróżnia się 3 jej typy:
- biegunkowy;
- zaparciowy;
- mieszany (występowanie naprzemienne biegunek i zaparć).
Objawy IBS
- stały lub nawracający dyskomfort, ból brzucha, który nasila się po posiłkach;
- biegunka lub zaparcia bądź ich naprzemienne występowanie;
- wzdęcia, uczucie pełności nawet po niewielkim posiłku;
- domieszka śluzu w kale;
- zgaga;
- nudności;
- wymioty;
- uczucie zmęczenia.
Rozpoznanie ustala się na podstawie potwierdzenia występowania typowych objawów, przez co najmniej 3 miesiące z równoczesnym wykluczeniem istnienia innych chorób organicznych (na podstawie badań diagnostycznych).
Dieta w IBS
Leczenie IBS to głównie odpowiednia dieta. Nie istnieją zalecenia dietetyczne identyczne dla wszystkich chorych. Ogólne wytyczne należy dostosować indywidualnie, biorąc pod uwagę tolerancję na niektóre produkty i potrawy.
Kluczowe jest ustalenie składników diety, które wywołują niepożądane objawy. W tym celu przez kilka dni należy dokładnie notować wszystko to, co się zjadło i wypiło z jednoczesną obserwacją występujących w tym czasie dolegliwości. Taka analiza może pomóc w ustaleniu pokarmów wywołujących i nasilających objawy.
Najczęściej, jako źle tolerowane przez chorych na IBS wymieniane są:
- produkty wzdymające takie jak cebula, czosnek, kapusta, strączkowe, kalafior, brokuły, brukselka, kukurydza
- produkty mleczne
- kawa
- produkty z pszenicy
- jaja
- cytrusy
- drożdże
- ostre przyprawy
- produkty smażone
- żywność typu „fast food”.
Znaczenie diety low-FODMAP
Według obecnej wiedzy dietetycznej złotym standardem dietoterapii IBS jest stosowanie diety low-FODMAP, czyli eliminującej konkretne produkty z diety. Składa się ona z kilku etapów, które poznacie z tego artykułu: https://dietetycy.org.pl/dieta-low-fodmap-zlotym-standardem-w-walce-z-ibs/ – przyp. redakcji
Najbardziej ogólne zalecenia dietetyczne to:
- regularne jedzenie pięciu posiłków dziennie o małej objętości
- rezygnacja lub ograniczenie produktów, których chory nie toleruje
- ograniczenie spożycia produktów i potraw tłustych i smażonych
- unikanie produktów i potraw powodujących wzdęcia
- ograniczenie ilości spożywanej kawy, herbaty, napojów alkoholowych i napojów gazowanych
Najlepsze będą potrawy gotowane w wodzie lub na parze, a także pieczone w folii bądź duszone bez tłuszczu. Niewskazane jest za to smażenie, grillowanie i tradycyjne pieczenie.
Rokowania, co do wyleczenia choroby są niepomyślne. Po zaprzestaniu przestrzegania zaleceń dietetycznych objawy najczęściej powracają.
- Data pierwotnej publikacji: 29.11.2014
- Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 14.11.2022
