Gdy nie ma skutecznych rozwiązań leczenia niektórych chorób, ludzie mogą sięgać po niesprawdzone i alternatywne metody. Brak wiedzy na ich temat może być jednak brzemienny w skutkach. W tym artykule przedstawię dietę Gersona. Jest ona jedną z tych niezalecanych np. w przypadku leczenia raka. Co powoduje, że jest tak niebezpieczna i dlaczego nie należy jej stosować? Wyjaśnienie znajdziesz w dalszej części publikacji.
Na czym polega dieta Gersona?
Dieta Gersona została stworzona przez amerykańskiego lekarza urodzonego w Niemczech – Maxa Gersona (zm. 1959 r.). Jest dietetycznym alternatywnym sposobem leczenia raka. Oznacza to, iż nie jest konwencjonalną, standardową metodą i nie ma dowodów naukowych potwierdzających jej skuteczność. Co więcej, jak ostrzega National Cancer Institute (NCI), jest ona szkodliwa, a jej stosowanie może zagrażać życiu [5, 7].
National Cancer Institute ostrzega, iż terapia Gersona jest nieskuteczna i niebezpieczna.
Zgodnie z dietą Gersona należy kontrolować wszystko, co wchodzi i wychodzi z organizmu. Jej trzy główne elementy to: ścisła dieta, suplementy diety i regularne lewatywy. Trwa co najmniej 6 tygodni i jest ściśle wegetariańska. Kładzie nacisk na świeże soki owocowe i warzywne, wysoką zawartość węglowodanów i potasu, brak sodu, tłuszczu, produktów przetworzonych oraz niską zawartość białka zwierzęcego w jadłospisie [1, 5].
Jak twierdził Gerson, terapia miała „odtruwać” organizm i odbudowywać system odpornościowy, poprzez stosowanie witamin i suplementów mineralnych, które miałyby wspomóc te procesy. Istotną częścią są lewatywy kawowe. Gerson uważał, że rak jest nagromadzeniem kilku szkodliwych czynników, które łącznie powodują pogorszenie całego układu metabolicznego [1].
Jaki jest cel terapii Gersona?
Celem terapii Gersona było przywrócenie organizmu do jego normalnego stanu metabolicznego oraz utrzymanie go w naturalnej równowadze. To miało sprawić, by mógł „sam się wyleczyć”. Lekarz zauważył, że pacjenci z rakiem wykazywali wyraźnie zdegenerowane narządy. Dotyczyło to zwłaszcza wątroby. Prawdopodobnie spowodowane było to usunięciem toksycznych materiałów nieznanego typu, które wywołała choroba [1, 5].
Schemat Gersona koncentrował się na pomocy wątrobie przy jednoczesnym przywróceniu i utrzymaniu jej zdrowej funkcji. Według niego, podczas stosowania diety, wątroba jest stopniowo przeciążana, ponieważ organizm pozbywa się toksycznych substancji powstałych w wyniku rozpadu komórek rakowych. Aby pomóc jej usuwać szkodliwe substancje i radzić sobie z tym ciężarem, należałoby stosować lewatywy z kawy, enzymy trzustkowe i surowy ekstrakt z wątroby. Co jednak, jak wykazały badania, bardziej szkodzi organizmowi, niż mu pomaga [1, 7].
Dla kogo przeznaczona jest dieta Gersona?
Przez zwolenników dieta jest polecana chorym na raka oraz choroby degeneracyjne (zwyrodnieniowe stawów, osteoporozę, Alzheimera). W świetle obecnej wiedzy medycznej nie powinna być wcale stosowana [1].
Rzekome dolegliwości i choroby, których leczenie miała wspierać, zostały przedstawione poniżej. Nie ma dowodów na poparcie jej skuteczności.
- Alergia i astma
- Zapalenia stawów
- Miażdżyca
- Choroby serca
- Zespół chronicznego zmęczenia
- Odtruwanie organizmu
- Cukrzyca
- Obniżenie wysokiego ciśnienia krwi
- Niepłodności
- Choroba Lou Gehriga
- Migrenowych bóle głowy
- Stwardnienie rozsiane
- Wrzody trawienne
- Łuszczyca
- Gruźlica [5].
Zalecane produkty i ich przygotowanie
Przed rozpoczęciem stosowania jakiejkolwiek diety najlepiej skonsultować się ze specjalistą. Dieta Gersona nie jest właściwą metodą leczenia, szczególnie w przypadku raka.
Zgodnie ze schematem Gersona jedzenie można przygotowywać tylko w żeliwnych garnkach i patelniach; niedozwolone są naczynia aluminiowe. Soki muszą być przygotowywane przy użyciu specjalnego rodzaju wyciskarki, która miażdży owoce lub warzywa zamiast mielenia ich na miazgę [1].
Dieta składa się z określonych owoców i warzyw (bogatych w potas i o małej zawartości sodu), spożywanych na surowo lub duszonych we własnych sokach. Polecana jest ekologiczna żywność, niektóre pełnoziarniste produkty, takie jak płatki owsiane oraz olej lniany. Zgodnie z założeniem należy spożywać szklankę świeżo przygotowanego soku z warzyw i owoców co godzinę, przez 13 godzin w ciągu dnia [1].
Kolejnym elementem jest przyjmowanie określonych suplementów oraz enzymów trzustkowych. Należą do nich:
- roztwór potasu,
- roztwór Lugola (jodek potasu, jod, woda),
- surowy ekstrakt z wątroby do wstrzykiwań (wysoce szkodliwy!) z witaminą B12,
- witaminy A, C i B3,
- olej lniany,
- pepsyna [1].
Produkty niewskazane
Pełna nieprawidłowości dieta Gersona wyklucza następujące produkty:
- białko zwierzęce,
- tłuszcze inne niż olej lniany,
- sól, przyprawy i zioła,
- produkty przetworzone,
- awokado, ogórka,
- suszone owoce, ananasy, owoce jagodowe (poza porzeczką), skórkę pomarańczy i cytryny,
- ciasta, cukierki, czekoladę, wszystkie rodzaje słodyczy, lody, sorbety,
- cukier,
- napoje butelkowane i w puszce, kawę do picia, herbatę, wodę pitną, alkohol,
- mąkę,
- ser, śmietanę, mleko,
- kakao,
- grzyby,
- orzechy,
- soję i produkty sojowe,
- sól epsom,
- kosmetyki, farby do włosów,
- pastę do zębów (i zasadniczo fluor), preparaty do płukania zębów [1, 4]
Lewatywa z kawy
Lewatywy kawy miałyby rozszerzać przewód żółciowy przy wątrobie. To rzekomo pozwoliłoby na łatwiejsze uwalnianie produktów rozpadu np. raka i przyspieszenie ich usunięcia w jelicie. Na początku terapii pacjent mógłby dziennie wykonać cztery lub więcej lewatyw z kawy. Ich skuteczność nie została jednak udowodniona [1, 5].
W rzeczywistości mogą być niebezpieczne, gdy są stosowane wielokrotnie. Powodują zaburzenia równowagi elektrolitów we krwi i upośledzone wchłanianie składników odżywczych. Ponieważ duże ilości owoców i warzyw w diecie Gersona są spożywane na surowo, mogą one nie być wchłaniane tak łatwo. Dotyczy to szczególnie pacjentów z rakiem przewodu pokarmowego lub zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi wywołanymi chemioterapią [5].
Lewatywa z kawy może powodować zaburzenia równowagi elektrolitowej i upośledzone wchłanianie składników odżywczych.
Skutki niepożądane stosowania diety Gersona
Do niepożądanych efektów stosowania diety zalicza się:
- niedobory pokarmowe,
- objawy grypopodobne,
- utrata apetytu,
- nieprzyjemny zapach potu,
- słabość, zawroty głowy,
- opryszczka, pęcherze gorączkowe,
- wysoka gorączka,
- ból nowotworowy,
- skurcze jelit, biegunka i wymioty,
- lewatywy z kawy, powodujące zaburzenia równowagi elektrolitowej, prowadzą do poważnych infekcji, odwodnienia, zapalenia okrężnicy, zaparć, drgawek, wysięków opłucnowych i osierdziowych (gromadzenie się płynu w wyściółce wokół płuc i serca) oraz śmierci,
- w kilku przypadkach wystąpiła śpiączka spowodowana niskim poziomem sodu we krwi [5],
- zakażenia rzadką bakterią Campylobacter fetus, spowodowane przyjmowaniem ekstraktów z surowej wątroby [7].
Skuteczność działania diety
Zgodnie z obowiązującymi badaniami i wiedzą, dieta Gersona jest nieskuteczna i szkodliwa, nie powinna być stosowana.
Pomimo twierdzeń zwolenników wyzdrowienia sięgających 70% do 90%,, przeglądy przypadków przeprowadzone przez National Cancer Institute i New York County Medical Society nie znalazły dowodów na przydatność diety Gersona. Sponsorowane przez NCI badanie terapii Gonzaleza, która jest podobna do diety Gersona, wykazało, że pacjenci z nieoperacyjnym gruczolakorakiem trzustki, którzy przeszli standardową chemioterapię gemcytabiną, przeżywali trzy razy dłużej i mieli lepszą jakość życia niż ci, którzy wybrali leczenie enzymami, które obejmowały enzymy trzustkowe, suplementy diety, detoksykację i dietę organiczną [2].
American Cancer Society poinformował, że „nie ma wiarygodnych dowodów naukowych, że terapia Gersona jest skuteczna w leczeniu raka, a także związane z nią zasady nie są powszechnie akceptowane przez środowisko medyczne” [7].
Badania przeprowadzone przez Huebner i współpracowników wykazały, iż nie ma dowodów na korzyści wynikające z przestrzegania diety Gersona. Nie ma również dowodów klinicznych wspierających ją. Ponadto opisy przypadków i dane przedkliniczne wskazują na potencjalną jej szkodliwość [3].
Próby samodzielnego sprawdzenia efektów terapii przez instytut Gersona były negatywne. Grupa 13 pacjentów chorych poddanych terapii była oceniana w szpitalach w San Diego na początku lat 80. U wszystkich stwierdzono wciąż aktywnego raka. Dochodzenie przeprowadzone przez firmę Quackwatch wykazało, że twierdzenia instytutu o wyleczeniu nie opierały się na faktycznej dokumentacji dotyczącej przeżycia, ale na „połączeniu szacunków lekarza, że odchodzący pacjent ma rozsądną szansę na przeżycie ” oraz odczucia, że pracownicy instytutu mają informacje o statusie osób, które dzwonią [7].
Niektóre pomysły przedstawione w ramach diety Gersona, takie jak spożywanie dużych ilości owoców i warzyw oraz ograniczanie spożycia tłuszczu, mogą być częścią zdrowej diety, jeśli nie zostaną doprowadzone do skrajności. Potencjalne właściwości przeciwnowotworowe różnych substancji zawartych w owocach i warzywach, nie są obecnie dobrze poznane. Z tego powodu najlepszym rozwiązaniem w leczeniu może być zbilansowana dieta, daleko odbiegająca od zaleceń Gersona, obejmująca 5 lub więcej porcji warzyw i owoców dziennie, wybieranie produktów pełnoziarnistych zamiast przetworzonej i rafinowanej żywności oraz ograniczenie czerwonych mięs i tłuszczów zwierzęcych. Wybieranie żywności z różnych owoców, warzyw i innych źródeł roślinnych, takich jak orzechy, nasiona, pełnoziarniste zboża i fasola, jest prawdopodobnie zdrowsze niż spożywanie dużych ilości jednego rodzaju produktów [6].
Podsumowanie
Dieta Gersona, mająca być m.in. metodą dietetyczną leczenia raka, może powodować zagrożenie zdrowia i życia. Wiąże się to z wykluczaniem wielu produktów z jadłospisu, stosowaniem lewatyw z kawy oraz szkodliwych suplementów w postaci np. surowego ekstraktu z wątroby. Skutki niepożądane jej stosowania oraz ostrzeżenia narodowych instytucji są przeciwwskazaniem do jej podejmowania.
Bibliografia:
- PDQ Integrative, Alternative, and Complementary Therapies Editorial Board. (2016). Gerson Therapy (PDQ®): Health Professional Version. In PDQ Cancer Information Summaries. National Cancer Institute (US).
- Cassileth B. (2010). Gerson regimen. Oncology (Williston Park, N.Y.), 24(2), 201.
- Huebner, J., Marienfeld, S., Abbenhardt, C., Ulrich, C., Muenstedt, K., Micke, O., Muecke, R., & Loeser, C. (2014). Counseling patients on cancer diets: a review of the literature and recommendations for clinical practice. Anticancer research, 34(1), 39–48.
- Gerson, C., & Bishop, B. (2007). Healing the Gerson way: defeating cancer and other chronic diseases. Gerson Health Media.
- https://www.mskcc.org/cancer-care/integrative-medicine/herbs/gerson-regimen
- https://web.archive.org/web/20090420191809/http://www.cancer.org/docroot/ETO/content/ETO_5_3X_Gerson_Therapy.asp
- https://en.wikipedia.org/wiki/Max_Gerson
