Według danych Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego obniżona aktywność reduktazy metylenotetrahydrofolianowej MTHFR występuje nawet u co drugiej kobiety [1]. Tymczasem ma ona wpływ m.in. na aktywację kwasu foliowego i przekształcanie homocysteiny w metioninę [2]. Za taki stan rzeczy odpowiadają najczęściej warianty C677T i A1298C genu MTHFR. W konsekwencji w organizmie mogą wystąpić groźne niedobory kwasu foliowego oraz nadmiar homocysteiny, co zwiększa ryzyko zawału, udaru, zakrzepicy, poronienia, wad cewy nerwowej u dziecka i wielu innych zaburzeń.
Dieta przy wariantach C677T i A1298C genu MTHFR – dlaczego tak ważna?
Obecność wariantu C677T/A1298C genu MTHFR powoduje obniżoną aktywność reduktazy metylenotetrahydrofolianowej MTHFR, a więc nieprawidłowości w metabolizmie folianów. To z kolei wpływa m.in. na niewłaściwą przemianę różnych substancji, np. homocysteiny w metioninę. Aby właściwe reakcje mogły zachodzić, niezbędne jest także odpowiednie stężenie witaminy B12. Jeśli homocysteina znajduje się w organizmie w nadmiarze, powoduje szkodliwe działanie na śródbłonek naczyń krwionośnych [3].
Co ważne, polimorfizmy te powodują również nieprawidłowe wchłanianie standardowej formy kwasu foliowego, ponieważ nie może ona zostać przekształcona do formy aktywnej.
Dieta przy ich obecności powinna polegać przede wszystkim na dostarczaniu folianów, witaminy B12 oraz wspomaganiu detoksykacji organizmu. Jakie są jej najważniejsze zasady?
-
Zadbaj o naturalne źródła witamin z grupy B
Szczególnie B6, B9 (kwas foliowy) i B12. Dobrymi źródłami tej pierwszej witaminy są szparagi, banany, ryż, wołowina, kurczak, fasola, gryka, orzechy nerkowca czy pistacje. Witaminę B12 znajdziesz przede wszystkim w wołowinie, drobiu, jajach, rybach i owocach morza.
W kwas foliowy bogate są natomiast m.in. wątróbka, produkty pełnoziarniste, zielone warzywa (np. jarmuż, szpinak, cykoria, endywia, karczochy, szparagi, awokado, brukselka), warzywa strączkowe (soczewica, fasola, groszek), owoce (pomarańcze, maliny, truskawki, banany) czy nasiona i orzechy (słonecznik, len, migdały).
-
Sięgaj po surowe warzywa i owoce
Aby dostarczyć organizmowi wielu innych cennych witamin i minerałów (m.in. witaminy C – silnego antyoksydantu). Co ważne, produkty bogate w kwas foliowy są bardzo wrażliwe na działanie temperatury, dlatego najlepiej przetwarzać je w jak najmniejszym stopniu [4]. Dobrze sprawdzą się więc popularne ostatnio koktajle, sałatki (warzywne i owocowe) czy po prostu spożywanie warzyw i owoców na surowo z hummusem czy innymi dipami.
-
Dostarczaj organizmowi nienasyconych kwasów tłuszczowych
Dieta powinna być bogata w ryby i owoce morza (m.in. halibut, dorsz, sardynki), orzechy i ziarna, a także oleje roślinne (m.in. rzepakowy, lniany, oliwa z oliwek) oraz awokado. Najlepiej unikać natomiast produktów wysokoprzetworzonych, m.in. słonych przekąsek. Oprócz tłuszczy nasyconych zawierają one też cukry proste, konserwanty, barwniki, spulchniacze i inne szkodliwe substancje.
-
Wesprzyj metylację naturalnymi sposobami
Chodzi o betainę (trimetyloglicynę) i cholinę. Ta pierwsza obecna jest w burakach, owocach goi, otrębach i kiełkach pszennych, szpinaku, krewetkach i małżach. Tutaj również znaczenie ma jak najmniejsze przetworzenie spożywanych produktów (szczególnie szpinaku). Cholinę znajdziesz natomiast w żółtkach jaj, podrobach, kiełkach pszenicy czy drożdżach [5].
-
Unikaj syntetycznego kwasu foliowego
Który obecny jest nie tylko w suplementach z niemetylowanym kwasem foliowym, ale też wielu produktach spożywczych. Obecnie o syntetyczny kwas foliowy wzbogaca się również płatki śniadaniowe, soki i nektary, słodycze, napoje instant czy wiele produktów mlecznych. Niezmetabolizowany kwas foliowy może działać na organizm negatywnie [6].
-
Stosuj suplementację – ale z głową
Przed rozpoczęciem jakiejkolwiek suplementacji najlepiej poradzić się lekarza lub dietetyka i wykonać niezbędne badania (przede wszystkim poziom homocysteiny, kwasu foliowego, witaminy B12). Specjalista pomoże dobrać odpowiednią dawkę i formę witamin, która będzie bezpiecznie i skutecznie działać na organizm.
Źródła:
[1] Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie suplementacji witamin i mikroelementów podczas ciąży, 2011, s. 1.
[2] I. Wentz, Hashimoto. Jak w 90 dni pozbyć się objawów i odzyskać zdrowie, Kraków 2017, s. 156.
[3] D. Gąsiorowska, K. Korzeniowska, A. Jabłecka, Homocysteina, „Farmacja Współczesna” 2008, 1.
[4] M. Jarosz, B. Bułhak-Jachymczyk, E. Chabros, J. Charzewska, Z. Chwojnowska, K. Figurska i in., Normy żywienia człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych, Warszawa 2011.
[5] A. Ślęczka, M. Krzywonos, M. Wilk, W. Durbajło, Występowanie i rola betainy w życiu organizmów żywych, „Nauka, Przyroda, Technologie” 2015, 9, 3.
[6] D. Bomba-Opoń, L. Hirnle, J. Kalinka, A. Seremak-Mrozikiewicz, Suplementacja folianów w okresie przedkoncepcyjnym, w ciąży i połogu. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, „Ginekologia i Perinatologia Praktyczna” 2017, 2, 5.
