Dietetyka oparta na dowodach – Elżbieta Poniewierka (red.) – RECENZJA

Nowe doniesienia z zakresu dietetyki pojawiają się w mediach (przede wszystkim w Internecie) w zatrważającym tempie. Obserwowany jest zarówno liczny wzrost publikacji naukowych dotyczących związku żywienia z występowaniem chorób, jak i również niepotwierdzonych naukowo wiadomości z tej dziedziny. Często ciężko odróżnić informacje prawdziwe od mitów dietetycznych, dlatego z pomocą przyjść nam może książka pod redakcją Elżbiety Poniewierki o tytule „Dietetyka oparta na dowodach”.

Podstawy żywienia człowieka w zdrowiu i chorobie oparte na faktach naukowych dla każdego

Pozycja ta, jak wspomina redaktorka, nie jest podręcznikiem akademickim, ani poradnikiem dietetycznym, lecz „ma przedstawić problemy żywienia człowieka w aspekcie naukowym, dokumentując aktualną wiedzę leżącą u podstaw żywienia człowieka w zdrowiu i w chorobie”. Książka dedykowana jest do szerokiego grona odbiorców, zarówno do osób zawodowo związanych z dietetyką czy medycyną: lekarzy, pielęgniarek, dietetyków oraz studentów tych kierunków, ale także do zainteresowanych tematyką żywieniową.

Jedna książka, wiele kontrowersyjnych tematów żywieniowych

Książka składa się z 11 rozdziałów o zróżnicowanej, niepowiązanej ze sobą tematyce. Każdy z nich obszernie opisuje inny współczesny problem lub zagadnienie żywieniowe intensywnie badane na przełomie ostatniej dekady.

Pierwszy z rozdziałów traktuje o żywieniu niemowląt i małych dzieci. Wskazuje na ważny aspekt karmienia piersią i możliwość programowania żywieniowego, tak by prawidłowo żywione dziecko mogło jak najdłużej zachować zdrowie w życiu dorosłym.

Kolejne rozdziały dotyczą problemu niedożywienia oraz leczenia żywieniowego, w tym doustnej suplementacji pokarmowej. Temat ten jest niezwykle ważny, gdyż wsparcie żywieniowe stanowi niezbędny i nieodłączny element procesu rekowalescencji, warunkujący szybszy powrót do zdrowia i mniejsze ryzyko ciężkich powikłań choroby.

Książka porusza także kwestie nutrigenetyki, czyli nauki badającej wpływ konkretnych wariantów polimorficznych genów na metabolizm składników diety. W praktyce dziedzina ta może pozwolić w niedalekiej przyszłości na indywidualne dopasowanie diety pod względem genomu człowieka.

W „Dietetyce opartej na dowodach” znajdziemy również rozdział opisujący rolę tkanki tłuszczowej jako ważnego narządu w organizmie człowieka, który pełni funkcje endokrynne, termogenne czy magazynujące. Wskazany jest w nim również aspekt udziału trzewnej tkanki tłuszczowej w powstawaniu przewlekłego stanu zapalnego o niskim nasileniu i insulinooporności, co zaś może przyczyniać się do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych i cukrzycy typu II.

Autorzy rozjaśniają także różnice patogenetyczne i powiązania między nietolerancją a alergią pokarmową. Poruszają temat nadwrażliwości na substancje dodatkowe dodawane do żywności, m.in. glutaminian sodu odpowiadający za możliwe wystąpienie tzw. zespołu chińskiej restauracji.

W książce znajdziemy opis wybranych jednostek chorobowych, takich jak: celiakia i niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby, z wyszczególnioną diagnostyką, czynnikami ryzyka zachorowania, terapią żywieniową i innymi metodami leczenia.

Szeroko omówionym zagadnieniem w recenzowanej pozycji jest również prewencja chorób nowotworowych, które obecnie wysuwają się na pierwsze miejsce przyczyn zgonów w krajach rozwiniętych. Przedstawiono żywieniowe czynniki ryzyka nowotworów dietozależnych, do których należą rak piersi, jelita grubego czy nowotwory górnego odcinka przewodu pokarmowego.

Inny, ciekawy temat poruszony w książce to immunożywienie, obejmujące dietę bogatą w składniki o korzystnym wpływie na układ odpornościowy człowieka (immunomodulatory). Charakterystyka osi odporność-dieta-mikrobiom przybliża czytelnikowi zależności występujące w wielu chorobach alergicznych, zakaźnych, autoimmunologicznych czy metabolicznych.

Budowa poszczególnych rozdziałów oraz oprawa graficzna książki

Każdy rozdział opatrzony jest w wyczerpujące piśmiennictwo dotyczące poruszanej tematyki, co umożliwia czytelnikowi zgłebienie interesującego dla niego tematu oraz poszerzenie wiedzy. Na początku rozdziału zaś zawsze pojawia się jego streszczenie lub wstęp do tematu i często także objaśnienia skrótów użytych w tekście.

Mimo iż książka ma charakter naukowy, każde zagadnienie opisane jest w sposób jasny i zrozumiały, nawet dla osoby niezwiązanej z dziedziną medycyny. Informacje zawarte w książce są czytelne, dzięki licznym podrozdziałom oraz dodatkowym tabelom czy rycinom, podsumowującym czytaną treść. Język, którym książka została napisana, jest przystępny dla czytelnika.

Podsumowanie

„Dietetyka oparta na dowodach” stanowi idealną pozycję książkową dla osób chcących zgłębić swą wiedzę żywieniową o fakty potwierdzone naukowo. Jej czytelność wydania oraz przejrzystość rycin i tabel ułatwia zapoznawanie się nawet z trudniejszymi treściami.

Jeśli jesteś zainteresowany postępami wiedzy z zakresu dietetyki, a chcesz skorzystać z rzetelnego źródła, by być na bieżąco z informacjami opartymi na faktach, to warto sięgnąć po książkę pod redakcją Elżbiety Poniewierki.