FAS – Alkoholowy Zespół Płodowy

W końcu nadszedł ten moment, nowy etap w życiu, cóż za wielkie szczęście. Wkrótce w naszym domu powitamy nowego członka rodziny, ale chwila refleksji i jest pierwsze pytanie – jak ja sobie z tym wszystkim poradzę? 

Odżywianie kobiety w ciąży – fakty i mity.

Informacja dotycząca ciąży na pewno dla wielu  kobiet jest powodem do szczęścia, ale wiąże się również ze świadomością jak ważna w życiu dziecka jest rola matki. Panika, niepokój, przecież jest tyle rzeczy do zrobienia. Rozwiązanie jest proste, lampka wina jeszcze nikomu nie zaszkodziła. I tak przez cały okres ciąży. Nadchodzi czas porodu i nagle świat wywraca się do góry nogami, gdy okazuje się, że u dziecka stwierdzono Alkoholowy Zespół Płodowy.

FAS w kilku zdaniach

Alkoholowy Zespół Płodowy (FAS) to zespół zaburzeń klinicznych związanych z trwałym uszkodzeniem płodu. Czynnikiem mającym wpływ na deformacje, zarówno fizyczne jak i psychiczne jest alkohol. 

Zakładając, że kobieta posiada identyczną wagę co mężczyzna, po spożyciu tej samej ilości alkoholu jego poziom we krwi kobiety jest o 40% większy. Powodem jest między innymi: większa zawartość tkanki tłuszczowej, mniejsza ilość enzymów odpowiadających za metabolizm alkoholu, a przede wszystkim większa zawartość estrogenu, który sprzyja wchłanianiu alkoholu.

Według Institute of Medicine substancje takie jak: heroina, marihuana, czy kokaina powodują mniejszą liczbę działań niepożądanych, niż napoje alkoholowe.

Badania dowodzą, że alkohol z łatwością pokonuje barierę łożyskową, przedostając się do krwi rozwijającego się płodu. Po około 40 minutach od spożycia jego stężenie jest zbliżone do stężenia alkoholu we krwi. Dziecko rozwijające się w łonie matki ma ograniczoną możliwość eliminacji alkoholu, który gromadzi się najdłużej w macicy. Każdy spożyty mililitr powoduje, że płód jest dłużej pijany, niż matka.

Nie jestem alkoholiczką,  po prostu wypiłam w nieodpowiednim momencie…

(…) pokłóciłam się z ojcem dziecka. On poszedł pić, a ja nie chciałam być gorsza. Wypiłam 26 kolejek (…) [1].

Jak pokazują statystki, dla 80% kobiet alkohol stanowi doskonałą drogę ucieczki od problemów. W dobie dzisiejszych czasów, na kobietę nakładane są różne role oraz związane z nimi oczekiwania. Stres, przemęczenie, wyczerpanie powodują  bezsilność, a co za tym idzie, poczucie winy. W konsekwencji stan ten doprowadza do licznych chorób, takich jak: depresja, czy nerwica. W związku z rozregulowaniem gospodarki hormonalnej oraz szeregiem zmian zachodzących w organizmie, kobiety ciężarne szczególnie narażone są na zaburzenia nastroju. 

(…) w naszej rodzinie życie kręciło się wokół alkoholu. Ojciec był właścicielem restauracji, a ja wypijałam pod stołem więcej, niż moi rówieśnicy (…). Byłam hippiską. Żywiłam się ekologicznie, nie jadłam mięsa, ale nadal piłam wino. Koledzy nas odwiedzali, bo ciągle były u nas imprezy, ale jak proponowali mi prochy odmawiałam. Mówiłam, że jestem w ciąży i nie mogę brać. Piłam jednak wino i myślałam, że jest nieszkodliwe (…). Urodziłam dziecko upośledzone umysłowo  [1].

Z wypowiedzi niektórych kobiet można wywnioskować, że spożywanie alkoholu w okresie ciąży wynika również z uwarunkowań kulturowych, bądź stylu życia. Matki dzieci z zespołem FAS podkreślały, że alkohol poniekąd stanowił nieodłączny element ich życia.

FAS – diagnostyka

Konsekwencje spożywania napojów alkoholowych w I trymestrze ciąży

Konsekwencje spożywania napojów alkoholowych w II trymestrze ciąży

Konsekwencje spożywania napojów alkoholowych w III trymestrze ciąży

Charakterystyczne cechy dzieci z zespołem FAS

Według badań przeprowadzonych wśród kobiet ciężarnych – 50% z nich przyznaje się do spożywania napojów procentowych w pierwszym okresie ciąży, przed jej rozpoznaniem, a 18% pije alkohol do momentu narodzin dziecka. 

Teratogenne działanie alkoholu wpływa na szereg niekorzystnych zmian w organizmie dziecka, które podzielono na pierwotne oraz wtórne.

Objawy	Cechy
Pierwotne	– głowa o mniejszym obwodzie- skrócone szpary powiekowe; – zmarszczki nakątne powiek; – krótki nos; – płaska twarz; – zwężona górna warga; – brak występowania rynienki podnosowej; – zniekształcone małżowiny uszne; – zmniejszona żuchwa; – nadpobudliwość; – nietypowy chód; – niedorozwój funkcji motorycznych; – wady wymowy; – zaburzenia słuchu; – niestabilność emocjonalna; – niewykształcony odruch ssania i jedzenia.
Wtórne	– problemy o podłożu psychiczny; – zaprzestanie edukacji; – problemy związane z prawem; – zaburzenia seksualne oraz uzależnienie od używek

Szaman prawdę Ci powie, czyli MITY dotyczące FAS

Biorąc pod uwagę fakt, że zjawisko dotyczące Alkoholowego Zespołu Płodowego jest nie do końca zbadane, powstaje wiele sprzecznych teorii dotyczących spożywania alkoholu przez kobiety ciężarne. Przeglądając fora, bądź strony internetowe napotykamy na szereg błędnych informacji, które mogą wpłynąć na niepoprawne postępowanie przyszłych matek. 

Do najczęstszych mitów zaliczamy:

• okazjonalne spożycie lampki wina nie wpływa na niedorozwój płodu;
• niebezpieczeństwo dla rozwijającego się płodu stanowią jedynie wysokoprocentowe alkohole;
• łożysko chroni płód przed szkodliwym działaniem alkoholu;
• zagrożenie dla rozwijającego się organizmu stanowi jedynie alkohol spożyty w trakcie I trymestru ciąży;
• niektórzy lekarze zalecają alkohol w niewielkich ilościach w trakcie ciąży, gdyż wpływa to pozytywnie na prace jelit oraz serca;
• zjawisko FAS dotyczy jedynie środowisk patologicznych.

Pamiętaj!

Zaburzenia płodu wywołane spożyciem alkoholu są trwałe i nieuleczalne. Nie ma bezpiecznej dawki alkoholu dla kobiet w ciąży.

Bibliografia:

1. A. Katarzyńska; „Alkoholowy Zespół Płodowy – FAS”, ISBN, 2017
2. A. Baranowska; „Płodowy Zespół Alkoholowy (FAS) jako zagrożenie dla rozwoju dziecka”, Journal of Education, Health and Sport, 2016, 6(3), 148-158
3. A. Horecka-Lewitowicz, P. Lewitowicz, O. Adamczyk-Gruszka, D. Skawiński,
   M. Szpringer; „Objawy, przebieg i postępowanie w alkoholowym zespole płodowym”, Studia Medyczne, 2013, 29(2), 195-198
4. A. Sęk, M. Cybulski, B. Olejnik, E. Krajewska-Kułak; „Biopsychospołeczne skutki występowania płodowego zespołu alkoholowego wśród podopiecznych Interwencyjnej Placówki Opiekuńczej w Otwocku”, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2017, 13(2),
   212-223
5. M. Banach, J. Matejek; „W trosce o zdrowie dziecka i Twoje. Płodowy Zespół Alkoholowy (FAS)-kompendium wiedzy”, Wydawnictwo Scriptum, 2016

Netografia:

1. https://www.youtube.com/watch?v=AYUpBhIyAvU