Siara (łac. Colostrum, młodziwo) jest wyjątkowym rodzajem mleka, które wydzielane jest przez gruczoły mleczne u ssaków tylko przez kilka pierwszych dni po porodzie. Jest podstawowym źródłem składników odżywczych dla noworodka oraz wspomaga niedojrzały jeszcze układ odpornościowy.
Skład siary
Kolostrum uważany jest za najsilniejszy naturalny immunostymulant. W swoim składzie posiada szereg komórek odpornościowych takich jak: leukocyty, limfocyty T i limfocyty B, makrofagi oraz przeciwciała (sIgA), które odpowiadają za bierną odporność młodego organizmu oraz czynniki immunomodulujące: laktoferynę (LF), alfa-laktoalbuminę, lizozym, laktoperoksydazę, polipeptyd bogaty w prolinę (PRP) i kazeinę. W porównaniu do mleka dojrzałego, posiada wielokrotnie więcej związków immunologicznie czynnych. Stężenie laktoferyny jest 10-krotnie większe, a sIgA aż 100-krotnie większe niż w mleku dojrzałym.
Właściwości prozdrowotne
Związki immunologicznie czynne wykazują szereg właściwości prozdrowotnych, do których zaliczamy działanie: przeciwbakteryjne, przeciwiwrusowe, przeciwpasożytnicze, przeciwgrzybicze, przeciwnowotworowe, przeciwzapalne i immuno-modulujące.
Działanie antybakteryjne
Laktoferyna oraz lizozym i laktoperoksydaza wykazują silne działanie przeciwbakteryjne. Laktoperoksydaza działa przeciwbakteryjnie jedynie w obecności laktoferyny. Śmierć bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych następuje poprzez destrukcję ściany komórkowej, uwolnienie lipo polisacharydu ze ściany komórkowej lub wiązanie do białek porynowych. Związki te hamują adhezję bakterii do komórek organizmu dzięki degradacji adhezyn bakteryjnych. Zmniejszają tworzenie się biofilmu oraz zwiększają odporność układu immunologicznego, a tym samym bakterie stają się także bardziej wrażliwe na działanie farmakoterapii.
Działanie przeciwirusowe
Działanie przeciwwirusowe wykazuje polipeptyd bogaty w prolinę, laktoferyna, laktoalbumina oraz kazeina. Hamują namnażanie się wirusa dzięki zmniejszeniu aktywności enzymów wirusowych proteazy oraz integrazy, które są niezbędne w cyklu replikacyjnym. Stymulują limfocyty T oraz leukocyty do produkcji interferonu.
Właściwości przeciwgrzybicze
Laktoferyna wykazuje działanie przeciwgrzybicze i ma bezpośrednie działanie cytotoksyczne. Zwiększa wrażliwość komórek na leki przeciwgrzybicze i stymuluje leukocyty. Badania prowadzone na szczepie Candida pokazują, że stosowanie laktoferyny pozwala na obniżenie dawki terapeutycznej leku do 25%.
Nowotwory
Polipeptyd bogaty w prolinę, laktoferyna oraz laktoglobulina wykazują silne działanie przeciwnowotworowe. Wołowa laktoferyna działa cytotoksycznie na komórki raka okrężnicy, płuc, włókniakomięsaka oraz czerniaka. Dzięki działaniu litycznym na komórki nowotworowe, hamują angiogenezę w obrębie zmian oraz zmniejszają ryzyko przerzutów. Stymulują aktywność limfocytów i leukocytów oraz wiążą żelazo, biorące udział we wzroście komórek. Lizozym z laktoferyną hamują wytwarzanie cytokin prozapalnych i stymulują przeciwzapalne.
Immunomodulacja
Związki immunomodulujące przyspieszają dojrzewanie limfocytów T i B. Zmniejszają wytwarzanie autoprzeciwciał oraz wykazują zdolność do zmiany markerów powierzchniowych i funkcji komórek. Kazeina stymuluje ogólną odpowiedź immunologiczną na zakażenie i produkcję IgA wraz z cytokinami – interleukiną 5 i 6 (IL-5 i IL-6).
Probiotyk
Siara zawiera cenną mikroflorę bakteryjną Lactobacillus i Bifidobacterium. Wpływa globalnie na poprawę jakości zdrowia człowieka, przeciwdziała chorobom układu ukrążenia, przyspiesza procesy regeneracji organizmu oraz zmniejsza poziom stresu oksydacyjnego.
Złamania
🔎 U pacjentów po złamaniu biodra suplementacja colostrum znacząco przyspieszyła zrost kostny i poprawiła wyniki rehabilitacji w porównaniu z białkiem serwatkowym [5]. Wskazuje to na potencjalne zastosowanie colostrum w opiece pooperacyjnej.
Żywienie noworodka
Rozpoczęcie jak najszybszego karmienia noworodka po porodzie umożliwia dostarczenie najbardziej wartościowych związków w możliwie największych dawkach. Siara jest pokarmem lekkostrawnym i bogatym w łatwo przyswajalne podstawowe składniki odżywcze. Spełnia funkcję odżywczą oraz energetyczną. Dzięki wysokiej zawartości komórek odpornościowych i związków czynnych immunologicznie, chroni układ odpornościowy dziecka. Ze względu na niedojrzałość organizmu, noworodek nie jest w stanie skutecznie przeciwdziałać zakażeniom. W ciągu pierwszych tygodni życia aż do 2-3 miesięcy, nie wytwarza własnej bariery obronnej w postaci przeciwciał. Jedyne czym dysponuje to rezerwuar odporności biernej pozyskanej wraz z pokarmem od matki. Najczęstszymi infekcjami występującymi u tak młodego organizmu jest zakażenie błon śluzowych, czyli miejsce kontaktu środowiska zewnętrznego z wewnętrznym. Do najczęstszych problemów zdrowotnych zaliczamy infekcje: układu pokarmowego (objawiające się biegunkami), układu oddechowego (zapalenie płuc) oraz ucha.
Siara wołowa
Siara wołowa, która jest o wiele bardziej aktywna immunologicznie od siary ludzkiej, znalazła zastosowanie w suplementacji diety, prewencji i leczeniu problemów zdrowotnych niemowląt oraz osób dorosłych. Przy rosnącej obecnie oporności patogenów na preparaty lecznicze, preparaty farmaceutyczne na bazie siary wołowej stały się leczniczą i profilaktyczną alternatywą. Suplementacja colostrum używana jest w leczeniu przeciwnowotworowym, przeciwbiegunkowym, chorób autoimmunologicznych, alergii oraz niedoboru odporności. Suplementacja colostrum jest rekomendowana dla osób aktywnych fizycznie, chcących zwiększyć wydolność organizmu, podnieść odporność na stres oraz przyspieszyć rekonwalescencję.
Układ pokarmowy i czynność jelit – badanie
Jelita stanowią część układu pokarmowego odpowiedzialną za adsorpcję określonych związków i ochronę immunologiczną organizmu. Bariera jelitowa składa się z szeregu komórek nabłonka, śluzu oraz fizjologicznej flory bakteryjnej.
Badania prowadzone w uniwersyteckim szpitalu w Teheranie (Iran) wykazały pozytywny wpływ suplementacji colostrum na zmniejszenie nieszczelności jelit oraz skali problemów gastro-enterologicznych wśród pacjentów hospitalizowanych na Oddziałach Intensywnej Opieki Medycznej.
Przebieg badania
70 pacjentów biorących udział w badaniu, zostało podzielonych na dwie grupy. Pierwsza z nich objęta była suplementacją. Druga grupa stanowiła grupę kontrolną, otrzymującą placebo. Poziom endotoksyn bakteryjnych oraz zonuliny był mierzony po 5 oraz 10 dniach od rozpoczęcia badania.
Znaczenie parametrów
Endotoksyna jest toksyną znajdującą się w zewnętrznej błonie bakterii Gram-ujemnych i jest uwalniana w momencie rozpadu komórek bakteryjnych. Zonulina jest białkiem odpowiedzialnym za zespół nieszczelnego jelita. W warunkach fizjologicznych, reguluje przepuszczalność płynów oraz jonów między komórkami światła jelita a naczyniami krwionośnymi. Na podstawie jej poziomu, ocenia się stopień rozszczelnienia jelita. Im większy poziom zonuliny, tym bardziej nieprawidłowa praca jelit.
Wyniki
Badania labolatoryjne ostatecznie pokazały, że poziom endotoksyn oraz zonuliny znacząco spadł po 10 dniach w grupie pacjentów objętych suplementacją colostrum. Wskaźnik występowania biegunki zmniejszył się w porównaniu z grupą kontrolną. Suplementacja colostrum wpływa na problemy gastro-enterologiczne pacjentów w stanie krytycznym, hospitalizowanych na Oddziale Intensywnej Opieki Medycznej.
Bibliografia:
- Ashish K., Sanket G., Colostrum immunoglobulins: Processing, preservation and application, International Dairy Journal, 85, 2018, 201-210.
- Ghazaleh E., Seyed H., Ahmad-Reza B, Zahra V., Effects of early enteral bovine colostrum supplementation on intestinal permeability in critically ill patients: a randomized, double-blind, placebo-controlled study, Nutrition, 2018.
- Artym J., Zimecki M., Właściwości terapeutyczne białek i peptydów z siary i mleka, Postępy Hig Med Dosw, 2005, 59, 309-323.
- Bronkowska M., Rak K., Immunologiczne znaczenie siary, Hygeia Public Health, 2014, 49, 2, 249-254.
- Gouhari F, Shariatpanahi ZV, Talebi S, Mehrvar A, Momeny M, Ehsani A, Ahmadi-Abdashti A, Zandi R. Therapeutic Effects of Bovine Colostrum on Bone Healing, Rehabilitation, and Postoperative Complications: A Prospective, Randomized, Double-Blinded Comparative Trial. J Bone Joint Surg Am. 2025 Apr 18. doi: 10.2106/JBJS.24.00542. Epub ahead of print. PMID: 40249794.
- Data pierwotnej publikacji: 21.01.2019
- Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 13.05.2025
