Fleksitarianizm – na czym polega i jak wpływa na zdrowie?

Określenie „fleksitarianizm” dodane zostało do Oxford English Dictionary w 2014 roku i odnosi się do sposobu żywienia, w którym przestrzegana jest, ale nie ściśle dieta wegetariańska, a od czasu do czasu w jadłospisie pojawia się mięso. Coraz większa świadomość społeczeństwa i związana z tym chęć cieszenia się pełnią zdrowia jak najdłużej spowodowała, że rośnie liczba fleksitarian na całym świecie.

Czym jest dieta fleksitariańska?

Dieta fleksitariańska ma znaczenie wielowymiarowe, bierze pod uwagę zarówno fakt, że mięso jest ważnym źródłem białka, tłuszczu i składników mineralnych, ale też nie neguje aspektów etycznych. Uwzględnia również dowody na to, że częste spożywanie czerwonego mięsa, a zwłaszcza mięsa przetworzonego, może zwiększać ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2, a także raka jelita grubego. Aby dostosować się do wytycznych dotyczących spożycia mięsa, można również zastosować inne metody. Obejmują one większe wykorzystanie symulowanych produktów mięsnych o podobnym smaku, teksturze i kolorze do mięsa [1,2].

Cel fleksitarianizmu

Fleksitarianizm zatem jest strategią dietetyczną mająca na celu rozwiązanie problemów związanych ze zdrowotnymi i środowiskowymi konsekwencjami jedzenia mięsa. Okazjonalna obecność mięsa w jadłospisie jest kompromisem, który może mieć korzystny wpływ na środowisko oraz zdrowie [3].

Dlaczego ludzie decydują się wprowadzić fleksitarianizm w swoje życie?

Ludzie wybierają żywność, w tym mięso, aby realizować różnorodne potrzeby. Swoboda dokonywania wyborów żywieniowych jest często ograniczona, ale czynniki, które wpływają na ilość i rodzaj spożywanej żywności, można zazwyczaj podzielić na:

• związane z produktem: właściwości fizykochemiczne, zawartość składników odżywczych, atrybuty sensoryczne i funkcjonalność (wygoda, dostępność, opakowanie, trwałość);
• związane z konsumentem: czynniki demograficzne, aspekty psychologiczne (motyw, postawa, osobowość);
• środowisko: grupa społeczna, wzorce rodzinne, nawyki, kultura (tradycje, religia) i kontekst (miejsce, czas i towarzystwo związane z jedzeniem).

W przypadku fleksitarian to środowisko ma przeważający wpływ na dokonywane wybory żywieniowe. Na ogół podczas spotkań rodzinnych czy ze znajomymi jest czas na tę „elastyczność” dotyczącą spożycia mięsa.

Mięso oraz podroby spożywane z umiarem odgrywają ważną rolę w dostarczaniu składników odżywczych, między innymi jako źródło witaminy B12. Decyzja o stosowaniu diety fleksitariańskiej niesie za sobą również korzyści w postaci większej zawartości błonnika w diecie czy częstszym sięganiu po alternatywne źródła białka jak nasiona roślin strączkowych [4].

Zasady diety fleksitariańskiej

Kolejnym pozytywnym aspektem tej diety jest to, że nie ma wyznaczonych sztywnych zasad, żaden z produktów nie jest całkowicie eliminowany z jadłospisu, zamiast tego nacisk kładziony jest na zwiększeniu podaży surowców roślinnych przy jednoczesnym kontrolowaniu całkowitego spożycia mięsa. W związku z brakiem konieczności eliminacji artykułów spożywczych jak to zakłada wiele diet, istnieje większe prawdopodobieństwo utrzymania takiego sposobu żywienia na dłużej [5].

Wpływ diety fleksitariańskiej na zdrowie – wyniki badań

🔎 Badanie [6] przeprowadzone na 94 zdrowych uczestnikach w wieku 25–45 lat wykazało, że diety wegańska i fleksitariańska sprzyjają obniżeniu poziomu insuliny, trójglicerydów, cholesterolu całkowitego i LDL w porównaniu do standardowej diety. Fleksitarianie osiągnęli najlepsze wyniki w zakresie BMI i obwodu talii.

Podsumowanie

Jeśli kiedykolwiek zastanawiałeś się nad dietą wegetariańską, ale natychmiast się wycofałeś, ponieważ masz słabość do dobrego steka, fleksitarianizm może być dla Ciebie dobrym rozwiązaniem. Zgodnie z jej zasadami możesz czerpać korzyści ze stosowania diety wegetariańskiej, od czasu do czasu pozwalając sobie na posiłek z dodatkiem ulubionego rodzaju mięsa.

Bibliografia:

1. E. J. Derbyshire, “Flexitarian Diets and Health: A Review of the Evidence-Based Literature.,” Front. Nutr., vol. 3, p. 55, 2016.
2. WHO, “Monographs evaluate consumption of red meat and processed meat and cancer risk.,” Int Agency Res Cancer, 2015.
3. C. A. Forestell, “Flexitarian Diet and Weight Control: Healthy or Risky Eating Behavior?,” Front. Nutr., vol. 5, p. 59, 2018.
4. T. M. Hicks, S. O. Knowles, and M. M. Farouk, “Global Provisioning of Red Meat for Flexitarian Diets.,” Front. Nutr., vol. 5, p. 50, 2018.
5. N. S. Rizzo, K. Jaceldo-Siegl, J. Sabate, and G. E. Fraser, “Nutrient Profiles of Vegetarian and Nonvegetarian Dietary Patterns,” J. Acad. Nutr. Diet., vol. 113, no. 12, pp. 1610–1619, Dec. 2013.
6. Bruns, A., Greupner, T., Nebl, J., & Hahn, A. (2024). Plant-based diets and cardiovascular risk factors: a comparison of flexitarians, vegans and omnivores in a cross-sectional study. BMC nutrition, 10(1), 29.

• Data pierwotnej publikacji: 27.09.2019
• Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 7.05.2024