Według jednego z badań średnio mniej niż 2 na każde 100 zapakowanych posiłków spożywanych przez dzieci w angielskich szkołach podstawowych spełniają normy żywieniowe.
Chociaż ilość słodkich potraw i produktów w szkolnych lunchboxach spadła w ciągu dziesięciu lat, wciąż jest wyższa niż zalecana, a przy tym nastąpił spadek zawartości niezbędnych witamin i składników mineralnych. Naukowcy z University of Leeds twierdzą, że przyczyną tego jest brak świeżych warzyw i owoców.
Chociaż badanie zostało przeprowadzone w Anglii, to wyniki mogą mieć również zastosowanie do innych regionów, w tym Polski. Otyłość dziecięca to globalny problem opisany jako jedno z najpoważniejszych wyzwań dla zdrowia publicznego w XXI wieku. Poprawa szkolnego środowiska żywieniowego może skutecznie zmniejszyć ryzyko otyłości u dzieci, szczególnie w połączeniu ze wzmożoną aktywnością fizyczną.
Warzywa i owoce w diecie dzieci
Zaledwie co piąte dziecko spożywa warzywa i owoce lub sałatki podczas lunchu, a naukowcy twierdzą, że organizacje ds. zdrowia powinny rozważyć udostępnianie świeżych warzyw w szkołach. Wzywają również przemysł spożywczy do refleksji w jaki sposób ułatwić rodzicom i opiekunom wybór zdrowszych opcji żywności dla dzieci.
W badaniu porównano jakość odżywczą lunchboxów w szkołach podstawowych w 2006 r., a następnie w 2016 r. Wyniki, które pokazują, jak zmieniła się jakość odżywcza lunchboxów uczniów w ciągu dziesięciu lat, zostały opublikowane w czasopiśmie „BMJ Open”.
Jakość odżywcza lunchboxów – badanie
Szczegóły badania:
Informacje o zawartości i wadze poszczególnych przedmiotów w zapakowanych lunchach zebrano od 1148 dzieci w wieku od 8-9 lat w 76 szkołach w Anglii w 2006 roku oraz od 323 dzieci w tym samym wieku w 18 szkołach w 2016 roku. Dane zbierane były jednego dnia.
Wyniki:
Szacuje się, że ponad połowa dzieci ze szkoły podstawowej bierze do szkoły lunch. W ciągu dziesięciu lat naukowcy zauważyli, że:
- zawartość cukru stołowego, glukozy, miodu i cukru dodawanego do żywności i napojów – zmniejszyła się średnio z 40 g na lunchbox do 24 g, częściowo w wyniku mniejszej liczby słodzonych napojów i słodyczy.
- Częstotliwość spożywania słodyczy zmniejszyła się o 9,9% (z ok. 62% do 52%), napojów słodzonych o 14,4% (z 60% do 46%), a ciast i ciastek niezawierających czekolady wzrosło o 9,6 %.
- Chociaż zawartość cukru była zmniejszona, to w 2/3 zapakowanych lunchów była nadal wyższa niż zalecana, chociaż naukowcy oczekiwali, że tendencja spadkowa utrzyma się w wyniku podatku cukrowego wprowadzonego w 2018 r.;
- Rozmiar batonów zmniejszył się z 37 g do 31 g, w wyniku mniejszych porcji produkowanych przez przemysł spożywczy. Rozmiary porcji żywności zmniejszyły się dla pięciu innych produktów spożywczych, w tym owoców (-15 g), przekąsek serowych (-14 g), deserów na bazie mleka (-21 g), ciast i ciastek (−13 g) i napojów słodzonych (−56 g);
- Podaż owoców i warzyw pozostała niska;
- Zmniejszyła się liczba lunchboxów spełniających zalecane normy dla witaminy A, witaminy C i cynku. Było to spowodowane brakiem świeżych owoców i warzyw oraz nieprzetworzonego mięsa lub ryb;
- Wiele dzieci nie jadło na lunch żadnych produktów mlecznych, a posiłki nie spełniały zalecanych norm dla wapnia;
- Nie było redukcji spożycia dla nasyconych tłuszczów;
- Wielkość porcji chipsów nie uległa zmniejszeniu. Badacze twierdzą, że przemysł spożywczy nie skupił się na zmniejszaniu wielkości słonych przekąsek w taki sam sposób, jak na słodkich przekąskach;
- Najczęstszym wkładką do kanapki zarówno w 2006, jak i 2016 roku była szynka. Wkładki pochodzenia roślinnego, takie jak humus lub pasty warzywne, znalazły się w mniej niż 1% lunchboxów.
Wnioski:
Naukowcy sprawdzili, czy pakowany lunch spełnia standardy żywnościowe, które mają zastosowanie do gotowanych posiłków w szkołach w Anglii. Standardy posiłków szkolnych obejmują zalecenia dotyczące ośmiu różnych rodzajów żywności.
Zaleca się spożywanie pięciu rodzajów produktów spożywczych: żywność bogata w białko, produkty skrobiowe, nabiał, owoce i warzywa; oraz trzy rodzaje żywności, które powinny być ograniczone: napoje słodzone, słodycze (słodkie przekąski na bazie czekolady) i słone przekąski (takie jak chipsy).
Desery podzielono na trzy kategorie: te, które zawierały mleko, takie jak jogurty, i spełniają normy dotyczące posiłków szkolnych; te, które nie zawierały mleka, ale także nie zawierały czekolady, takie jak płatki śniadaniowe i zwykłe herbatniki (dozwolone również w szkolnych posiłkach); oraz te, które zawierają czekoladę i dlatego zostały zaklasyfikowane jako wyroby cukiernicze i nie spełniają standardów. Napoje zostały również podzielone na różne kategorie.
Lunchboxy przyniesione z domu nie podlegają jednak żadnej kontroli. Naukowcy odkryli, że odsetek pakowanych lunchów spełniających wszystkie osiem standardów był bardzo niski, nieznacznie wzrastając z 1,1% w 2006 r. do 1,6% w ciągu dziesięciu lat.
Co można zmienić?
Naukowcy twierdzą, że środki mające na celu zwiększenie spożycia owoców, warzyw i wody są niezbędne. Mówią, że zapewnienie darmowych warzyw w szkole podstawowej dla dzieci spożywających pakowane lunche może być jednym ze sposobów na osiągnięcie tego. Naukowcy uważają również, że ograniczenia czasowe odgrywają rolę w tym, co rodzice i opiekunowie decydują się na wkładanie pojemników na lunch dla swoich dzieci oraz to, że przemysł spożywczy powinien opracować bardziej zdrowe opcje dostosowane do posiłków na lunch.
Badacze zauważają, że dzieci, które biorą lunch do szkoły, są bardziej narażone na niedobór ilości składników odżywczych niż ich rówieśnicy, którzy jedzą szkolny obiad, ponieważ spożywają więcej słodzonej żywności i napojów, słone przekąski, większe ilości tłuszczów i soli oraz mniejsze ilości błonnika, białka, warzyw i wody.
Pod nadzorem dorosłych nawet małe dzieci mogą przygotować marchewkę, ogórki i paprykę, aby uzupełnić zapakowany lunch o świeże warzywa.
Źródło: Charlotte Elizabeth Louise Evans, Kathryn Elizabeth Melia, Holly L Rippin, Neil Hancock, Janet Cade. A repeated cross-sectional survey assessing changes in diet and nutrient quality of English primary school children’s packed lunches between 2006 and 2016. BMJ Open, 2020; 10 (1).
