Jelitówka – dieta, przyczyny i przebieg grypy żołądkowej

Jelitówka to schorzenie, które występuje szczególnie często wśród niemowląt oraz małych dzieci, zwłaszcza tych, które uczęszczają do żłobka. Jednak nie tylko. Choroba ta może wystąpić także u osób dorosłych. Szczyt zachorowań przypada na okres jesienno-zimowy.  Określenie jelitówka to potoczna nazwa grypy jelitowej. Najczęstszymi objawami są wymioty, bóle brzucha, biegunka, gorączka. Częstym skutkiem jelitówki jest odwodnienie organizmu, dlatego też nigdy nie wolno bagatelizować objawów tej choroby.

Spis treści:

1. Objawy i przebieg
2. Dieta
3. Przyczyny
4. Podsumowanie
5. Bibliografia

Jelitówka – objawy i przebieg

Fachowa nazwa jelitówki to nieżyt żołądkowo-jelitowy bądź ostra biegunka infekcyjna. Biegunka to stan, gdy do wypróżnienia dochodzi 3 lub więcej razy na dobę przy jednoczesnej zmianie konsystencji stolca na wodnistą, lub półpłynną. Bardzo często zaobserwować można również domieszkę krwi lub śluzu w kale. Czynnikiem wywołującym schorzenie ostrej biegunki infekcyjnej są drobnoustroje. O tym, jakie patogeny odpowiedzialne są za rozwój jelitówki, opisujemy poniżej.

Charakterystycznymi objawami grypy żołądkowej jest biegunka. Ilość wypróżnień może dochodzić nawet do 20 razy na dobę. Towarzyszą jej wymioty, bóle brzucha, nudności, gorączka, ból głowy, osłabienie, apatia, brak apetytu, bóle mięśni.

Ostra biegunka infekcyjna rozwija się bardzo szybko, w ciągu kilku godzin. Czas jej trwania zaś jest bardzo różny: od 1-2 do nawet 14 dni. Co ważne do transmisji zakażenia może dojść także od osoby, która już wyzdrowiała lub nie daje już żadnych objawów chorobowych. Niestety zarażać można nawet do 2 tygodni od ustąpienia objawów. W związku z tym niezwykle ważne jest, by przestrzegać zasad higieny oraz dbać o dezynfekcję [1].

Dieta przy jelitówce

Objawy jelitówki zazwyczaj ustępują samoistnie i w większości przypadków nie pozostawiają niepokojących i trwałych następstw. Najbardziej jednak niebezpieczną konsekwencją tej choroby może być odwodnienie i zaburzenia elektrolitowe. Dlatego bardzo ważne jest, by podczas jelitówki przestrzegać kilku zasad:

1. W pierwszych 24-48 godzinach powinno stosować się głodówkę. Należy w tym czasie podawać niesłodzone płyny o umiarkowanej temperaturze. Najlepszym wyborem będzie przegotowana woda lub napar z rumianku, mięty lub herbata bez cukru. Zaleca się także dosalanie płynów (w niewielkiej ilości) w celu uzupełnienia chlorku sodowego.
2. Gdy stan zdrowia chorego ulega poprawie, stopniowo należy wprowadzać pokarmy stałe, na przykład: przetarte solone kleiki z ryżu lub kaszy jęczmiennej (bez tłuszczu i cukru), soki owocowo-warzywne, które będą uzupełniać niedobory potasu i innych składników mineralnych. W kolejnych godzinach, w miarę ustępowania objawów, można podawać produkty takie jak na przykład: sucharki, gotowane jabłko, gotowaną marchew, chudy rosół, chude mięso itp. Gdy objawy ustąpią, przez kolejnych kilka dni, należy przestrzegać zasad diety lekkostrawnej.
3. W powrocie do zdrowia kluczowy jest odpoczynek oraz duża ilość snu.
4. W przypadku małych dzieci zaleca się interwencję lekarską w celu oceny stanu zdrowia dziecka, stopnia odwodnienia i bilansu płynowego. [2]

Przyczyny grypy żołądkowej

Przyczyną grypy żołądkowej jest kontakt z patogenem chorobotwórczym. Patogeny wywołujące ostry nieżyt żołądka przenoszą się bezpośrednio poprzez kontakt z zakażoną osobą (droga fekalno-oralna). Możliwe jest to także pośrednio przez kontakt z powierzchniami lub przedmiotami skażonymi wirusem albo poprzez spożycie skażonej wody i żywności.

Według badań przeprowadzonych przez naukowców stwierdza się, żew ostatnich latach maleje odsetek biegunek o etiologii bakteryjnej. Wzrasta natomiast liczba chorujących na biegunki o etiologii wirusowej. Dane te dotyczą szczególnie dzieci. Do patogenów wirusowych wywołujących ostry nieżyt żołądka zalicza się:

Rotawirusy

Najwyższe wskaźniki zachorowalności w przebiegu zakażeń rotawirusami dotyczą dzieci poniżej 5. roku życia. Ponadto mówiąc o zakażeniach wirusowych, wywołujących dolegliwości ze strony układu pokarmowego, w naszym kraju dominują właśnie rotawirusy. To rotawirusy także w dużej mierze są przyczyną zakażeń szpitalnych [3].

Adenowirusy

Zakażenie adenowirusami ma dość łagodny przebieg, częstość zakażeń w krajach europejskich waha się od 8 do 14%. Epizody biegunkowe o tej etiologii występują przez cały rok u dzieci w każdym wieku [3].

Norowirusy

Globalna skala rozpowszechnienia norowirusów w świecie nie jest dokładnie znana. Niemniej badania przeprowadzane krajach europejskich wykazały, że nawet 35% wszystkich epizodów biegunkowych spowodowanych było zakażeniami norowirusami. Co więcej, według amerykańskiego Centrum Zwalczania i  Zapobiegania Chorobom, wśród patogenów, powodujących najwięcej zachorowań w wyniku spożycia zanieczyszczonej mikrobiologicznie żywności, na pierwszym miejscu znalazły się norowirusy (58% zachorowań) [4].

Zakażenia bakteryjne

Do patogennych bakterii, które mogą powodować biegunki, należą między innymi: Salmonella enteritidis, Escherichia coli, Campylobacter jejuni, Shigella i Yersinia.

Do tego typu zakażenia dochodzi zazwyczaj drogą pokarmową, gdyż naturalnym środowiskiem bytowania tych bakterii jest woda, bądź zepsuta żywność. Warto też dodać, że  zdecydowana większość przypadków biegunki podróżnych ma podłoże bakteryjne [5].

Podsumowanie

Najczęstszą przyczyną jelitówki są wirusy, niemniej jednak zakażenia o podłożu bakteryjnym również się zdarzają. Niezależnie od podłoża, nigdy nie wolno bagatelizować objawów choroby, szczególnie gdy dotyczy to małych dzieci. Szczególnie niebezpiecznym następstwem grypy żołądkowej jest odwodnienie organizmu. Dlatego też w przypadku choroby należy szczególnie pamiętać o odpowiednim nawodnieniu.

Bibliografia:

1. Gao, J., Yin, J., Xu, K., Li, T., & Yin, Y. (2019). What is the impact of diet on nutritional diarrhea associated with gut microbiota in weaning piglets: a system review. BioMed Research International, 2019.
2. Ciborowska, H., & Dietetyka, R. A. (2018). Żywienie zdrowego i chorego człowieka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 326-328.
3. Ołdak, E., Sulik, A., Rożkiewicz, D., & Al-Hwish, M. A. (2006). Ostre biegunki wirusowe u dzieci.  Lek, 59, 534-537.
4. Pakulska M., Jackowska-Tracz A., Tracz M., Department of Food Hygiene and Public Health Protection, Faculty of Veterinary Medicine, Warsaw University of Life Sciences – SGGW
5. Sobieraj-Grabiak, I. A., & Drożdżyńska, M. (2015). Wybrane zakażenia bakteryjne–nieuniknione zagrożenia zdrowia i życia człowieka. Pomeranian Journal of Life Sciences, 61(1), 99-107.