Marnowanie żywności w UE: owoce i warzywa

Niedawno opublikowany artykuł w „Waste Management” stwierdza, że gospodarstwa domowe Unii Europejskiej wytwarzają na osobę rocznie około 35,3 kg odpadów składających się ze świeżych owoców i warzyw, z czego można uniknąć 14,2 kg tych odpadków. Raport został przygotowany przez Wspólnotowe Centrum Badawcze UE (ang. European Commission Joint Research Centre, JRC).

1/3 żywności jest marnowana

Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa szacuje, że około jedna trzecia żywności produkowanej na całym świecie w celu spożycia przez ludzi jest marnowana. Zgodnie z badaniami krajowymi świeże owoce i warzywa stanowią prawie 50% odpadów żywnościowych wytwarzanych przez gospodarstwa domowe w Unii Europejskiej. Należy zwrócić uwagę, że owoce i warzywa stanowią one około jednej trzeciej wszystkich zakupów żywnościowych, a część ich masy jest niejadalna (np. skórki, obierki). Równocześnie te pokarmy są wysoce nietrwałe, ale stosunkowo tanie.

Marnowanie żywności – przeciwdziałanie

Jednak w badaniu JRC ustalono, że marnotrawstwo żywności można zmniejszyć poprzez zastosowanie ukierunkowanych strategii prewencyjnych, a nieuniknione odpady (w postaci niejadalnych części produktu, takich jak skórki itp.) mogą być w bardziej zrównoważony sposób sortowane, przetwarzane i wykorzystywane ponownie.

A więc wyniki tego badania mają wpływ na politykę zarówno w zakresie zapobiegania marnowaniu żywności domowej, jak i właściwego gospodarowania odpadami. Proponowany model może pomóc w ustaleniu podstawowych praktyk i różnic w wytwarzaniu odpadów między krajami, a także zbadać wpływ różnych modeli konsumpcyjnych na wytwarzanie odpadów oraz oszacować potencjał ponownego wykorzystania nieuniknionych odpadów.

Odpady, których można uniknąć

Autorzy opracowali model pozwalający oszacować ilość możliwych do uniknięcia i nieuniknionych odpadów, które składają się ze świeżych owoców i warzyw generowanych przez gospodarstwa domowe w UE.

Nieuniknione odpady (powstałe podczas przygotowywania lub konsumpcji żywności, niejadalne części) oraz odpady, których można uniknąć (wyrzucone jedzenie, zepsute, nieświeże) zostały obliczone dla 51 rodzajów świeżych owoców i warzyw w sześciu krajach UE (Niemcy, Hiszpania, Dania, Holandia, Finlandia i Wielka Brytania) w 2010 roku.

Zgodnie z wynikami w UE rocznie w przeliczeniu na jednego mieszkańca przypada 21,1 kg nieuniknionych odpadów i 14,2 kg odpadów możliwych do uniknięcia, co daje około 35,3 kg wyrzucanych świeżych owoców i warzyw.
Autorzy stwierdzili duże różnice w możliwych do uniknięcia i nieuniknionych odpadach generowanych przez poszczególne kraje (powiązane z czynnikami kulturowymi i ekonomicznymi) i różne wzorce konsumpcyjne (mające wpływ na ilość kupowanej żywności).

Różne wzorce konsumpcji w różnych krajach

Przykładowo, chociaż zakupy świeżych warzyw są rzadsze w Wielkiej Brytanii niż w Niemczech, ilość nieuniknionych odpadów generowanych na jednego mieszkańca jest prawie taka sama, a jednak ilość odpadków możliwych do uniknięcia jest wyższa w Wielkiej Brytanii. Uważa się, że kraje, w których obywatele wydają więcej pieniędzy na żywność generują mniej odpadów, których można uniknąć.

Około 88 milionów ton żywności rocznie marnuje się w UE, a związane z tym koszty szacuje się na 143 miliardy euro. Cele Zrównoważonego Rozwoju (SDG) dążą do zmniejszenie o połowę marnowania żywności na poziomie detalicznym i konsumenckim do 2030 r., a ostatnia zmiana dyrektywy ramowej w sprawie odpadów, zobowiązuje państwa członkowskie do ograniczenia marnotrawienia żywności, a także monitorowania i corocznego raportowania poziomu odpadów spożywczych.

Plan działania

Aby wesprzeć osiągnięcie SDG w zakresie ograniczania marnotrawienia żywności w UE, realizowany jest specjalny plan działania obejmujący:

• opracowanie do marca 2019 r. wspólnej unijnej metodologii konsekwentnego pomiaru odpadów żywnościowych, we współpracy z państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami;
• operowanie od 2016 r. platformą (EU Platform on Food Losses and Food Waste), w której uczestniczą organizacje międzynarodowe, organy UE, państwa członkowskie i podmioty w łańcuchu żywnościowym, aby pomóc w określeniu środków niezbędnych do SDG w zakresie odpadów spożywczych; współpraca międzysektorowa, analiza skuteczności inicjatyw zapobiegania marnotrawieniu żywności, wymiana najlepszych praktyk i osiągniętych wyników;
• przyjęcie wytycznych UE w celu ułatwienia dawstwa żywności (2017 r.) i wykorzystanie żywności nieprzeznaczonej już do spożycia przez ludzi jako pasza dla zwierząt (2018 r.)
• badanie sposobów poprawy stosowania oznaczania dat przez podmioty w łańcuchu żywnościowym i jego rozumienie przez konsumentów, w szczególności etykietowanie wyrażeniem „najlepiej spożyć przed”.
  

Źródło: Valeria De Laurentiis, Sara Corrado, Serenella Sala. Quantifying household waste of fresh fruit and vegetables in the EU. Waste Management, 2018; 77: 238