Co pomaga na migrenę – wyniki badań naukowych

Migrena jest częstą przyczyną bólu głowy wśród ludzi. Natomiast ten ból nie wynika z występowania choroby, najczęściej jest spowodowana stresem. Istnieje wiele teorii próbujących objaśnić, co jest  przyczyną migreny i jak ona powstaje, natomiast żadna z nich nie została jeszcze udowodniona. Migrena objawia się silnymi, nawracającymi bólami głowy dotyczącymi najczęściej jednej strony. Rozwija się ona szybko i przeważnie trwa około 2 godzin, natomiast zdarzają się przypadki, że może trwać dłużej. Wywołuje ją nawet najmniejsza aktywność fizyczna, zapach, światło czy dźwięki. Przed migreną mogą pojawić się objawy neurologiczne t.j. zaburzenia widzenia (migające plamy), zaburzenia mowy czy drętwienie kończyn, co jest nazwane aurą migrenową.

Migrena, stres i praca

W pięciu krajach Europy( Francji, Niemczech, Włoszech, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii) zebrano badanych i porównano ich pod względem czynników socjodemograficznych. Osoby cierpiące z powodu migreny więcej niż 4 razy na miesiąc w porównaniu do osób ich nie mających charakteryzowały się gorszą produktywnością pracy, upośledzeniem czynności, a nawet częstszym nie stawianiem się w pracy [1]. Migrena kojarzy się ze stresem, dlatego przeprowadzono kilka badań wśród studentów, aby sprawdzić, czy istnieje związek. Z badania wynika, że 55% badanych skarżyło się na co najmniej dwa napady bólów głowy na około 3 miesiące przed rozpoczęciem nauki. Do najczęstszych przyczyn migreny należały zaburzenia snu oraz stres związany z egzaminami [2]. W innym badaniu  również wykazano, że przyczyną migren jest stres oraz niepokój. Ale ponadto okazało się, że ponad 80% badanych miała pozytywną historię rodzinną, natomiast pomocy lekarza szukało tylko około 10%. Badani chętnie stosowali paracetamol.  Zauważono w badaniu związek między występowaniem depresji, a migren oraz częstszych bólów głowy. Poza tym studenci wyższych roczników odczuwali większe bóle głowy [3]. Ważne jest redukowanie stresu poprzez skupienie uwagi na czymś pozytywnym, aktywność fizyczną czy spotkanie się z bliską osobą, co może działać profilaktycznie jeśli chodzi o wystąpienie migreny.

Dieta i zmiana stylu życia w walce z migreną

Warto się zastanowić, czy oprócz leczenia farmakologicznego można wpłynąć na migreny za pomocą diety, żywności czy zmiany stylu życia. W Iranie wykazano różnicę istotną statystycznie dotyczącą stosowania diety, leków, ale także odpowiedniej ilości snu i odpoczynku u kobiet, u których występowały migreny w porównaniu do tych, co bólów głowy nie miały.  Należy również  pamiętać o właściwym stosowaniu leków przeciwbólowych, aby nie powodować innych skutków ubocznych, które mogą dodatkowo nasilać objawy [4]. U kobiet stosujących lepszą jakościowo dietę nie występowały migreny. Lepsza jakość diety była związana z większym spożyciem owoców, zielonych i pomarańczowych warzyw, roślin strączkowych. Migreny częściej pojawiały się u kobiet posiadających cukrzycę, nadmierną masę ciała, palących papierosy oraz pijących alkohol [5].

Produkty „pro-migrenowe”

W Południowo- Wschodniej Azji wykazano, że najbardziej wyzwalającymi migrenę czynnikami są kawa oraz czekolada. Wyniki porównywano do osób, u których ból głowy był spowodowany napięciem, a nie migreną [6]. W 2019 opublikowano badanie, w którym sprawdzano wpływ napojów alkoholowych jako czynnik powodujący migrenę. 25% osób cierpiących z powodu migreny zaprzestała picia alkoholu albo nigdy wcześniej tego nie robiła, ponieważ założyli, że alkohol może być przyczyną bólu głowy. Pacjenci w większości wskazali wino czerwone jako czynnik  stymulujący migreny. Natomiast okazało, że migrena pojawiła się tylko u 9%  badanych. Również początek ataku był różny, ale u 90% osób był on do 10 godzin po spożyciu [7]. 

🔎 Nowa meta-analiza dostępnych badań [15] nie potwierdziła jednoznacznego związku między spożyciem wina a ryzykiem migreny. Uzyskane wyniki wskazują, że wino nie zwiększa ani nie zmniejsza wyraźnie ryzyka wystąpienia migrenowych bólów głowy. Jakość analizowanych danych oceniono jako umiarkowaną.

Jakość snu

Zła jakość snu czy zmęczenie  również może wpływać niekorzystnie na aktywność migren. U 86% badanych, u których występowała migrena obecna była również zła jakość snu, która z kolei była związana z częstością bólów głowy [8]. Osoby z bólem głowy były bardziej niespokojne, miały problemy związane ze snem, w dzień był bardziej zmęczone. Również mimo snu występuje u osób z migreną podwyższona faza snu głębokiego, która jest obecna także podczas niedoborów snu [9]. Biorąc pod uwagę różne płci, to u kobiet częściej występowały ataki migreny, które trwały dłużej niż dzień oraz zakłócały ich codzienne funkcjonowanie. Poza tym zauważono, że czas trwania epizodów zmniejszał się wraz z wiekiem. Często pacjenci cierpią oprócz migreny na inne choroby. Do współistniejących z migreną należą najczęściej: depresja, zespół jelita nadwrażliwego oraz nadciśnienie tętnicze [10].

Makroskładniki

W jednym z badań porównano makroskładniki wśród kobiet i mężczyzn, u których występowały bóle głowy oraz ich nie było. Mężczyźni, u których występowała migrena spożywali więcej tłuszczów oraz mniej białek w diecie. Z kolei u kobiet była korelacja w przypadku większego spożycia węglowodanów oraz tłuszczów. W oby dwóch grupach wzrost spożycia tłuszczów był związany ze zwiększonym spożyciem nasyconych i jednonienasyconych kwasów tłuszczowych [11].

Kwasy tłuszczowe n-3

Kwasy tłuszczowe wielonienasycone omega 3 są znane ze swojego działania przeciwzapalnego, wpływającego na trójglicerydy, krzepliwość oraz ciśnienie krwi. Są niezbędne dla prawidłowej pracy serca, oczu, mózgu. Do ich przedstawicieli zalicza się kwas α-linolenowy (ALA), kwas eikozapentaenowy (EPA), kwas dokozaheksaenowy (DHA). Pierwszy z nich znajdziemy w siemieniu lnianym, oleju lnianym oraz rzepakowym. Źródłem dwóch ostatnich są tłuste ryby morskie takie jak: makrela, tuńczyk, halibut, śledź. Stosowanie kwasów omega 3 ma zastosowanie w profilaktyce ataków migreny. Powodowało to zmniejszenie ilości dni, w których bolała głowa w ciągu miesiącu o około 80% w porównaniu u osób bez suplementacji, gdzie spadek wynosił 33% [12].  W metaanalizie wykazano, że kwasy omega 3 nie wpływają na częstość i ciężkość migreny, ale zmniejszał się około 3-4 godziny czas trwania jej ataku [13].

Dieta DASH

Dieta DASH kojarzy się z nadciśnieniem tętniczym, natomiast dieta ta również pomaga w normalizacji masy ciała, zmianie nawyków żywieniowych. Została opracowana na podstawie badania amerykańskiego DASH. Uczestnicy badania zostali podzieleni na trzy grupy. Wszyscy spożywali podobną ilość sodu i ograniczyli alkohol. Pierwsza  grupa otrzymywała typowo zachodnią dietę, gdzie występowały mniejsze ilości potasu, wapnia, magnezu. Kolejna spożywała więcej warzyw i owoców i tylko to różniło ją od pierwszej grupy. Ostatnia stosowała dietę DASH, czyli  spożywali owoce, warzywa, niskotłuszczowy nabiał, orzechy, ryby oraz pełnoziarniste zboża. W ostatniej grupie obserwowano spadek ciśnienia skurczowego jak i rozkurczowego. W kolejnym badaniu DASH-Sodium wykazano, że większy spadek spożycia sodu koreluje z większym spadkiem ciśnienia tętniczego. Zastosowanie tej diety zmniejsza o około 40% ciężkość ataków migreny oraz zmniejsza czas ich trwania [14].

Podsumowanie

Należy śledzić wyniki badań dotyczące spożywania różnych produktów w celu potwierdzenia bądź wykluczenia informacji dotyczącej stosowania. Również należy pamiętać, że każdy człowiek jest inny, dla jednych niektóre produkty będą szkodliwe i będą wywoływać objawy, a dla drugich nie. Z powyższych badań również wynika, że zły sen oraz stres przyczyniają się do silnych bólów głowy, dlatego warto podjąć działania, aby zmniejszyć liczbę bodźców, które mogą na nie wpłynąć.

Bibliografia:

1. Vo P., Fang J., Bilitou A. i wsp.: Patients’ perspective on the burden of migraine in Europe: a cross-sectional analysis of survey data in France, Germany, Italy, Spain, and the United Kingdom. J Headache Pain 2018, 19, 82.
2. Ibrahim N.K., Alotaibi A.K., Alhazmi A.M. i wsp.:  Prevalence, predictors and triggers of migraine headache among medical students and interns in King Abdulaziz University, Jeddah, Saudi Arabia. Pak J Med Sci 2017, 33, 270-275.
3. Desouky D.E., Zaid H.A., Taha A.A. Migraine, tension-type headache, and depression among Saudi female students in Taif University. J Egypt Public Health Assoc 2019, 94, 7.
4. Nazari F., Safavi M., Mahmudi M.Migraine and its relation with lifestyle in women. Pain Pract 2010, 3, 228-234.
5. Evans E.W., Lipton R.B., Peterlin B.L. i wsp.:Dietary intake patterns and diet quality in a nationally representative sample of women with and without severe headache or migraine. Headache 2015, 55, 550-561.
6. Tai M.S., Yap J.F., Goh C.B.Dietary trigger factors of migraine and tension-type headache in a South East Asian country. J Pain Res 2018,11, 1255-1261.
7. Onderwater G.L.J., van Oosterhout W.P.J., Schoonman G.G i wsp.: Alcoholic beverages as trigger factor and the effect on alcohol consumption behavior in patients with migraine. Eur J Neurol 2019, 26, 588-595.
8. Walters A.B., Hamer J.D., Smitherman T.A.Sleep disturbance and affective comorbidity among episodic migraineurs.
9. Engstrøm M., Hagen K., Bjørk M.H. i wsp.:Sleep quality and arousal in migraine and tension-type headache: the headache-sleep study. Acta Neurol Scand Suppl 2014, 198, 47-54.
10. Kandil M.R., Hamed S.A., Fadel K.A. i wsp.: Migraine in Assiut Governorate, Egypt: epidemiology, risk factors, comorbid conditions and predictors of change from episodic to chronic migraine. Neurol Res 2016, 38, 232-241.
11. Andreeva V.A., Szabo de Edelenyi F., Druesne-Pecollo N.i wsp.:Macronutrient Intake in Relation to Migraine and Non-Migraine Headaches. Nutrients 2018,10, doi: 10.3390/nu10091309.
12. Soares A.A., Louçana P.M.C., Nasi E.P. i wsp.:A double- blind, randomized, and placebo-controlled clinical trial with omega-3 polyunsaturated fatty acids (OPFA ɷ-3) for the prevention of migraine in chronic migraine patients using amitriptyline. Nutr Neurosci 2018, 21, 219-223.
13. Maghsoumi-Norouzabad L., Mansoori A., Abed R. i wsp.: Effects of omega-3 fatty acids on the frequency, severity, and duration of migraine attacks: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Nutr Neurosci. 2018, 21, 614-623.
14. Mirzababaei A., Khorsha F., Togha M. i wsp.: Associations between adherence to dietary approaches to stop hypertension (DASH) diet and migraine headache severity and duration among women. Nutr Neurosci 2018,1-8. doi: 10.1080/1028415X.2018.
15. Lucerón-Lucas-Torres, M., Ruiz-Grao, M. C., Pascual-Morena, C., Priego-Jiménez, S., López-González, M., & Álvarez-Bueno, C. (2025). Association between wine consumption and migraine: a systematic review and meta-analysis of cross-sectional. Alcohol and Alcoholism, 60(2), agaf004.

• Data pierwotnej publikacji: 7.04.2019
• Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 2.03.2025