Olejek tamanu. Właściwości i zastosowanie w kosmetyce

Olejek tamanu wytwarzany jest z orzechów wiecznie zielonego drzewa pantropikalnego, zwanego w Polinezji Francuskiej pod nazwą „tamanu” (Calophyllum inophyllum L.) i jest on niejadalny. Należy do rodziny Calophyllaceae, która po polsku tłumaczona jest dość zabawnie, jako gumiakowate. Roślina ta rośnie na terenach południowo-wschodniej Azji. Obszar jej występowania jest bardzo rozległy i sięga aż do Wschodniej Afryki i Polinezji Francuskiej. Występuje również w Tajlandii, Malezji, Wietnamie, Sri Lance oraz południowych Indiach. [1] [2] [3] [4]

Z czego wytwarza się olejek?

Owoce drzewa Calophyllum inophyllum L. są to owalne pestkowce o średnicy około 3-4 cm. Dojrzałe przybierają kolor od żółtego do brązowo-czerwonego. Wewnątrz owocu znajduje się oleiste nasiono (zwane również orzechem).

Orzechy te zbiera się zazwyczaj spod dzikich drzew, gdy spadną na ziemię. Ekstrakcja, w większości miejsc, w których się ją przeprowadza, odbywa się ręcznie. Ziarna, w celu utlenienia, suszone są na słońcu od 1 do 2 miesięcy. Orzechy mogą być również suszone w domowych suszarniach słonecznych albo w piecu w temperaturze 37°C. W celu przyspieszenia procesu suszenia, ziarno można przeciąć na pół. Gdy orzechy stają się ciemnobrązowe, na ich powierzchni zaczyna tworzyć się oleisty film, o słodkim zapachu. Wtedy rozpoczyna się proces wyciskania. Olej tłoczony jest na zimno i ma ciemnozielono-brązową barwę i orzechowych zapach.

Zazwyczaj jest on sprzedawany jako gotowy produkt. Czasem jest też mieszany z masłem shea lub oliwą. [1] [5]

Olejek z drzewa tamanu jest przeznaczony do stosowania na skórę, jest niejadalny. [5]

INCI – Międzynarodowe Nazewnictwo Składników Kosmetycznych

Właściwości biologiczne olejku tamanu wpłynęły na to, że został on zarejestrowany przez INCI (Międzynarodowe Nazewnictwo Składników Kosmetycznych) jako aktywny składnik kosmetyczny pod nazwą „olej z nasion Calophyllum inophyllum” („Calophyllum inophyllum seed oil”). [2]

Zastosowanie tradycyjne

W tradycyjnej polinezyjskiej kosmetologii i farmakologii olejek ten jest używany od wieków. Stosuje się go w celach pielęgnacyjnych oraz miejscowo na skórę. [2] [6]

Używany jest w leczeniu dermatoz, egzemy, pokrzywki, blizn, oparzeń oraz zakażonych ran. [4]

W polinezyjskiej medycynie tradycyjnej Calophyllum inophyllum oil (CIO) stosuje się również podczas występowania trądziku, alergii skórnych, łuszczycy, opryszczki, pęknięć skóry, hemoroidów, owrzodzeń cukrzycowych, suchej skóry, jak i przeciw wypadaniu włosów. [6] [7]

Skąd biorą się dobroczynne właściwości olejku?

Wyjątkowe zalety olejku tamanu znajdują uzasadnienie w jego unikalnym składzie.

CIO wykazuje liczne działanie prozdrowotne i bioaktywne. Między innymi odznacza się działaniem przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym, antyutleniającym oraz wspomaga gojenie się ran. [2]

Jego dobroczynne właściwości zawdzięcza występującym w nim kwasom tłuszczowym oraz związkom żywicznym. CIO jest uważany za bogate źródło wtórnych metabolitów. Należą do nich między innymi ksantony, kumaryny, triterpeny i flawonoidy. Niektóre z tych substancji mają charakter przeciwutleniający i antybakteryjny. Odpowiedzialne są też za hamowanie między innymi bakterii, takich jak gronkowiec złocisty, pałeczka ropy błękitnej, laseczka sienna (Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa i Bacillus subtilis). [1] [2] [6] [8]

W skład olejku tamanu wchodzą także kwas kalofillowy i laktony, również charakteryzujące się właściwościami antybiotycznymi. [8] [1]

Według Rodriguez, CIO zawiera 7% wosku, natomiast profil lipidowy składa się z lipidów obojętnych, które stanowią 92%, glikolipidów stanowiących 6,4% oraz fosfolipidów stanowiących 1,6%. Z kwasów w olejku można znaleźć kwas benzoesowy i oksybenzoesowy. Cechują się one silnym działaniem leczniczym i przeciwzapalnym. [1]

Profil kwasów tłuszczowych – na podstawie: „Tamanu Oil (Calophyllum inophyllum L.)” Dawn Shipley Rodriguez [1]
Substancja chemiczna	Zawartość w procentach
Kwas oleinowy	35–49%
Kwas linolowy	21-40%
Kwas palmitynowy	12-15%
Kwas stearynowy	8-13%
Kwas alfa-linolenowy	0,3-1,3%
Substancje niezmydlające się	0,15-0,85%
Składniki żywiczne	10-20%

Wpływ na skórę

Olejek tamanu wykazuje działanie zmniejszające blizny oraz przyspieszające gojenie się ran. Wykazuje równocześnie działanie przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne, przeciwzapalne. Cechuje go działanie regenerujące skórę, łagodzi i zapobiega występowaniu zmarszczek i rozstępom. Stanowi też ochronę przeciwko oparzeniom słonecznym. [6] [2]

Wpływ na gojenie się ran

Léguillier’a i in. w swoim badaniu wykazali, że CIO może być używany jako środek przyspieszający gojenie się ran. [4]

Według Jean-Luc Ansel’a i in. olejek tamanu ma właściwości wpływające na produkcję glikozaminoglikanów i kolagenu oraz proliferację komórek skóry a co za tym idzie gojenie się ran. Glikozaminoglikany są odpowiedzialne za odpowiednie nawilżenie skóry, a w połączeniu z kolagenem wpływają na jej sprężystość. [6] [9]

Działanie antybakteryjne i przeciwgrzybiczne

Badanie Léguillier’a i in. wykazało, że CIO posiada dwie drogi działania jako środek przeciwbakteryjny. Pierwsza to działanie przeciwko bakteriom Gram+, a druga przeciwko Gram-. [4] To pomaga chronić organizm przed wniknięciem ich przez rany na skórze.

Działanie przeciwzapalne

Olejek może również wykazywać działanie przeciwzapalne, poprzez obniżanie ilości prozapalnych cytokin i podwyższanie poziomu cytokiny przeciwzapalnej. [1]

Najważniejsze działanie olejku tamanu:

– na podstawie: „Tamanu Oil (Calophyllum inophyllum L.)” Dawn Shipley Rodriguez [1]

• przeciwzapalne
• antybakteryjne
• przeciwgrzybicze
• przeciwbólowe
• regenerujące skórę
• zmniejszające blizny
• przyspieszające gojenie się skóry / ran
• wspomagające naprawię nerwów

Olejek tamanu cechuje również bardzo dobra wchłanialność we wszystkie warstwy skóry. Odznacza się działaniem przeciwutleniającym. Hamuje proces utlenianie się lipidów, dzięki czemu zapobiega jej uszkodzeniom przez reaktywne formy tlenu.

Według Rodriguez, pochłania światło ultrafioletowe (UV), zwłaszcza w przedziale 260-400 nm. Jak i udowodniono, że 1% olejku może zapobiec aż 85% uszkodzeń DNA spowodowanym przez promieniowanie UV. [1]

Działanie na organizm — na podstawie: „Tamanu Oil (Calophyllum inophyllum L.)” Dawn Shipley Rodriguez [1]

Olejek tamanu może być stosowany w leczeniu schorzeń takich, jak:

• Trądzik
• Infekcje skóry
• Choroby skóry (egzema, łuszczyca)
• Pęknięta, popękana skóra
• Wysypki
• Blizny
• Oparzenia
• Popękane sutki
• Owrzodzenia
• Obrzęki
• Otarcia
• Reumatyzm
• Rwa kulszowa
• Półpasiec

Dodatkowe informacje

Olejek CIO przeznaczony jest do stosowania zewnętrznie, najczęściej do masażu lub punktowo na skórę. [1]

Należy pamiętać, że każdy organizm może zareagować indywidualnie i tak jak po użyciu każdego kosmetyku może wystąpić reakcja alergiczna.

Olejek można kupić w aptekach lub dobrych drogeriach.

Podsumowanie

Rdzenni mieszkańcy Polinezji Francuskiej i terenów, na których używano CIO od dawna mogli korzystać z całego wachlarza dobroczynnych właściwości olejku. Nowe i coraz większe zainteresowanie olejkiem tamanu przyczynia się do wzrostu badań nad jego dobroczynnymi właściwościami. Z badań tych coraz jaśniej wynika, że zastosowanie tego naturalnego preparatu w medycynie tradycyjnej znajduje podstawy w badaniach naukowych.

Bibliografia:

1. Rodriguez, D. S. (2020). Tamanu Oil. Aromatherapy Journal.
2. Raharivelomanana, P. A.-L.-F. (2018). Tamanu oil and skin active properties: from traditional to modern cosmetic uses. OCL, strony 25(5), D504.
3. Oo, W. M. (2018). Pharmacological properties of Calophyllum inophyllum—Updated review. Int. J. Photochem. Photobiol, 2(1), 28-32.
4. Léguillier, T., Lecsö-Bornet, M., Lémus, C., Rousseau-Ralliard, D., Lebouvier, N., Hnawia, E., Nour, M., Aalbersberg, W., Ghazi, K., Raharivelomanana, P., & Rat, P. (2015). The Wound Healing and Antibacterial Activity of Five Ethnomedical Calophyllum inophyllum Oils: An Alternative Therapeutic Strategy to Treat Infected Wounds. PLOS ONE, 10(9), Artykuł e0138602.
5. Friday, J. B., & Ogoshi, R. (2011). Farm and Forestry Production and Marketing Profile for Tamanu (Calophyllum inophyllum). Permanent Agriculture Resources (PAR). Holualoa.
6. Ansel, J. L., Lupo, E., Mijouin, L., Guillot, S., Butaud, J. F., Ho, R., … & Pichon, C. (2016). Biological activity of Polynesian Calophyllum inophyllum oil extract on human skin cells. Planta medica, 82(11/12), 961-966.
7. Phan, H., & Tran, V. (2017). Preparation and characterization of liposomes encapsulating Calophyllum inophyllum oil. Vietnam Journal Of
8. Science, Technology And Engineering, 59(4), 56-60. (10.06.2021). Pobrano z lokalizacji https://vietnamscience.vjst.vn/index.php/VJSTE/article/view/93
9. Urbánková, L., Kašpárková, V., Egner, P., Rudolf, O., & Korábková, E. (2019). Caseinate-Stabilized Emulsions of Black Cumin and Tamanu Oils: Preparation, Characterization and Antibacterial Activity. Polymers, 11(12), 1951. (10.06.2021). Pobrano z lokalizacji https://doi.org/10.3390/polym11121951
10. Alfabet pielęgnacji – G, jak glikozaminoglikany » Blog BANDI. (b. d.). Blog BANDI. https://www.bandi.pl/blog/alfabet-pielegnacji-g-jak-glikozaminoglikany/. (10.06.2021).
11. Anandalakshmi, R., Sivakumar, V., Vijayaraghavan, A., Kumar, K. S., Rajesh, C., & Geetha, S. ( (2021). Effect of Clonal Variation on Oil Content and Oil Properties of Calophyllum inophyllum L: A Multi Purpose Tree. Asian Journal of Research in Agriculture and Forestry, 7(1), 48-57).