Piramida Żywienia Dzieci i Młodzieży

Piramida Żywienia to wiodący zbiór zaleceń żywieniowych przygotowany przez ekspertów Instytutu Żywności i Żywienia. W środowisku dietetyków traktowany jest jako zalecenia dietetyczne w pigułce – przystępne dla każdego zjadacza chleba.

Piramidy ewoluują tak jak zmienia się nasza wiedza na temat żywienia. Stąd też jak co roku środowisko dietetyczne elektryzuje ogłoszenie odświeżonej wersji Piramidy podczas dorocznego Kongresu Żywieniowego organizowanego przez IŻŻ w Warszawie.

Piramida Zdrowego Żywienia i Stylu Życia Dzieci i Młodzieży (4-18 lat) – grafika

Piramida to graficzny opis różnych grup produktów spożywczych, niezbędnych w codziennej diecie, przedstawiony w odpowiednich proporcjach. Im wyższe piętro Piramidy, tym mniejsza ilość i częstość spożywanych produktów z danej grupy żywności.

Powitaj nową piramidę zdrowego żywienia i aktywności fizycznej dla dzieci i młodzieży!

Jednym z najważniejszych dorocznych wydarzeń w branży dietetycznej jest Kongres Żywieniowy organizowany przez Instytut Żywności i Żywienia. Ogłoszenie najświeższej Piramidy Żywienia dla Dzieci i Młodzieży miało miejsce na Stadionie PGE Narodowym w Warszawie (25-26 stycznia 2019).

Elementem spajającym oba dni IV Kongresu była prezentacja nowej Piramidy Zdrowego Żywienia i Stylu Życia dla dzieci i młodzieży wraz z zaleceniami wygłoszona przez dyrektora Instytutu Żywności i Żywienia Prof. dr hab. Mirosława Jarosza.

Dla porównania – tutaj znajdziecie link do poprzedniej opublikowanej w 2016 roku.

Główne 10 zaleceń towarzyszących Piramidzie Żywienia dla Dzieci i Młodzieży:

• Jedz regularnie 5 posiłków i pamiętaj o częstym piciu wody oraz myj zęby po jedzeniu⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
• Jedz różnorodne warzywa i owoce jak najczęściej i w jak największej ilości⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
• Jedz produkty zbożowe, zwłaszcza pełnoziarniste⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
• Pij co najmniej 3-4 szklanki mleka dziennie (możesz je zastąpić jogurtem naturalnym, kefirem i – częściowo – serem⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
• Jedz chude mięso, ryby, jaja, nasiona roślin strączkowych oraz wybieraj tłuszcze roślinne zamiast zwierzęcych⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
• Nie spożywaj słodkich napojów oraz słodyczy (zastępuj je owocami i orzechami)⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
• Nie dosalaj potraw, nie jedz słonych przekąsek i produktów typu fast food⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
• Bądź aktywny fizycznie co najmniej godzinę dziennie (ograniczaj oglądanie telewizji, korzystanie z komputera i innych urządzeń elektronicznych do 2 godzin)⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
• Wysypiaj się, aby Twój mózg mógł wypocząć⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀⠀
• Sprawdzaj regularnie wysokość i masę ciała

Zmiany względem poprzedniej wersji Piramidy

• Zmieniła się NAZWA – w miejsce słów „aktywność fizyczna” pojawia się „styl życia”. Nie bez powodu – podkreśla się cały styl życia jako kluczowy dla zachowania zdrowia. Sam balans żywienie – aktywność to już nie wszystko.
• W tytule piramidy pojawia się WIEK dzieci, których dotyczy – czyli 4-18 lat
• Na boku piramidy pojawia się zdrowy SEN – potrzebny szczególnie dla młodych, rosnących organizmów
• Pojawiają się URZĄDZENIA ELEKTRONICZNE, których wykorzystanie w życiu dziecka należy ograniczać do rozsądnych ilości – w zasadach podaje się 2h
• Z boku piramidy zniknął skreślony CUKIER, jednak w grafice wciąż widoczne są przekreślone słodycze
• Na boku piramidy pojawia się też SZCZOTECZKA DO ZĘBÓW – wskazanie na potrzebę dbania o higienę jamy ustnej po jedzeniu ?
• Na boku piramidy pojawia się też WAGA I CENTYMETR – potrzeba śledzenia wzrostu i masy ciała dziecka i odnoszenia jej do norm
• Sam środek piramidy – czyli priorytetyzacja i przykłady grup spożywczych nie uległy zmianie – poza jednym wyjątkiem. Dziecko z balonikiem (zabawa?) zostało zastąpione dziewczynką biegnącą z pieskiem (kontakt ze zwierzętami?)

Komentarz. Jak wdrożyć w życie te zalecenia?

Wiele osób może się zastanawiać, jak wdrożyć w praktyce te zalecenia. Przyjrzyjmy się zatem kluczowym kwestiom:

Nawyki żywieniowe

Budowanie zdrowych nawyków żywieniowych u dzieci i młodzieży jest kluczowe dla ich prawidłowego rozwoju fizycznego i psychicznego. Wprowadzenie zrównoważonej diety od najmłodszych lat pomaga w kształtowaniu pozytywnych relacji z jedzeniem, co może zapobiegać problemom zdrowotnym w przyszłości, takim jak otyłość, cukrzyca czy choroby serca. Kluczowe jest, aby rodzice i opiekunowie dawali dobry przykład, oferując różnorodne i zdrowe posiłki oraz angażując dzieci w proces przygotowywania jedzenia. Warto również edukować młodzież na temat wartości odżywczych różnych produktów i zachęcać do świadomych wyborów żywieniowych.

Zdrowe podejście do czasu przed ekranem

🔎 W świetle badań kluczowe jest także kreowanie zdrowego podejścia do czasu przed ekranem. Przegląd badań [3] wskazał, że uzależnienie od internetu i gier komputerowych jest związane z wyższymi wskaźnikami otyłości oraz niezdrowymi nawykami żywieniowymi u dzieci i młodzieży. Większość analizowanych badań wykazała pozytywną zależność między tymi nałogami a problemami z masą ciała, choć wyniki były niejednoznaczne w kwestii zaburzeń odżywiania.

Aktywność fizyczna

🔎 Naukowcy podkreślają, że temat wspierania aktywności młodzieży wymaga kompleksowego podejścia. Najbardziej efektywne są szeroko zakrojone programy. W szkołach mogą one mieć formę sesji aktywności fizycznej, modyfikacji środowiska, szkolenia nauczycieli, wsparcia i dostępu do zasobów edukacyjnych [2].

Bibliografia:

1. Materiały konferencyjne Kongresu Żywieniowego IŻŻ, 2019
2. Contardo Ayala, A. M., Parker, K., Mazzoli, E., Lander, N., Ridgers, N. D., Timperio, A., … & Salmon, J. (2024). Effectiveness of Intervention Strategies to Increase Adolescents’ Physical Activity and Reduce Sedentary Time in Secondary School Settings, Including Factors Related to Implementation: A Systematic Review and Meta-Analysis. Sports Medicine-Open, 10(1), 25.
3. Che Mokhtar M, McGee R. Impact of internet addiction and gaming disorder on body weight in children and adolescents: A systematic review. J Paediatr Child Health. 2024 Dec 6. doi: 10.1111/jpc.16726. Epub ahead of print. PMID: 39641262.

• Data pierwotnej publikacji artykułu: 25.01.2019
• Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań i zalecenia: 7.12.2024