Postępowanie z ciężarną otyłą

Definicja

Otyłość w ciąży to stwierdzona nadmierna masa ciała (BMI ≥ 30kg/m2) przed ciążą lub w I trymestrze.

Jakie mogą być przyczyny otyłości ?

• nieprawidłowe nawyki żywieniowe,
• zespół policystycznych jajników (PCOS),
• zespół Cushinga,
• niedoczynność tarczycy.

Zauważono, że kobiety z otyłością ≥ II stopnia mają większe problemy z zajściem w ciążę. Według rekomendacji u ciężarnych z BMI >35kg/m2 poród powinien odbywać się w ośrodku o II lub III stopniu referencyjnym.
Zaleca się u kobiet z otyłością zwiększyć dawkę suplementacji kwasem foliowym.

Otyłość w ciąży – czy pociąga za sobą konsekwencje?

Kobiety z nadmierna masą ciała obciążone są większym ryzykiem (ryzyko rośnie wraz z BMI):

• hiperglikemii i rozwojem cukrzycy ciążowej,
• poronienia,
• nadciśnienia indukowanego ciążą i rozwojem stanu przed rzucawkowego,
• porodu przez cesarskie cięcia,
• makrosomii płodu,
• wad wrodzonych płodu,
• krwotoków okołoporodowych,
• zwiększonej zachorowalności i umieralności noworodków.

W celu zminimalizowania ryzyka powyższych powikłań zalecana jest redukcja masy ciała, która powinna zakończyć się ok. 6 miesięcy przed planowaną ciążą. W tym okresie zadbać należy także o uzupełnienie niedoborów żywieniowych, składników mineralnych i witamin.

Z powodu podwyższonego ryzyka hiperglikemii w ciąży u kobiet z nadwagą i otyłością na pierwszej wizycie u ginekologa powinien zostać zlecony doustny test obciążenia glukozą (OGTT).

Zalecenia dietetyczne u ciężarnych otyłych

1. Powinny być podobne jak przy rekomendacjach dla kobiet z cukrzycą ciążową.
2. Ograniczanie produktów wysokokalorycznych: słodycze, słone przekąski, fast-food.
3. Przyrost masy ciała w trakcie trwania ciąży powinien wynosić 5-9 kg.
4. U kobiet z BMI >40 kg/m2 zalecana jest redukcja masy ciała, jednak nie przekraczająca ok. 0,19 kg/tydzień (przez całą ciążę max. 7,6kg).
5. Prawidłowo zbilansowana dieta + niezbyt intensywne, ale regularne ćwiczenia fizyczne – zmniejszają ryzyko nadmiernej masy ciała.
6. Uświadamianie i edukowanie ciężarnej otyłej o odpowiednim przyroście masy ciała i dokonywaniu prawidłowych wyborów żywieniowych.

Przy otyłości, gdzie zawodzą klasyczne metody redukcji masy ciała, proponowana jest chirurgia bariatryczna. Leczenie daje dobre wyniki, a tym samym zmniejsza ryzyko powikłań ciążowych. Według zaleceń, w przypadku poddania się operacji, należy wstrzymać się z planowaniem ciąży na okres ok. 12 miesięcy.

Bibliografia:

1. Standardy Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego „Opieka położnicza nad ciężarną otyłą” Ginekol Pol. 2012, 83, 795-799
2. Word Health Organization. Global data base on body mass index. Genewa. WHO 2009.
3. Ruager-Martin R, Hyde M, Modi N.: „Maternal obesity and infant outcomes. Early Human Development” .2010, 86, 715-722.
4. Beyerlein A, Schiessl B, Lack N, von Kries R. „Associations of gestational weight loss with birthrelated outcome a retrospective cohort study”. BJOG. 2011, 118, 55-61.
5. Wendołowicz A, Stefańska E, Ostrowska L: ” Żywienie kobiet w okresie ciąży ” Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2014, Tom 20, Nr 3, 341–345
6. Świątkowska D: „Żywienie a płodność. Dieta kobiet w okresie prokreacyjnym” Pediatr Med Rodz 2013, 9 (1), p. 102–106
7. Lech M, Ostrowska L, Jastrzębska-Mierzyńska M: ” Żywieniowe przygotowanie do ciąży i prowadzenie ciąży u pacjentek po zabiegach bariatrycznych” Forum Zaburzeñ Metabolicznych 2014, tom 5, nr 3, 95–99