Od kilku miesięcy koronawirus jest jednym z głównych tematów dyskusji, zarówno w mediach, jak i przy rodzinnym stole. Naukowcy na całym świecie starają się znaleźć odpowiedź na wiele pytań, dotyczących nowego wirusa. Najnowsze doniesienia skupiają się na roli witaminy D3 w profilaktyce oraz leczeniu zakażeń SARS-CoV-2.
Mechanizm działania witaminy D3
Witamina D3 jest jednym z naturalnych składników immunomodulujących. Korzystny efekt biologiczny wiąże się przede wszystkim z obecnością receptora jądrowego VDR. Odpowiada on za regulację ekspresji ponad 200 genów, które związane są m.in. z różnicowaniem odpowiedzi immunologicznej a także proliferacją komórkową. Aktywacja receptora VDR w komórkach nabłonka, makrofagach i limfocytach skutkuje działaniem przeciwzapalnym.
Jednakże korzystne działanie na układ immunologiczny wykazuje także białko wiążące witaminę D3 – VDBP (vitamin D binding protein). Odpowiada ono za dokomórkowy transport witaminy. Rolę immunomodulanta pełni przede wszystkim poprzez stymulację różnicowania monocytów do makrofagów oraz zmniejszanie wydzielania cytokin prozapalnych (IL-1, IL-6, IL-23, TNF) i zwiększania wydzielania czynników przeciwzapalnych (IL-10 oraz PGE2). Korzystne działania związane jest także z nasilaniem ekspresji antygenów znajdujących się na powierzchni makrofagów, pobudzaniem wytwarzania defensyn i katelicydyn oraz hamowaniem aktywności limfocytów Th1.
Czy witamina D przynosi korzyści w ochronie przed koronawirusem?
Pomimo licznych badań nad tematem ciężko jest obecnie wskazać twarde argumenty oparte na badaniach naukowych dotyczące pozytywnego wpływu witaminy D. Co więcej, według meta-analizy [2] opublikowanej w Nutrition Journal, nawet niskie poziomy witaminy D nie podnoszą ryzyka zachorowania na COVID. Tak samo badanie nie wskazało na korzyści z suplementacji witaminy D w trakcie hospitalizacji z COVID-19. Co za tym idzie, wnioskiem z badania jest, aby witamina D nie była zalecana jako suplement w walce z COVID-19 – przyp. redakcji
Przebieg zakażenia COVID-19
Penetracja wirusa następuje poprzez receptor ACE2, który zlokalizowany jest w błonie śluzowej nosa. Rozwój choroby związany jest ze zmianami zapalnymi oraz włóknieniem płuc, co wynika z procesu zapalnego wywołanego przez IL-1, IL-18, limfocyty Th1 i makrofagi. Jak opisano powyżej, witamina D3 odgrywa rolę hamującą wobec powyższych czynników prozapalnych. Może w ten sposób ograniczać ryzyko procesu zapalnego oraz włóknienia płuc. Z uwagi na powyższe działanie badacze poszukują dowodów na korzyści z zapewnienia odpowiedniej ilości witaminy D dla podniesienia odporności pacjentów.
Źródła witaminy D3
Jak powszechnie wiadomo, głównym jej źródłem jest synteza skórna odbywająca się pod wpływem promieni słonecznych. Innym sposobem na „pozyskanie” tej cennej witaminy jest suplementacja. Niestety, nie da się uzupełnić niedoborów witaminy D3 wraz z dietą.
Zalecane dawki
Rekomenduje się suplementację witaminy D3 w dawkach 800 – 2000 IU/dobę, zarówno dla młodzieży, jak i osób dorosłych do 75r.ż. Warto pamiętać, że osoby w wieku powyżej 75 lat powinny stosować suplementację w dawce 2000 – 4000 IU/dobę, podobnie jak kobiet w okresie ciąży i laktacji. W przypadku dzieci powyżej 1 roku życia zalecane dawki wynoszą 600 – 1000 IU/dobę. Wszystkie powyższe wartości dotyczą osób zdrowych, bez stwierdzonych niedoborów wspomnianej witaminy.
W profilaktyce zakażeń COVID-19 zaleca się zwiększenie dawki 5000 – 10000 IU/dobę.
Leczenie zakażenia wymaga zwiększenia suplementacji aż do poziomu 250-500 tys. IU/dobę
Bibliografia:
- Samoliński B.; Krzych-Fałta E.; Wojas O.; Samoliński K. Znaczenie Witaminy D3 W Przebiegu zakażenia SARS-CoV-2. Alergoprofil 2020, 16, 16-20, https://www.journalsmededu.pl/index.php/alergoprofil/article/view/1032
- Chen, J., Mei, K., Xie, L., Yuan, P., Ma, J., Yu, P., … & Liu, X. (2021). Low vitamin D levels do not aggravate COVID-19 risk or death, and vitamin D supplementation does not improve outcomes in hospitalized patients with COVID-19: A meta-analysis and GRADE assessment of cohort studies and RCTs. Nutrition journal, 20(1), 1-10.
- Data pierwotnej publikacji: 27.07.2020
- Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 15.08.2022
