Alergia na nikiel – jak można pomóc dietą?

Nikiel to pierwiastek znajdujący się właściwie wszędzie: atmosfera, gleba, biosfera, woda, pożywienie, rzeczy codziennego użytku, biżuteria. Również w naszym ciele znajdują się pewne jego ilości (bierze udział m.in. w aktywacji enzymów, stabilizacji kwasów nukleinowych czy metabolizmie lipidów). „Popularność” niklu dorównuje popularności występowaniu alergii na ten właśnie pierwiastek.

Warto jest podkreślić, że nie tylko unikanie niklowanych przedmiotów/detergentów, ale również dieta z ograniczeniem ilości niklu (ang. Low Nickel Diet), może przynieść poprawę i złagodzić dolegliwości alergii (najczęstsza postacią jest kontaktowe zapalenie skóry).

Dieta LND – trochę informacji

Przeciętna dieta człowieka dostarcza taką ilość niklu, która u osób wrażliwych wywoła reakcję alergiczną. Skoro jest to pierwiastek występujący w wielu produktach żywnościowych, ale również posiadający pewne funkcje w naszym organizmie, jego całkowita eliminacja nie jest możliwa. Jedynym wyjściem jest skomponowanie planu żywienia tak, by dostarczał mniejsze ilości dobowe tego pierwiastka do organizmu – odpowiedni dobór produktów, ale również odpowiednia naczynia do obróbki termicznej pożywienia. Badania wykazały, że zastosowanie diety „niskoniklowej” powoduje zmniejszenie egzemy skórnej.

Od czego zależy ilość niklu w jedzeniu?

Zawartość niklu w pożywieniu różni się w zależności od:

• miejsca skąd pochodzi dany produktach,
• rodzaju gleby i zawartości w niej niklu,
• stopnia przetworzenia produktu – badania wykazują większe stężenia niklu w produktach mocno przetworzonych,
• rodzaju produktu – czy jest pochodzenia roślinnego czy zwierzęcego.

Produkty roślinne zawierają więcej niklu niż artykuły pochodzenia zwierzęcego – wyższa jest zawartość tego pierwiastka w tkankach roślin. Nie tylko konkretne części rośliny mogą różnić się ilością niklu – liście zawierają go najwięcej, ale również wiek rośliny determinuje koncentrację tego pierwiastka (im starsza, tym więcej) i sezon, w którym rosła – więcej niklu znajduje się w roślinach z wiosny i jesieni, a mniej z przedwiośnia.

Woda wodociągowa to również źródło niklu. W nocy rosną stężenia tego pierwiastka w wodzie „kranowej wzrasta”, nie powinno się zatem używać pierwszej, porannej porcji takiej wody.

Naczynia do obróbki termicznej żywności także mają wpływ na zawartość niklu w potrawie. Należy wybierać  nieuszkodzone naczynia emaliowane bądź specjalne naczynia, które nie zawierają niklu.

Źródła niklu w żywności

Produkty, które zawierają duże stężenia niklu ( bez względu na zawartość tego pierwiastka
w glebie):

• pełnoziarnista mąka, kasza gryczana
• ryż, soja i produkty sojowe
• owies, czerwona fasola, proso
• kakao, czekolada, kawa
• herbata, proszek do pieczenia
• rośliny strączkowe: groszek, soczewica; orzechy,
• suszone owoce, produkty puszkowe: jedzenie, napoje, suplementy.

Inne źródła ze znaczną ilością niklu: piwo, czerwone wino, makrela, tuńczyk, śledź, skorupiaki, ziarna słonecznika, orzechy laskowe, marcepan, pomidory, czosnek, surowa marchew, siemię lniane.

Produkty o małej zawartości niklu: mleko krowie, mięso, drób, jaja, masło, sery, płatki zbożowe: ryżowe, kukurydziane, oczyszczone pszenne, ogórki, kapusta, ziemniaki, pieczarki, banany, jabłka, cytrusy.                    

Praktyczne wskazówki

Dieta z niską zawartością niklu, jak każda dieta ograniczająca, wymaga pewnych poświęceń i nauki o produktach spożywczych. Oczywiście stosowanie takiej diety, nie gwarantuje całkowitego zniknięcia stanów zapalnych skóry, jednakże jej wdrożenie może je znacznie zmniejszyć i złagodzić zaczerwienienie. Każdy pacjent reaguje na zmiany dietetyczne inaczej, poprzez dokładną obserwację oraz prowadzenie „dzienniczka żywieniowego”, skomponowanie diety łatwiejsze
i bardziej zindywidualizowane.

Kilka porad, które mogą się przydać przy układaniu i wdrażaniu takiej diety:

1. unikanie bądź znaczne ograniczenie produktów bogatych w nikiel,
2. delikatna herbata i kawa, wypijana z umiarem – do dwóch szklanek dziennie,
3. wybieranie warzyw młodych,
4. włączenie do diety produktów o małej zawartości niklu,
5. unikanie produktów „puszkowych”, w tym również napojów i suplementów diety,
6. zachowanie zasad higieny przy przygotowywaniu posiłków, dokładne mycie warzyw i owoców,
7. zamiana naczyń niklowanych na nieuszkodzone naczynie emaliowane bądź specjalne naczynia, które nie zawierają niklu
8. niespożywanie porannej porcji wody z kranu,
9. zbadanie poziomu żelaza we krwi – wykazano, że anemia może powodować większą absorpcję niklu z diety, ważne jest więc uregulowanie poziomu żelaza w organizmie
10. warto zwrócić uwagę, by składniki, które mogą hamować wchłanianie niklu: witamina C, pektyny, kwas cytrynowy, mleko, taniny (kawa, herbata), znalazły się w codziennej diecie.

Bibliografia

1. Sharma D. Ashimav, ” Low nickel diet in dermatology”; Indian Journal of Dermatology, 58, 240, 2013.
2. http://alergie.mp.pl/lista/show.html?id=71749
3. http://alergie.mp.pl/lista/show.html?id=82398
4. Rudzki E.,” Alergia na nikiel”; Medycyna Praktyczna, 1995: http://alergie.mp.pl/chorobyalergiczne/alergeny/kontaktowe/show.html?id=57748
5. http://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/935#section=Toxicity-Summary