Biohacking – jak zhackować zdrowie

Termin biohacking oznacza związek między modyfikacją stylu życia a manipulacją własną epigenetyką w celu poprawy jakości życia, zdrowia i/ lub wyników sportowych.

Założeniem biohackingu jest to, że wszystko, co dostarczamy naszemu ciału (pokarm, emocje, aktywność fizyczna) ma duży wpływ na to, jak się czujemy. Jeśli więc oczekujemy trwałych zmian takich jak zmniejszony stres, lepsza pamięć i koncentracja, wyższa wydajność orazproduktywność, musimy zwracać uwagę na zapewnianie lepszych „wkładów” naszemu organizmowi [1].

Zwolennicy tej metody zwracają uwagę na jej wielopłaszczyznowe efekty– od trwałej utraty masy ciała, aż po poprawę funkcji mózgu. Twierdzi się jednak, że najlepsze wyniki biohackingu uzyskuje się w wyniku stałej obserwacji i dozy ostrożności w kwestii tego, co działa na organizm [1].

Wyróżnia się trzy rodzaje biohackingu. Pierwszym z nich jest nutrigenomika (genomika żywieniowa). Jest to dział nauki koncentrujący się na wpływie pożywienia na ekspresję genów. Celem badań tej kategorii jest odnalezienie związku między danym składnikiem odżywczym, a emocjami, myślami i zachowaniem człowieka. Kolejnym rodzajem biohackingu jest grinder. Polega on na stosowaniu różnego rodzaju gadżetów: np. zastrzyków lub implantów, których zadaniem jest poprawa wydolności i zdrowia człowieka.

Ostatnią kategorią biohackingu jest DIY Biology (Biologia zrób- to- sam). Biohakerzy zajmujący się promowaniem tego stylu życia dzielą się wieloma wskazówkami dotyczącymi wdrażania tego sposobu odżywiania w celu jak najlepszego wsłuchiwania się w odpowiedź organizmu na dane techniki i osiągania dobrych efektów [2].

Biohacking związany z dietą

Kofeina

Kofeinę można znaleźć nie tylko w kawie, ale także w czarnej i zielonej herbacie oraz w czekoladzie. Zadaniem kofeiny jest stymulacja ośrodkowego układu nerwowego, czego efektem jest pobudzenie organizmu. Jednak ten składnik w różny sposób działa na każdy organizm. Należy dobrać jej odpowiednią dawkę, aby nie dopuścić do wystąpienia negatywnych odczuć- tj. niepokój, lub szybki rytm serca. W biohackingu szczególne miejsce zajmuje tzw. kawa kuloodporna– jest to napój z dodatkiem średnio łańcuchowych kwasów tłuszczowych (MCT). Kawa w takiej formie posiada opinię wzmacniacza energii, a także przypisywane są jej właściwości redukujące masę ciała. Jej korzystne działanie nie zostało jednak jak na razie udowodnione [2, 3].

Dieta eliminacyjna

Częstą techniką w biohackingu jest stosowanie diety eliminacyjnej. Polega to na wykluczeniu z diety na jakiś okres czasu danego składnika (zazwyczaj na 2 tygodnie), a następnie ponownego włączenia go do swojego jadłospisu. W tym przypadku należy bacznie obserwować reakcję organizmu na powrót tego produktu do diety, a w razie niekorzystnych obserwacji należy powiązać to z konkretnym składnikiem. W przypadku wystąpienia negatywnych objawów tj. ból brzucha, głowy, zmęczenie, zmiany skórne jest możliwe zdiagnozowanie alergii [2].

Intermittent fasting (okresowy post)

Intermittent fasting to kolejna popularna forma biohackingu. Jest to metoda odżywiania, która polega stosowaniu okresu postu (przerwy w jedzeniu) oraz okna czasowego, w którym można spożywać pokarm bez ograniczeń. Dostępne są różne warianty tego sposobu odżywiania- 16/8, 18/6 oraz 20/4. W pierwszym przypadku przez 16 godzin należy zrezygnować z jedzenia, a jedynie przez 8 godzin można je spożywać.

Wykazano, że stosowanie intermittent fasting przynosi korzyści tj. obniżanie stężenia insuliny we krwi oraz wspomaganie naprawy komórek organizmu. Ten sposób odżywiania nie jest jednak dla każdego. Cukrzycy, osoby z niskim ciśnieniem krwi, z zaburzeniami odżywiania powinny zachować dozę ostrożności i skonsultować się ze specjalistą przed wdrożeniem okresowego postu. Natomiast nie zaleca się stosowania go kobietom w ciąży i karmiącym [2].

Polifenole

Składnikami odżywczymi, na które zwracają uwagę biohackerzy są polifenole. Są to związki chemiczne obecne głównie w owocach i warzywach, które wykazują silne działanie antyoksydacyjne. Ma to szczególne znaczenie w etiopatogenezie chorób, w których ważną rolę odgrywają wolne rodniki- czyli np. nowotwory. Polifenole dzięki potencjału przeciwutleniającemu mają zdolność neutralizacji wolnych rodników. Wykazano również korzystny wpływ polifenoli na pracę jelit (poprzez wspomaganie rozwoju bakterii tam występujących) oraz zmniejszenie stanów zapalnych. Do bogatych źródeł polifenoli należą jagody, jeżyny, granat, winogrona, zielona herbata, kawa oraz gorzka czekolada [4].

Suplementy diety

Częstym zjawiskiem jest stosowanie suplementów przez biohackerów. Zabieg ten ma za zadanie wspomaganie funkcji organizmu oraz zwiększenie ilości energii. Pierwszym z suplementów są kwasy omega- 3. Bardzo popularny jest kwas ze skorupiaka kryla. Preparat ten jest bogaty w kwas dokozaheksaenowy (DHA), kwas eikozapentaenowy (EPA) oraz astaksantynę. Biokackerzy zwracają uwagę na korzyści stosowania tego oleju, do których zalicza się wspomaganie prawidłowej struktur tkanki mózgowej oraz komunikacji między neuronami. Olej z kryla posiada również potencjał antyoksydacyjny.

Kolejnym popularnym suplementem jest kreatyna. Okazuje się, że nie tylko jest korzystna pod kątem treningów, ale również wpływa na prawidłowe funkcjonowanie mózgu oraz poprawia pamięć [4].

Biohacking związany ze stylem życia

Wysypianie się

Biohackerzy kładą silny nacisk na sen. Jest on bardzo ważnym aspektem życia. Wykazano, że osoby, które nie dostarczają organizmowi odpowiedniej ilości snu, są w większym stopniu narażone na cukrzycę oraz otyłość. Co ciekawe, propagatorzy biohackingu, obok odpowiedniej ilości snu, zwracają też uwagę na jego jakość. Oto kilka wskazówek od jednego z przodowników tej dziedziny z USA: przed położeniem się spać należy ograniczyć używanie smartfonów, laptopów, telewizorów; należy zadbać o zaciemnienie i odpowiednią temperaturę w sypialni (chłodna, ale nie za niska). Aby poprawić jakość snu można również sięgnąć po suplementy diety tj. melatonina i magnez. Każdy organizm do prawidłowego funkcjonowania potrzebuje średnio 6-8 h. W przypadku  niedostarczania odpowiedniej długości snu przez dłuższy czas może dojść do obniżenia wydajności organizmu oraz w negatywny sposób może to wpłynąć na funkcje mózgu [4].

Radzenie sobie ze stresem

Stres jest zjawiskiem, który w dzisiejszych czasach bardzo często nam towarzyszy. Nadwyżka stresorów w życiu codziennym może w negatywny sposób wpłynąć na zdrowie fizyczne i psychiczne. Co więcej, trudności w redukcji stresu przejawiają się także obniżeniem sprawności umysłowej. Warto również wspomnieć, że niektóre osoby mają skłonność do sięgania po produkty spożywcze w sytuacjach stresowych. Z tego powodu biohackerzy zalecają, aby wdrożyć w codzienną rutynę techniki mające na celu redukcję stresu tj: medytacja, ćwiczenia oraz odpowiednia ilość snu [4].

Korzyści biohackingu

Biohackerzy wymieniają wiele korzyści wynikających ze stosowania tego sposobu życia. Należą do nich m.in.: wspomaganie poprawy zdolności fizycznych, zmniejszenie objawów depresji, wyrównanie parametrów życiowych (np. ciśnienia tętniczego). Wymienia się również przyspieszenie zdolności do nauki, zwiększenie odczuwalnej energii, a nawet przyspieszanie utraty tkanki tłuszczowej. Każdy organizm reaguje jednak inaczej na zmiany nawyków żywieniowych. Warto również wspomnieć, że w końcowym efekcie ma znaczenie więcej czynników tj. aktywność fizyczna, stres czy masa ciała [2,5].

Bezpieczeństwo stosowania

Biohacking skupiający się na składowych związanych z dietą (nutrigenomika) wydaje się być całkowicie bezpieczny. Nie istnieją dowody naukowe sugerujące niekorzystne zmiany w organizmie pod wpływem stosowania tego sposobu żywienia. Niestety pojawiają się wątpliwości w przypadku biohackingu zakładającego ingerencję w ciało człowieka (grinder). Wszczepianie implantów, czy innych gadżetów do organizmy może spowodować powstanie reakcji zapalnej, a następnie doprowadzić do rozwoju przewlekłej infekcji [1].

Podsumowanie

Nie ma wielu badań naukowych skupiających się na skutkach biohackingu, z tego powodu ciężko odnieść się do faktycznych efektów tego stylu życia. Ten styl życia posiada wielu zwolenników, którzy opowiadają o tej metodzie w samych superlatywach, jednak trudno jest odnaleźć tutaj fizjologiczne wytłumaczenie. Każda pozytywna zmiana stylu życia korzystnie wpływa na pracę organizmu, poziom energii oraz samopoczucie. Na dzień dzisiejszy można śmiało powiedzieć, że modyfikacje stylu życia w sposób zalecany przez biohackerów ze względu na włączenie do diety warzyw i owoców jako źródeł polifenoli, dbanie o dobry sen i redukcję stresu wywierają pozytywny wpływ na organizm. Trzeba jednak czekać na rzetelne, naukowe uzasadnienie tej metody.

Źródła:

1. Gangadharbatla, H. (2020). Biohacking: An exploratory study to understand the factors influencing the adoption of embedded technologies within the human body. Heliyon, 6(5), e03931
2. Jewwel T. (2019) Guide to Biohacking: Types, Safety, and How To. Dostęp 02.10.2020 z: https://www.healthline.com/health/biohacking#takeaway
3. Lecovin G (2014) How to biohack your metabolism. Dostęp 02.10.2020 z: https://blog.nasm.org/nutrition/biohack-metabolism
4. Pietraszkiewicz F. (2018) 15 zdrowotnych biohacków od Davida Asprey- najważniejszego biohackera z USA. Dostęp 02.10.2020 z: https://biohackinginstytut.pl/15-zdrowotnych-biohackow-od-davida-asprey-najwazniejszego-biohackera-z-usa/
5. Wyszomirski K (2019) Dostęp 02.10.202 https://www.karolwyszomirski.pl/blog/biohacking-czym-jest-i-jak-hakowac-biologie-swojego-ciala/