Dieta Nordycka

Przez kilka ostatnich dekad niezmiennie dużym zainteresowaniem cieszy się dieta śródziemnomorska. Przeprowadzone dziesiątki badań potwierdzają jej pozytywny wpływ na zdrowie człowieka. Czy istnieją jednak także inne diety lokalne, które można by stosować z korzyścią dla naszego zdrowia? Okazuje się, że tak. Obiecująca w tym zakresie wydaje się Dieta Nordycka (NND- New Nordic Diet).

Spis treści:

1. Na czym polega dieta nordycka? Zasady
2. Korzyści zdrowotne
3. Kobiety w ciąży i dzieci
4. Podsumowanie
5. Bibliografia

Na czym polega dieta nordycka?

Dieta nordycka odwołuje się do 3 głównych zasad:

• więcej kalorii w diecie z roślin niż z mięsa
• więcej ryb i owoców morza w diecie
• więcej w jadłospisie produktów lokalnych

W diecie nordyckiej ilość energii pochodzącej z tłuszczów powinna wynosić około 30%, z węglowodanów 55%, a z białka 15%. Dieta nordycka pokrywa zapotrzebowanie na prawie wszystkie mikroskładniki. Szczególną uwagę należy zwrócić na spożycie wit.D (średnio w NND 5µg/d)- warto rozważyć suplementację, oraz u kobiet na spożycie żelaza (średnio w NND 14mg/d)- można zwiększyć spożycie mięsa do 100g/d. Dieta nordycka zaleca także spożycie soli na poziomie nie większym niż 5-6g/dzień.

Tab. Charakterystyka diety nordyckiej (dieta 2400 kcal/d).

KOMPONENT	ŚREDNIA ZAWARTOŚĆ W NND (g/dzień)
OWOCE (w tym) owoce jagodowe	>300 50-100
WARZYWA (w tym) kapustakorzeniowestrączkowe	>400 >29 >150 >30
ZIEMNIAKI	>140
ŚWIEŻE ZIOŁA	tak dużo, ile to możliwe
GRZYBY	5
PRODUKTY Z PEŁNEGO ZIARNA	>75
ORZECHY	>30
RYBY I OWOCE MORZA	>43
ALGI/WODOROSTY	5
MIĘSO zwierząt hodowlanych (w tym drób)	85-100
DZICZYZNA	>4

Co zyskujemy, stosując taką dietę?

Układ sercowo-naczyniowy

Badania pokazują, że dieta nordycka zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2, obniża cholesterol LDL, obniża ciśnienie krwi. Szczególnie połączona z aktywnością fizyczną korzystnie wpływa na nasze zdrowie.

Powyższe obserwacje zostały potwierdzone meta-analizą. Wyniki opublikowała Diabetologia w 2022 [7]. Daje to mocne podstawy, aby dietę tę rekomendować profilaktycznie osobom zagrożonym cukrzycą lub chorobami układu krwionośnego – przyp. redakcji

Funkcje poznawcze

🔎 Dieta nordycka jest uważana za mającą korzystny wpływ na funkcje mózgu, choć jej pełna skuteczność w poprawie funkcji neurologicznych nie jest jeszcze w pełni poznana. Systematyczny przegląd badań z Frontiers [8] ocenił dotychczasowe dowody z badań obserwacyjnych i interwencyjnych, stwierdzając, że dieta nordycka może posiadać właściwości neuroprotekcyjne, szczególnie ze względu na jej działanie przeciwutleniające, przeciwzapalne i inne. Na podstawie dostępnych badań dieta nordycka może być zalecana do poprawy funkcji neurologicznych i wspierania zdrowia mózgu.

Dieta nordycka a odchudzanie

Nowe badanie z 2022 roku Uniwersytetu w Kopenhadze potwierdziło prozdrowotny wpływ diety nordyckiej. Wcześniej większość korzyści zdrowotnych przypisywano głównie redukcji masy ciała. Okazuje się, że niezależnie od masy ciała – ma ona pozytywny wpływ na poziom cukru i cholesterolu we krwi. Badanie opublikowane w Clinical Nutrition na grupie 200 Skandynawów potwierdziło ten efekt po pół roku stosowania diety nordyckiej [5] – przyp. redakcji

Dieta nordycka dla kobiet w ciąży i dzieci

Wpływ modelu żywienia diety nordyckiej jest korzystny również dla rozwoju dziecka. Badacze zweryfikowali wpływ diety nordyckiej na kobiety w ciąży, dzieci w wieku 6 miesięcy, 18 miesięcy i 3 lat. Dzieci, które karmiono w modelu diety nordyckiej, wykazywały lepsze wyniki w testach komunikacji oraz zdolności motorycznych. Wyniki te przyniosło badanie z 2022 roku na grupie ponad 80 tysięcy par matka-dziecko i opublikowano w Nutrition Journal [6] – przyp. redakcji

Jednak, o ile w badaniach wykazano, że cieszy się dużą akceptowalnością ze strony konsumentów, to była przez nich oceniana jako dość pracochłonna w przygotowaniu.

Co najważniejsze?

Dieta nordycka, podobnie jak dieta śródziemnomorska opiera się na zwiększonym spożyciu niektórych grup produktów w porównaniu do tzw. diety zachodniej. Potwierdza, więc zatem zależności, które już od dłuższego czasu dostrzegane są w różnych badaniach naukowych: w naszej diecie nie powinno zabraknąć warzyw, owoców oraz ryb.

Bibliografia:

1. Mithril C. i wsp.: Dietary composition and nutrient content of the New Nordic Diet. Public Health Nutrition 2012, 16(5): 777–785.
2. Poulsen K. i wsp.:  Long-term adherence to the New Nordic Diet and the effects on body weight, anthropometry and blood pressure: a 12-month follow-up study. European Journal of Nutrition 2015, 54, 1: 67-76.
3. Micheelsen A. i wsp.: The acceptability of the New Nordic Diet by participants in a controlled six-month dietary intervention. Food Quality and Preference 2014, 36: 20-26.
4. Kanerva N. i wsp.: The healthy Nordic diet and incidence of Type 2 Diabetes —10-year follow-up. Diabetes Research and Clinical Practice 2014, 106: 34-37.
5. Gürdeniz, G., Uusitupa, M., Hermansen, K., Savolainen, M. J., Schwab, U., Kolehmainen, M., … & Dragsted, L. O. (2022). Analysis of the SYSDIET Healthy Nordic Diet randomized trial based on metabolic profiling reveal beneficial effects on glucose metabolism and blood lipids. Clinical Nutrition, 41(2), 441-451.
6. Vejrup, K., Agnihotri, N., Bere, E., Schjølberg, S., LeBlanc, M., Hillesund, E. R., & Øverby, N. C. (2022). Adherence to a healthy and potentially sustainable Nordic diet is associated with child development in The Norwegian Mother, Father and Child Cohort Study (MoBa). Nutrition Journal, 21(1), 1-12.
7. Massara, P., Zurbau, A., Glenn, A. J., Chiavaroli, L., Khan, T. A., Viguiliouk, E., Mejia, S. B., Comelli, E. M., Chen, V., Schwab, U., Risérus, U., Uusitupa, M., Aas, A. M., Hermansen, K., Thorsdottir, I., Rahelić, D., Kahleová, H., Salas-Salvadó, J., Kendall, C., & Sievenpiper, J. L. (2022). Nordic dietary patterns and cardiometabolic outcomes: a systematic review and meta-analysis of prospective cohort studies and randomised controlled trials. Diabetologia, 10.1007/s00125-022-05760-z. Advance online publication. https://doi.org/10.1007/s00125-022-05760-z
8. Jafari, R. S., & Behrouz, V. Nordic diet and its benefits in neurological function: A systematic review of observational and intervention studies. Frontiers in Nutrition, 10, 1215358.

• Data pierwotnej publikacji: 2.03.2017
• Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 31.08.2023