Dieta po zawale mięśnia sercowego

Choroby układu krążenia nadal zajmują czołowe miejsce na liście chorób o największym wskaźniku zachorowalności i śmiertelności w rozwiniętych krajach świata.

Zawał serca, jak i inne schorzenia układu krążenia w naszym kraju charakteryzują się nadal wysokim stopniem śmiertelności na tle innych państw europejskich, jak podaje Polskie Towarzystwo Kardiologiczne [1].  Dane są więc niepokojące, biorąc pod uwagę, że w ostatnim dziesięcioleciu poprawiły się znacznie warunki diagnostyki oraz prewencji tych chorób.

Dlatego bardzo ważna jest odpowiednia edukacja zdrowotna, szerzenie działań prewencyjnych, w kierunku zmniejszenia zachorowalności i śmiertelności tych chorób.

Czym jest zawał serca?

Zawał mięśnia sercowego to długotrwałe niedotlenienie mięśnia, na skutek zatkania tętnic wieńcowych, najczęściej po lewej stronie serca (zawał lewej komory serca). Zawał prawej komory serca występuje rzadziej.

Objawy zawału to:

• silny, uciskający ból dławicowy za mostkiem, który wystąpił nagle i trwa wiele godzin, ból ten może promieniować do lewej ręki i palców,
• ból, który nie ustępuje po podaniu nitrogliceryny,
• spadek ciśnienia krwi poniżej 100 mmHg,
• mogą wystąpić wymioty i lęk przed śmiercią.

Czynniki ryzyka zawału serca

 Czynniki te są wspólne dla wszystkich chorób układu krążenia. Do najczęstszych czynników ryzyka zalicza się:

• palenie tytoniu
• nadciśnienie tętnicze
• niezdrowy tryb życia (zła dieta, mała aktywność fizyczna, otyłość, stres).

Przeszedłem zawał serca. Czy dieta ma dla mnie jakieś znaczenie?

Dieta w chorobach układu krążenia, a w szczególności po zawale serca odgrywa ogromne znaczenie. Dzięki zmianie stylu życia – wprowadzeniu aktywności fizycznej, redukcji masy ciała i zmianie nawyków żywieniowych, możemy w krótkim czasie poprawić stan naszego zdrowia, wzmocnić serce, które już zostało naruszone i chronić je przed kolejnymi incydentami.

Czego nie może zabraknąć w diecie po zawale serca?

Dieta po zawale serca powinna być dietą lekkostrawną, należy zadbać o to, by spożywane produkty były świeże i jak najmniej przetworzone. W przypadku, jeśli doszło do zawału u osoby z nadwagą, bądź otyłej, to dieta powinna mieć charakter diety redukującej. Pozwoli to zmniejszyć ryzyko wystąpienia kolejnego zawału.

Nie powinno w niej zabraknąć:

kwasów tłuszczowych jednonienasyconych (omega-9) i wielonienasyconych (omega-3)

Znajdziemy je w różnego rodzaju olejach (rzepakowym, z pestek winogron, lnianym, krokoszowym) oraz oliwie z oliwek, tranie i mięsie ryb morskich (bogactwo kwasu DHA należącego do rodziny omega-3).

Kwasy nienasycone mają udowodnione działanie kardioprotekcyjne i przeciwzapalne (kwasy omega-3). Wzmacniają ściany naczyń krwionośnych i obniżają poziom trójglicerydów (kwasy omega-3), obniżają poziom cholesterolu całkowitego i frakcji LDL, a  podwyższają poziom frakcji HDL (kwasy jednonienasycone i omega-3).

🔎 Meta-analizy potwierdzają [4], że suplementacja omega-3 może przynosić korzyści w leczeniu niewydolności serca, poprawiając funkcję serca, redukując stan zapalny oraz zmniejszając ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych.

białka o wysokiej wartości odżywczej, w tym nabiału (sery twarogowe) i produktów mlecznych ( kefiry, jogurty, maślanki).

 iałko to składnik budulcowy, a wiadomo, że po zawale musimy zadbać o regenerację naszego serca. Ważne jest, by wybierać te o wysokiej wartości odżywczej pochodzenia zwierzęcego ( indyk, cielęcina, chuda wieprzowina, kurczak – najlepiej domowego chowu) i roślinnego (soja, nasiona roślin strączkowych). W przypadku roślin strączkowych i ich wzdymającego charakteru, zalecane jest ich ograniczanie zaraz po zawale, ale w późniejszym czasie można swobodnie wprowadzać je do swojej diety.

Produkty mleczne, mleko, nabiał (chudy), to również źródło wapnia i witaminy D, które odgrywają znamienną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu krążenia. Powinny więc, codziennie gościć w naszym jadłospisie.

Wybieramy chude mięso i produkty mleczne , ze względu na niższą zawartość w nich cholesterolu.

W jadłospisie nie powinno też zabraknąć jaj. Pamiętajmy, że białko jaja ma wysoką wartość odżywczą, a żółtko zawiera lecytynę- składnik wspomagający obniżanie poziomu cholesterolu frakcji LDL.

węglowodanów złożonych

Wybieramy więc produkty zbożowe z pełnego ziarna, kasze, ryże, warzywa, pamiętając o tym, że produkty te mają większą wartość odżywczą ( zawierają cenne minerały i witaminy- zwłaszcza z gr.B), zapewniają uczucie sytości na dłużej.

błonnika pokarmowego

Możemy go znaleźć w produktach zbożowych z pełnego ziarna, kaszach, ryżu brązowym i dzikim, pieczywie razowym, warzywach, nasionach roślin strączkowych i owocach. Wspomaga funkcje trawienne, przyspiesza pasaż jelit, zapobiegając zaleganiu mas kałowych, wspomaga ukrwienie jelit, daje na dłużej uczucie sytości, gdyż pęcznieje w naszym żołądku – frakcja nierozpuszczalna. Wiąże żółć, wspomaga wydalanie tłuszczu i obniżenie cholesterolu LDL – frakcja rozpuszczalna.

antyoksydantów

Zaliczamy do nich witaminy: A, C, E, flawonoidy, garbniki i inne związki polifenolowe. Ich źródłem są różnego rodzaju warzywa i owoce. Warzywa powinny znaleźć się w miarę możliwości w każdym posiłku. Owoce powinny być zjadane codziennie, ale w mniejszych porcjach niż warzywa ( do 2 porcji owoców dziennie), ze względu na zawartość fruktozy, której nadmiar, wpływa na profil lipidowy i podnosi poziom trójglicerydów.

Co warto ograniczyć, na jakie produkty w szczególności zwrócić uwagę?

• Z pewnością należy ograniczyć sól w diecie, gdyż jej nadmiar przyczynia się do powstawania nadciśnienia.
• Należy wystrzegać się żywności wysoko przetworzonej, smażonej na głębokim tłuszczu, słodyczy (ciasteczek, batoników, czekoladek, itp.)
• Zawierają masę konserwantów, glutaminian sodu, sól i taj jak w przypadku słodyczy, są źródłem pustych kalorii.
• Po zawale z pewnością należy ograniczyć picie alkoholu, czy też całkowicie z niego zrezygnować.
• Jedynym alkoholem o udowodnionym korzystnym działaniu na układ krążenia jest czerwone wytrawne wino (zawiera resweratrol), ale oczywiście w określonych ilościach – lampka wina (100 ml) do obiadu.
• Alkohol nie tylko podwyższa ciśnienie krwi i obciąża pracę wątroby, ale w nadmiernych ilościach powoduje wzrost trójglicerydów, które w głównej mierze odpowiadają za rozwój blaszki miażdżycowej, która zwęża światło naczyń krwionośnych.

Podsumowanie

Życie mamy tylko jedno. Warto o nie dbać. Przeżyty zawał serca, to jak druga szansa, którą trzeba wykorzystać. Serce daje nam wyraźny sygnał tego, że przy obecnym trybie życia nie daje rady, dlatego ważne jest, by po zawale zmienić swoje nawyki żywieniowe, swój dotychczasowy styl życia, by nasze serce mogło nam jeszcze służyć przez wiele wiele lat.

Bibliografia:

1. Gierlotka, B. Wojtyniak, T. Zdrojewski. Zapadaloność, leczenie, śmiertelność szpitalna i rokowanie 1-roczne po zawale serca w Polsce w latach 2009-2012. Polish Hearth Journal. Warszawa 2014
2. Payne, H. Barker. Dietetyka i żywienie kliniczne. Wyd. Elsevier & Urban, Wrocław 2013, str. 244-258
3. Ciborowska, A. Rudnicka. Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka. Wyd. PZWL, Warszawa 2014, wyd. IV, str. 51
4. Nomali M, Heidari ME, Ayati A, Tayebi A, Shevchuk O, Mohammadrezaei R, Navid H, Khayyatzadeh SS, Palii S, Valizade Shiran F, Khorasanian AS, Veysi Z, Jamalzehi A, Lesani A, Assari G, Khani S, Hassanpour K, Gerami H. Omega-3 supplementation and outcomes of heart failure: A systematic review of clinical trials. Medicine (Baltimore). 2024 Jan 19;103(3):e36804. doi: 10.1097/MD.0000000000036804. PMID: 38241565; PMCID: PMC10798699.

• Data pierwotnej publikacji: 1.02.2015
• Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 28.01.2024