Herbata miętowa – jak wspiera zdrowie i kiedy ją stosować?

Herbata miętowa jest jedną z najczęściej spożywanych herbat ziołowych. Dawniej była stosowana ze względu na swoje lecznicze działanie. Obecnie coraz częściej przekonuje konsumentów swoimi smakowo-zapachowymi walorami. Napary z suszonych liści mięty są szczególnie znane przy zaburzeniach żołądkowo-jelitowych. Badania naukowe potwierdzają także inne właściwości prozdrowotne [1].

Jaką miętę wybrać do herbaty miętowej?

Do produkcji herbaty miętowej wykorzystuje się dwa gatunki — miętę pieprzową i miętę kędzierzawą. Pierwsza z nich jest zdecydowanie częściej używana, z powodu lepszych właściwości zdrowotnych. W celu oznaczenia częstości wykorzystywanych gatunków przeanalizowano 27 herbat miętowych pochodzących z różnych państw. Wyniki badania wykazały, że 24 z nich zostało wyprodukowanych z mięty pieprzowej. Mięta kędzierzawa głównie występuje w herbatach nieleczniczych, spożywanych ze względu na właściwości smakowo-zapachowe [2].

Właściwości prozdrowotne herbaty miętowej

Działanie antyoksydacyjne

Herbata miętowa charakteryzuje się silnymi zdolnościami antyoksydacyjnymi, które znacznie wyróżniają się na tle innych herbat [3]. Liście mięty zawierają 19-23% polifenoli, w tym 12% stanowią flawonoidy. Są to ważne związki przeciwutleniające. Pod wpływem parzenia uwalniają się do naparu, w postaci charakterystycznego olejku. Zawartość tych związków w herbacie może się różnić pomiędzy produktami różnych producentów [4].

Działanie przeciwutleniające tych związków jest związane ze zdolnością zapobiegania powstawaniu wolnych rodników. W ten sposób chronią organizm przed stresem oksydacyjnym. Stanowi on główną przyczynę powstawania chorób przewlekłych, takich jak miażdżyca, marskość wątroby czy nowotwory [5].

Działanie przeciwnowotworowe

Związki antyoksydacyjne herbaty miętowej wykazują również działanie przeciwnowotworowe. Codzienne spożywanie herbaty z mięty pieprzowej może opóźniać procesy rakotwórcze. Obecnie istnieje tylko jedno badanie potwierdzające te właściwości herbaty miętowej. W celu znalezienia konkretnych mechanizmów, które by potwierdzały to działanie, konieczne jest przeprowadzenie kolejnych badań [6].

Wpływ na układ pokarmowy

Herbata miętowa bardzo często jest stosowana przy objawowym leczeniu dolegliwości skurczowych, bólu brzucha i wzdęć. Badania naukowe potwierdzają jej pozytywny wpływ na trawienie, ponieważ powoduje wzmożoną produkcję soków żołądkowych i żółci. Zaparzone liście mięty, w szczególności wysuszone wykazują skuteczne działanie rozkurczające. Jest to spowodowane blokowaniem przez miętę pieprzową kanałów wapniowych, obecnych na błonie komórkowej. Zablokowany w ten sposób dopływ wapnia do komórki powoduje rozkurcz mięśnia [4].

Napary z herbaty miętowej wykazują znaczące korzyści w przypadku chorób zapalnych jelit i zespołu jelita drażliwego. Mentol zawarty w mięcie hamuje proces zapalny. Obniża to stres oksydacyjny i zmniejsza poziomu cytokin prozapalnych w tkankach jelita grubego [7].

Działanie antyalergiczne

Zbliżająca się wiosna nie dla każdego jest powodem do radości. Dla alergików jest to szczególnie trudny okres, ponieważ pylące rośliny wywołują bardzo uciążliwe objawy. Codzienne spożywanie herbaty z mięty pieprzowej może skutecznie zmniejszyć ich intensywność. Dzięki temu osoba uczulona może poczuć się lepiej.

Aktywność antyalergiczna herbaty wynika z obecności flawonoidów w liściach mięty. Przede wszystkim luteolin wykazuje silny efekt hamujący uwalnianie histaminy indukowane reakcją antygen-przeciwciało [4].

Wpływ na układ sercowo-naczyniowy

Napary z herbaty miętowej mają działanie hipolipidemiczne. Oznacza to, że wykazują właściwości obniżające poziom „złego cholesterolu” LDL we krwi, na korzyść „dobrego cholesterolu” HDL. Regularne spożycie powoduje także obniżenie cholesterolu całkowitego, trójglicerydów, a także lipoprotein VLDL. Można więc stwierdzić, że herbata miętowa korzystnie wpływa na układ sercowo-naczyniowy [8].

Obniżanie stężenia glukozy we krwi

α-amylaza trzustkowa i α-glukozydaza jelitowa to ważne enzymy trawienne. Odpowiadają za rozkład polisacharydów do glukozy. Obecny w liściach mięty kwas rozmarynowy hamuje działanie tych enzymów. Powoduje to obniżanie stężenia glukozy we krwi [8].

Poziomu glukozy jest dodatkowo obniżany przez przeciwutleniające działanie herbaty miętowej [9].

Mentol

Do głównych składników młodych liści mięty należy limonen i menton. W trakcie rozwoju dochodzi do znacznej redukcji limonenu. Natomiast menton, zwiększając swoją zawartość, ulega przekształceniu w mentol – związek o działaniu przeciwzapalnym i przeciwutleniającym. Mentol skutecznie działa przeciwbólowo, hamując przekazywanie impulsów odpowiedzialnych za wytwarzanie bólu [1, 10].

Wpływ na pracę mózgu

Herbata z liści mięty pieprzowej znacząco wpływa na poprawę pamięci długotrwałej i szybkości zapamiętywania. Stymuluje układ nerwowy poprzez hamowanie rozkładu acetylocholiny. W wyniku tego następuje polepszenie przekaźnictwa nerwowego.

W celu zbadania pobudzających właściwości mięty przeprowadzono doświadczenie, w którym kierowcy przed rozpoczęciem jazdy samochodem przez kilka sekund wdychali aromat miętowy. Wyniki były zaskakujące. Mięta pozytywnie wpłynęła na ich samopoczucie podczas prowadzenia samochodu. Zaobserwowano stymulujące działanie na koncentrację i skupienie, a także zwiększenie czujności. Dodatkowo zmniejszyła niepokój oraz uczucie zmęczenia kierowców [11].

Herbata miętowa a żelazo

Herbata miętowa zawiera taniny – związki fenolowe obecne w roślinach, których pierwotnym celem jest odstraszanie zwierząt roślinożernych. Ich obecność w herbacie może wiązać się z hamowaniem przyswajania żelaza z pokarmów [12]. Badanie naukowe wykazują, że spożywanie herbaty miętowej podczas posiłku obniża przyswajanie żelaza nawet o 84%, w porównaniu z wodą. Ważne jest powstrzymanie się z jej piciem co najmniej na godzinę przed i po jedzeniu [13].

Podobne badania dotyczące zmniejszonego przyswajania żelaza, spowodowane naparem z mięty były przeprowadzane na szczurach. Na okres 30 dni, wodę pitną zamieniono im na herbatę miętową. Otrzymane wyniki potwierdziły, że herbata skutecznie hamowała wchłanianie tego składnika mineralnego z pożywienia. Skutkowało to obniżonym stężeniem żelaza i ferrytyny w surowicy krwi [14].

Czy można pić herbatę z mięty w ciąży?

Spożywanie naparów z mięty nie jest przeciwwskazane w trakcie ciąży i jest uznane za bezpieczne. Nie zaleca się nadmiernych ilości w trakcie I trymestru. Istnieje ryzyko działania stymulującego skurcz mięśni macicy do przywrócenia miesiączki.

Regularne picie herbaty miętowej może wpływać na zwiększenie ilości mleka kobiecego w piersiach ciężarnej. Dodatkowo zalecana jest w przypadku nudności i wymiotów, a także w celu redukcji stresu [15].

Herbata miętowa w cukrzycy ciążowej

Cukrzyca ciążowa jest zaburzeniem, które może stanowić poważne zagrożenie dla przyszłej mamy i jej dziecka. Powikłania, jakie może ze sobą nieść, są ściśle związane z uszkodzeniami, wywoływanymi przez wolne rodniki. Leczenie farmakologiczne może stanowić niebezpieczeństwo dla zdrowia ciężarnej. Z tego powodu istnieje zapotrzebowanie na leki ziołowe naturalnego pochodzenia o właściwościach przeciwutleniających.

Jak wspomniano wcześniej, herbata miętowa ma silne właściwości antyoksydacyjne. To działanie można zwiększyć poprzez dodatek ekstraktu z mięty. Badania wykazują, że takie połączenie znajduje zastosowanie jako wspomaganie leczenia cukrzycy ciążowej [16].

Czy herbata miętowa jest bezpieczna? Działania niepożądane

Obecnie nie ma żadnych dowodów potwierdzających negatywne skutki długotrwałego spożywania naparów z herbaty miętowej. Natomiast mięta pieprzowa powoduje rozluźnianie dolnego zwieracza przełyku. Takie działanie może wpłynąć na nasilenie objawów w przypadku osób z refluksem żołądkowo-przełykowym. Mięta działa stymulująco na wytwarzanie żółci. W przypadku zapalenia dróg żółciowych lub kamicy żółciowej warto skonsultować to z lekarzem [13].

Jak przygotować herbatę z mięty?

Niezwykle ważne jest odpowiednie przygotowywanie naparu. Na działanie prozdrowotne herbaty ma szczególne znaczenie ilość i temperatura wody, użytej do zaparzania. Oprócz tego warto zwrócić uwagę na czas parzenia, rozdrobnienie i porcję liści. Najlepszym sposobem jest zaparzenie 1 łyżeczki rozdrobnionych suszonych liści w 200 ml wody o temperaturze 80˚C. Czas parzenia pod przykryciem powinien wynosić około 5 minut [17, 18].

Herbata herbacie nierówna!

Jakość naparu z mięty jest zależna głównie od jakości liści mięty, warunków uprawy, zbioru i przechowywania. Odpowiednie zapewnienie tych czynników wpływa na zawartość czynnych substancji w herbacie miętowej [17].  

W celu porównania jakości herbatek miętowych dokonano analizy różnych produktów. Wśród nich znalazły się produkty lecznicze, ekologiczne oraz herbata z supermarketu. Wyniki potwierdziły nierówność pomiędzy właściwościami badanych herbat. Najwyższą zawartością leczniczego olejku, posiadał produkt farmaceutyczny. Przeznaczony do samodzielnego leczenia dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Przed dokonaniem zakupu warto przemyśleć przeznaczenie herbaty [17].

Jak przechowywać herbatę miętową?

Odpowiedni sposób przechowywania herbaty pozwala na jak najdłuższe zachowanie prozdrowotnych właściwości. Zioła są podatne na pochłanianie obcych zapachów. Z tego powodu powinno unikać się pojemników, które nie są neutralne. Oryginalne pudełka kartonowe przepuszczają tlen, więc przechowywana w nich herbata szybciej traci swoje cenne składniki. Najlepszym rozwiązaniem dla herbaty miętowej są metalowe puszki [19, 20].

Podsumowanie

Zainteresowanie naturalnymi lekami ziołowymi sukcesywnie wzrasta. W obawie przed nadmiernym spożywaniem kofeiny, osoby dbające o zdrowie stale poszukują bezpiecznych zamienników kawy. Herbata miętowa ze względu na zawartość związków przeciwutleniających i przeciwzapalnych wykazuje pozytywny wpływ na zdrowie człowieka. Znana z objawowego leczenia dolegliwości żołądkowo-jelitowych, oferuje także inne prozdrowotne właściwości. Spożywanie herbaty miętowej wspomaga zdrową dietę w działaniu antyoksydacyjnym. Dzięki temu może znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia niektórych chorób.

Bibliografia:

1. Buleandra, M., Oprea, E., Popa, D. E., David, I. G., Moldovan, Z., Mihai, I., & Badea, I. A. (2016). Comparative Chemical Analysis of Mentha piperita and M. spicata and a Fast Assessment of Commercial Peppermint Teas. Natural product communications, 11(4), 551–555.
2. Kapp, K., Hakala, E., Orav, A., Pohjala, L., Vuorela, P., Püssa, T., … & Raal, A. (2013). Commercial peppermint (Mentha× piperita L.) teas: Antichlamydial effect and polyphenolic composition. Food research international, 53(2), 758-766.
3. Cleverdon, R., Elhalaby, Y., McAlpine, M., Gittings, W., & Ward, W. (2018). Total Polyphenol Content and Antioxidant Capacity of Tea Bags: Comparison of Black, Green, Red Rooibos, Chamomile and Peppermint over Different Steep Times. Beverages, 4(1), 15.
4. McKay, D. L., & Blumberg, J. B. (2006). A review of the bioactivity and potential health benefits of peppermint tea (Mentha piperita L.). Phytotherapy research : PTR, 20(8), 619–633
5. Padmini, E., Prema, K., Vijaya Geetha, B., & Usha Rani, M. (2008). Comparative study on composition and antioxidant properties of mint and black tea extract. International journal of food science & technology, 43(10), 1887-1895.
6. Begas, E., Tsioutsiouliti, A., Kouvaras, E., Haroutounian, S. A., Kasiotis, K. M., Kouretas, D., & Asprodini, E. (2017). Effects of peppermint tea consumption on the activities of CYP1A2, CYP2A6, Xanthine Oxidase, N-acetyltranferase-2 and UDP-glucuronosyltransferases-1A1/1A6 in healthy volunteers. Food and chemical toxicology : an international journal published for the British Industrial Biological Research Association, 100, 80–89.
7. Rozza, A. L., Meira de Faria, F., Souza Brito, A. R., & Pellizzon, C. H. (2014). The gastroprotective effect of menthol: involvement of anti-apoptotic, antioxidant and anti-inflammatory activities. PloS one, 9(1), e86686.
8. Figueroa-Pérez, M. G., Rocha-Guzmán, N. E., Pérez-Ramírez, I. F., Mercado-Silva, E., & Reynoso-Camacho, R. (2014). Metabolite profile, antioxidant capacity, and inhibition of digestive enzymes in infusions of peppermint (Mentha piperita) grown under drought stress. Journal of agricultural and food chemistry, 62(49), 12027–12033
11. Moss, M., Jones, R., Moss, L., Cutter, R., & Wesnes, K. (2016). Acute consumption of peppermint and chamomile teas produce contrasting effects on cognition and mood in healthy young adults. Plant Science Today, 3(3), 327-336.
12. Delimont, N. M., Haub, M. D., & Lindshield, B. L. (2017). The Impact of Tannin Consumption on Iron Bioavailability and Status: A Narrative Review. Current developments in nutrition, 1(2), 1–12
13. European Medicines Agency, 2008, Assessment report on Mentha x piperita L., folium and aetheroleum.
15. Terzioglu Bebitoglu B. (2020). Frequently Used Herbal Teas During Pregnancy – Short Update. Medeniyet medical journal, 35(1), 55–61
16. Ekambaram, P., Gopal, K., & Susai, C. J. M. Antioxidant Reviving Role of Mint-Tea on Placenta During Gestational Diabetes Mellitus.
17. Newerli-Guz J., Kobylańska A. (2013). Ocena jakości jednoskładnikowych herbatek ziołowych na przykładzie Mentha piperita, Problemy Higieny i Epidemiologii, 94 (4), s. 862 – 865.
18. Ozbey, A., & Uygun, U. (2007). Behaviour of some organophosphorus pesticide residues in peppermint tea during the infusion process. Food chemistry, 104(1), 237-241
19. Cleverdon, R., Elhalaby, Y., McAlpine, M., Gittings, W., & Ward, W. (2018). Total Polyphenol Content and Antioxidant Capacity of Tea Bags: Comparison of Black, Green, Red Rooibos, Chamomile and Peppermint over Different Steep Times. Beverages, 4(1), 15.
20. Ošťádalová, M., Tremlová, B., Straka, I., Bartl, P. (2014). Effect of storage on content of theaflavins and thearubigins in oolong teas. Żywność. Nauka Technologia. Jakość, 5, 217–227