Kasza manna. Wartości odżywcze i przykładowe przepisy kulinarne

Spożywana najczęściej przez dzieci. Bardzo łatwa w przygotowaniu. Wyprodukowana z jednego z najpopularniejszych zbóż na świecie, czyli pszenicy. Mowa oczywiście o kaszy mannie. Sprawdź, co jeszcze warto o niej wiedzieć. 

Co to jest kasza manna? 

Kasza manna to produkt wytworzony z przemiału bielma pszenicy. Pszenica to jedno z głównych zbóż uprawianych na świecie. Według Brytyjskiej Agencji Zdrowia Publicznego (Public Health Agency) wyroby z pszenicy dostarczają średnio 34% dobowego zapotrzebowania energetycznego. Produkty pochodzące z przerobu bielma ziarna pszenicy uchodzą za małowartościowe. Mają niską zawartość błonnika pokarmowego i składników mineralnych w stosunku do pochodzących z pełnego przemiału. [2,5]

Kasza ta występuje w bardzo drobno zmielonej formie. Przed przyrządzeniem jest ona półprzezroczysta i twarda. Jej kolor uzależniony jest od zabarwienia surowca, czyli bielma pszenicy. Występuje w odcieniach od białego do biało-żółtego.

Głównymi jej składnikami są węglowodany proste i białko (gluten). W sklepach można spotkać dwa rodzaje tego produktu, wersję klasyczną i błyskawiczną. Kasza manna błyskawiczna (preparowana), to kasza poddana dodatkowej obróbce technologicznej.

Obróbka ta polega na podgrzaniu parą surowca. Proces ten wpływa na rozluźnienie struktury kaszki. Dzięki temu kaszka podczas przygotowania przez konsumenta szybciej chłonie wodę. Przewidziane przez producentów gotowanie w wodzie wersji klasycznej to zazwyczaj około 10 minut. Natomiast wersji błyskawicznej to tylko 3 minuty.

Bardzo podobnym produktem do wcześniej wspomnianej kaszy jest mąka krupczatka. Jest jednak jedna rzecz, która różni te dwa produkty. Kasza manna to jednokrotnie zmielona pszenica zwyczajna, natomiast mąka krupczatka to dwukrotnie zmielona ta sama pszenica. [1]

Właściwości kaszy manny

Wartość energetyczna kaszy manny 

Kasza manna to produkt składający się głównie z węglowodanów. 100 g suchego produktu dostarcza 348 kcal. Jest to zbliżona wartość w stosunku do innych kasz. [9]

Jakich witamin kasza manna zawiera najwięcej?

Kasza manna bogata jest w witaminy z grupy B. To właśnie witaminy z tej grupy odpowiedzialne są za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Wśród nich w największej ilości występują tiamina (B₁), ryboflawina (B₂) i niacyna (B₃). [9,10]

Jaką ma zawartość błonnika pokarmowego?

To, co wyróżnia kaszę mannę na tle innych kasz to niska zawartość błonnika pokarmowego. Kasza ta ma zaledwie 2,5 g błonnika na 100 g suchego produktu. Dla porównania ryż brązowy zawiera aż 8,7 g błonnika na 100 g suchego produktu. W diecie zdrowego człowieka zazwyczaj wybiera się wyroby bogatoresztkowe. Jednak w niektórych chorobach wskazane są te niskiej zawartości błonnika. Do schorzeń, w których stosuje się dietę ubogoresztkową, zalicza się między innymi chorobę Leśniowskiego-Crohna. Kasza manna w tym wypadku jest produktem zalecanym. [9]

Czy kasza manna zawiera gluten?

Kasza manna to produkt uboczny przerobu ziarna pszenicy na mąkę. Jak wiemy pszenica zawiera białka, takie jak gluteninę i gliadynę, które w połączeniu tworzą gluten. Osoby, chorujące na celiakię lub mające alergię na gluten nie powinny spożywać tej kaszy. [4]

Jaki indeks glikemiczny posiada kasza manna?

Indeks glikemiczny kaszy manny określany jest jako średni. Współczynnik ten wynosi 60. Produkt ten powinien być okazjonalnie spożywany przez osoby chorujące na przykład na cukrzycę. Podnosi on poziom glukozy we krwi znacznie szybciej niż produkty o niskim indeksie glikemicznym. [2]

Skład kaszy manny, w porównaniu z innymi kaszami [4]

	Energia [kcal]	Białko [g]	Tłuszcze [g]	Węglowodany [g]	Błonnik [g]	Wapń [g]	Magnez [mg]	Żelazo [mg]	Tiamina [mg]	Niacyna [mg]	Foliany [mcg]
Kasza jęczmienna perłowa	327	6,9	2,2	75	6,2	20	45	1,6	0,186	3,0	–
Kasza manna	348	8,7	1,3	76,7	2,5	17	18	0,9	0,133	0,74	23
Kasza gryczana	344	12,6	3,1	63,4	5,9	25	218	2,8	0,541	1,95	32
Kasza jaglana	348	10,5	2,9	68,4	3,2	10	100	4,8	0,730	2,3	30,0

Zapobieganie i wspomaganie leczenia chorób metabolicznych

W dzisiejszych czasach choroby metaboliczne dotykają wielu ludzi. Związane są one przede wszystkim z nadwagą i otyłością. Do chorób metabolicznych możemy zaliczyć między innymi cukrzycę, osteoporozę oraz fenyloketonurię. [8]

Kasza manna zawiera aminokwas, jakim jest arginina. To właśnie arginina może zapobiegać i wspomagać leczenie tych chorób. Jest ona aminokwasem względnie egzogennym. Oznacza to, że jest ona syntetyzowana przez ludzki organizm na niewystarczającym poziomie. Dlatego też musi być ona dostarczana z pożywieniem. [8]

Arginina wpływa na obniżenie parametrów takich jak: stężenie trójglicerydów, kwasów tłuszczowych, glukozy i homocysteiny. [8]

W poniższej tabeli przedstawiono zawartość tego aminokwasu w kaszy mannie i innych produktach zbożowych. [8]

Produkt	Zawartość argininy mg/100 g produkty
Kasza gryczana	1719
Kasza jaglana	496
Kasza jęczmienna perłowa	295
Kasza jęczmienna pęczak	310
Kasza manna	429

Proste przepisy z wykorzystaniem kaszy manny

Kasza manna to ceniony produkt w różnych krajach. Wykorzystuje się ją do produkcji posiłków szczególnie w Europie, krajach Bliskiego Wschodu, Afryce i Indiach. Stosowana jest zarówno do dań słodkich, jak i wytrawnych. Kasza ta może być wykorzystywana na różne sposoby jako dodatek do potraw lub jako samodzielny posiłek. W Polsce ten produkt najczęściej znajduje zastosowanie w placuszkach, budyniach i wypiekach. [7]

Budyń czekoladowy

Składniki:

• Mleko x 1 szklanka
• Kasza manna x 3 łyżki
• Czekolada gorzka x 6 kostek (ok. 25 g)

Przygotowanie:

1. W garnku podgrzewamy mleko, nie doprowadzając do wrzenia.
2. Najpierw dodajemy kaszę, a następnie kostki czekolady.
3. Podgrzewamy wszystkie składniki i mieszamy do momentu rozpuszczenia się czekolady.
4. Gdy masa zgęstnieje, blendujemy ją.
5. Powstały budyń, gdy ostygnie, podajemy z ulubionymi owocami.

Placuszki

Składniki:

• Kasza manna x 100 g
• Mleko x 0,5 szklanki
• Jajko x 1 sztuka
• Erytrytol x 1 łyżka

Przygotowanie:

1. Podgrzej mleko w garnku.
2. Do miski przesyp kaszę, dodaj do niej ciepłe mleko. Wymieszaj te składniki i odstaw.
3. Oddziel białko od żółtka.
4. Białko jaja ubij na pianę.
5. Do miski z kaszą i mlekiem dodaj pozostałe składniki oraz pianę z ubitych białek.
6. Placki smaż na suchej patelni.

Zastosowanie kaszy manny w produkcji żywności

Kasza manna przy produkcji żywności znalazła zastosowanie jako wypełniacz. W finalnym produkcie nadaje odpowiednią teksturę i wiąże wodę podczas obróbki termicznej. [3] Produktami, w których wykorzystywany jest ten surowiec, są przetwory mięsne. Można ją znaleźć, chociażby w pasztetach. [3,6]

Inne zastosowanie kaszy manny

Kasza manna to produkt, który nie tylko ma swoje zastosowanie w przemyśle spożywczym. Najnowsze doniesienia ukazują, że może mieć ona swój udział w produkcji opakowań.

Nie od dziś wiadomo, że plastikowe pudełka czy folie są trudne w utylizacji. Zaczynamy poszukiwać alternatywnych materiałów, które będą mogły być kompostowane. Biodegradowalne folie i opakowania cieszą się rosnącym zainteresowaniem. Jednym z przykładów tego typu produktów jest folia wytworzona z kaszy manny.

Folia ta jest bezbarwna i elastyczna. Elastyczność folii zapewnia duża zawartość białka pochodzącego z kaszy manny. Ze wszystkich źródeł białka pszenica wydaje się idealnym kandydatem do produkcji ekologicznych opakowań. Pszenica jest bezkonkurencyjnym surowcem, ponieważ wyróżnia go cena. Folia wykonana z surowca, jakim jest kasza manna, może być przyszłością w opakowalnictwie. Dzięki czemu mogłaby zastąpić folię aluminiową, spożywczą czy jednorazowe, plastikowe pojemniki. [1]

Podsumowanie

Kasza manna to bez wątpienia wartościowy produkt. Jej zaletą jest łatwość i czas przygotowania. Można ją wykorzystać do rozmaitych dań.

Charakteryzuje ją niska zawartość błonnika pokarmowego. Jest to duża zaleta dla osób z chorobami układu pokarmowego, które stosują diety lekkostrawne i ubogoresztkowe.

Dzięki zawartości aminokwasu argininy, kasza manna znalazła swoje zastosowanie w dietetyce. Wspiera prewencję i wspomaga leczenie chorób metabolicznych. 

Bibliografia:

1. Alias K. A., Ariffin F., Jafarzadeh S., Mahmud S. (2018) Physico-mechanical and microstructural properties of semolina flour films as influenced by different sorbitol/glycerol concentrations. International Journal of Food Properties. Volume 21, p. 983-995
2. Chambers S. E., Cherta-Murillo A., Corrado M., Edwards H. C., Frost S. G., Hazard A. B., Lovegrove A., Plummer A., Wood J. A. (2020) Effect of semolina pudding prepared from starch branching enzyme IIaand b mutant wheat on glycaemic response in vitro and in vivo: a randomised controlled pilot study. Food & Function. Issue 1 
3. Pawluczuk P., Tyburcy A. (2015) Wpływ zamiany kaszy manny składnikami bezglutenowymi na właściwości drobiowych pasztetów pieczonych. Nauka Przyroda Technologie. Tom 9, zeszyt 1
4. Dittfeld A., Gwizdek K., Michalski M., Parol D. (2018) Dieta bezglutenowa- charakterystyka grup docelowych. Postępy Hig Med Dosw. 72: str. 227-239
5. Dziki D., Laskowski J., Różyło R. (2011) Przemiał pszenicy i wpływ twardości ziarna na ten proces. Acta Agropysical. 18(1), s.33-43
6. Ahmad N., Roberts H. T., Shabbir A. M., Shehzad A. M., ud-Din Z., Ur-Rehman S. (2018) Fortifical od durum wheat semolina with detoxified matri (Lathyrus sativus) flour to improve the nutritional properties of pasta. J food Sci Technol. 55(6), p. 2114-2121
7. Rybowska A., Konsument na rynku kasz. Roczniki Naukowe. Tom 17, zeszyt 3
8. Matuszak M., Suliburska J., (2012) The role of arginine in the prevention and treatment of metabolic diseases. Via Medica.
9. Iwanow K., Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B. Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw. s.52, 53
10. Calderon-Ospina A. C., Nava-Mesa O. M. (2020) B Vitamins in the nervous system: Current knowledge of the biochemical modes of action and synergies of thiamine, pyridoxine, and cobalamin. CNS Neurosci Ther. 26(1), p. 5-13