Król owoców wywodzi się z Azji Południowo – Wschodniej a przede wszystkim z południowych Chin. Liczi bo to ono otrzymało ten zaszczytny tytuł od tubylców, to owoc rosnący na majestatycznych, symetrycznych i wiecznie zielonych koronach drzew Litchi chinensis, w kiściach od trzech do kilkudziesięciu owoców [1].
Uprawa liczi
Liczi uprawia się głownie Indiach, Chinach, Afryce Południowej na Florydzie i w obszarach o gorącym, wilgotnym klimacie i długim lecie. Drzewo źle znosi długotrwałe upały jak i przymrozki [2].
Zbiory owoców przypadają na koniec czerwca i początek lipca. Owoce są bardzo nietrwałe dlatego najlepiej spożywać je surowe „prosto z drzewa”. Niska trwałość przyczynia się do tego, że dostawcy muszą zachowywać szczególna ostrożność w czasie transportu, gdyż skórka liczi łatwo ulega zbrązowieniu, a owoc traci na jakości [1].
Jak wygląda owoc?
Owoce liczi kształtem przypominają maliny, z tym że są nieco większe i pokrywa je chropowata, najczęściej czerwona, twarda skórka. Po usunięciu skórki widać jędrny, białawy, jadalny owoc, w którego centrum znajduje się ciemnobrązowa pestka wielkości fasoli [1].
Jakie owoce kupować?
W sklepie najlepiej wybrać owoce o wyrazistym czerwonym, żółtym lub różowym kolorze, zależnie od odmiany. Dojrzałe owoce łatwo oddzielić od skorupki. Po zakupie najlepiej przechowywać je w lodówce maksymalnie do 7-10 dni. Owoce można również zamrażać w całości ze skórką do późniejszego użytku [1, 2].
Co cennego skrywa owoc?
Liczi jest bogatym źródłem witaminy C oraz potasu, dodatkowo 100 gram owoców zawarte jest jedynie 66 kcal [3].
| Składnik | Ilość | Jednostka |
| Woda | 81.76 | g |
| Energia | 66 | kcal |
| Białko | 0.83 | g |
| Tłuszcz | 0.44 | g |
| Węglowodany ogółem | 16.53 | g |
| Błonnik | 1.3 | g |
| Cukry | 15.23 | g |
| Wapń | 5 | mg |
| Żelazo | 0.31 | mg |
| Magnez | 10 | mg |
| Fosfor | 31 | mg |
| Potas | 171 | mg |
| Sód | 1 | mg |
| Cynk | 0.07 | mg |
| Miedź | 0.148 | mg |
| Selen | 0.6 | µg |
| Witamina C | 71.5 | mg |
| Tiamina | 0.011 | mg |
| Ryboflawina | 0.065 | mg |
| Niacyna | 0.603 | mg |
| Witamina B6 | 0.1 | mg |
| Foliany | 14 | µg |
| Cholina | 7.1 | mg |
| Witamina B12 | 0 | µg |
| Witamina E | 0.07 | mg |
| Witamina K | 0.4 | µg |
Ponadto liczi jest cennym źródłem przeciwutleniaczy, wymienionej wcześniej witaminy C oraz polifenoli. Przeciwutleniacze zwalczają m.in. takie choroby jak: nowotwory, miażdżyca i choroby neurodegeneracyjne. Oddziałują na związki czynne biologicznie chroniąc je przed reaktywnymi formami tlenu. Przeciwutleniacze przerywają rodnikowe reakcje łańcuchowe, redukują wolne rodniki, wygaszają tlen singletowy oraz chelatują jony metali przejściowych [4].
Jak najsmaczniej?
Tak jak wcześniej wspomniano owoc najlepiej spożywać surowy, miąższ jest wówczas słodki, mięsisty z lekko kwaśnym posmakiem. Wielbicieli deserów ucieszy fakt, że świetnie komponują się z bitą śmietaną i lodami. Liczi można również użyć przy komponowaniu sałatek [5].
W gastronomii można spotkać się z przepisami na wieprzowinę i kurczaka z owocami liczi, grillowanego tuńczyka czy nawet kaczkę w curry z tym owocem [6].
Na rynku możemy znaleźć m.in. takie przetwory z liczi jak: preparowane owoce, dżemy, syropy, soki, sosy oraz herbaty [1].
Przeciwwskazania i skutki uboczne
🔎 Nadmierne spożycie liczi może prowadzić do zapalenia wątroby z powodu odkładania się białka LcTLP w tym narządzie. Badanie zwierzęce wykazało, że brak flory jelitowej zwiększał wydzielanie czynników zapalnych i aktywność enzymów wątrobowych [7].
Podsumowanie
Z czystym sumieniem króla owoców można zaliczyć jako posiłek, tudzież dodatek do dań w zdrowej, zbilansowanej diecie. Wysoka zawartość związków przeciwutleniających i potasu jest jego dużym atutem. Ale nie zapomnijmy o najważniejszym liczi przed wszystkim jest smaczne.
Bibliografia:
- Roycewicz A. (2005): Warto poznac-liczi. Działkowiec 11: 46.
- Brejwo B. (1999): Poznajemy owoce egzotyczne. Granat. Liczi. Zielonogórski Informator Rolniczy 03: 38.
- https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/786694/nutrients
- Ciecierska M., Derewiaka D., Drużyńska B., Kowalska J., Majewska E., Szymańska J (2014): Składniki bioaktywne i właściwości przeciwrodnikowe wybranych owoców egzotycznych. Aparatura Badawcza i Dydaktyczna 2: 169-174.
- Deren D. (2010): Liczi, pitaja i spółka. Mój Piękny Ogród 05: 92-93.
- Czerwinska D. (2011): Słodka egzotyka. Charakterystyka i zastosowanie owoców z dalekich krajów. Przegląd Gastronomiczny 65: 07-08.
- Li W, Zeng S, Wang K, Liu X, Hu Z, Zhao L. Litchi induced liver inflammation: Investigating litchi thaumatin-like protein metabolic kinetics in mice. Food Chem. 2025 Mar 25;481:144012. doi: 10.1016/j.foodchem.2025.144012. Epub ahead of print. PMID: 40157097.
- Data pierwotnej publikacji: 11.11.2020
- Data ostatniej aktualizacji o wyniki badań: 25.04.2025
