Nadciśnienie w ciąży należy do chorób układu krążenia i występuje u około 7-10% kobiet w połogu. Wyróżnia się dwa rodzaje ww. choroby u ciężarnych:
Rodzaje nadciśnienia ciążowego
- Nadciśnienie uprzednio występujące, czyli takie, w którym ciśnienie >140/90 mm Hg występowało już przed zajściem w ciążę lub rozwinęło się przed 20 tyg. ciąży i stan wysokiego ciśnienia utrzymuje się po 10-12 tygodniach od porodu
- Nadciśnienie wywołane ciążą, to nadciśnienie, które rozwinęło się po 20 tyg. ciąży i mija maksymalnie 12 tygodni po porodzie.
Dlaczego nie należy bagatelizować problemu?
Według Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, ze względu na poważne powikłania, ciśnienie u ciężarnej powinno być badane każdorazowo na konsultacji ginekologicznej, a także kontrolowane przez pacjentkę w warunkach domowych.
Powikłania i konsekwencje
Nadciśnienie w ciąży może nieść za sobą wiele powikłań i konsekwencji tj. przedwczesne oddzielenie się łożyska, niewydolność krążenia, obrzęk płuc, rozwarstwienie aorty, Zespół HELLP, martwica cewek lub kory nerki, krwawienie do ośrodkowego układu nerwowego, DIC (zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego), ARDS (zespół ostrej niewydolności oddechowej), padaczka u dziecka, opóźniony rozwój umysłowy oraz predyspozycja dziecka do nadciśnienia.
Profilaktyka stanu przedrzucawkowego
Prowadzone badania nad skutecznością profilaktyki stanu przedrzucawkowego poprzez suplementację wapnia, magnezu, cynku, witamin, olejów rybich, czy też kwasu acetylosalicylowego nie przyniosły oczekiwanych rezultatów i nie znaleziono powiązania zakładanego w badaniu.
Natomiast istnieją badania wskazujące na pozytywny wpływ witaminy D, kwasów omega 3, magnezu oraz wapnia na zmniejszenie wystąpienia stanu przedrzucawkowego.
Stan przedrzucawkowy
Stan przedrzucawkowy należy do jednego z poważnych powikłań nadciśnienia ciążowego. Jest to grupa objawów klinicznych do których należy podwyższone ciśnienie tętnicze (skurczowe >140 lub rozkurczowe >90 mm Hg) z białkomoczem (>300 mg/dobę) oraz często występującymi obrzękami.
Czynniki ryzyka
Do czynników ryzyka z okresu przedciążowego zaliczane jest nadciśnienie tętnicze przewlekłe, cukrzyca, otyłość, młody wiek, a także stan przedrzucawkowy w wywiadzie rodzinnym.
Stan przedrzucawkowy najczęściej diagnozowany jest po 20 tygodniu ciąży i jest zagrożeniem zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Może prowadzić do śmierci matki, obumarcia płodu, zahamowania rozwoju i wzrostu płodu oraz wcześniactwa. Poród wczesny przy łagodnym nadciśnieniu występuje u około 33% kobiet oraz aż u 70% w przypadku nadciśnienia ciężkiego.
Postępowanie
Leczenie niefarmakologiczne początkowego stadium nadciśnienia ciążowego oraz stanu przedrzucawkowego wiąże się ze zmianą stylu życia. W przeciwieństwie do nadciśnienia tętniczego przewlekłego, nie występującego w ciąży, polega na zrezygnowaniu z aktywności fizycznej, na korzyść odpoczynku w pozycji leżącej, głównie na lewym boku.
Również ograniczenie spożycia soli jest niezalecane w przypadku nadciśnienia ciążowego, ponieważ może to prowadzić do nasilenia hipowolemii, czyli niewystarczającego ukrwienia łożyska oraz wtórnie macicy.
Do zmniejszenia ilości płynów w łożysku i macicy może doprowadzić również niewystarczająca podaż płynów, dlatego należy zadbać o ich odpowiednią ilość w ciągu doby.
Dieta w nadciśnieniu ciążowym
Dieta pacjentki ze stanem przedrzucawkowym powinna być obfita w witaminy, mikroelementy oraz białko, a także powinna być lekkostrawna. U pacjentek niewskazane jest również odchudzanie, ponieważ zmniejszenie masy ciała może zagrozić dziecku poprzez zahamowanie jego wzrostu. Należy także całkowicie wykluczyć z diety alkohol oraz palenie tytoniu.
Podsumowanie
W przypadku kobiet z zagrożeniem wystąpienia stanu przedrzucawkowego zalecana jest również dieta lekkostrawna i zróżnicowana tak, aby dostarczała wszystkich niezbędnych makro- i mikroskładników.
BIBLIOGRAFIA
- Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego.Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym – 2015 rok.
- Rapacz A., Filipek B. Nadciśnienie tętnicze wciąży. Terapia i leki, 2009, tom 65, nr 8, str 581-585
- Załęska-Zydlewska I., Grzywanowska-Łaniewska I.Nadciśnienie tętnicze w ciąży – jak w praktyce leczyć bezpiecznie?. Medycyna iPasje, Kardiologia dla praktyków, 09.2009
- Caren G., Solomon M.D. Hypertension inpregnancy, Endocrinology and Metabolism Clinics, Vol 40, p. 847-863, 2011
- Wasil J., Lemm M. Stan przedrzucawkowy i rzucawka jakostan zagrożenia życia – jak rozpoznać i postępować?. Na ratunek 3/15, str.18-24
