Syrop z cebuli — czy faktycznie pomaga na przeziębienie?

Infekcje górnych dróg oddechowych są niezwykle częste u dorosłych i dzieci. Pacjenci zazwyczaj zgłaszają się do przychodni z katarem, anginą, bólem gardła, kaszlem, ogólnym złym samopoczuciem lub gorączką [1]. Jest to częste zwłaszcza w dobie pandemii. Syrop z cebuli, uważany za jeden z babcinych sposobów na przeziębienie, wraca do łask. Cebula od lat uchodzi za warzywo o wielu prozdrowotnych właściwościach. Jednak czy rzeczywiście stosowanie syropu z cebuli wykazuje działanie lecznicze?

Wartości odżywcze cebuli

Cebula w większości składa się z wody, dlatego w 100 g zawiera jedynie 33 kilokalorie. Swoją wartość energetyczną zawdzięcza w większości węglowodanom, które stanowią 73% i białkom stanowiącym 17%. Cebula zawiera szereg witamin z grupy B, witaminę C (która przy spożyciu 100 g warzywa pozwala pokryć 8% dziennego zapotrzebowania na tę witaminę), witaminę A oraz niacynę. Obecne w niej są także pewne ilości sodu, potasu, wapnia, fosforu, magnezu i żelaza. Co więcej, cebula zawiera związki fenolowe (kwas ferulowy, kwas galusowy, kwas protokatechowy, kwercetynę i kempferol), flawonoidy (aglikon kwercetyny, 3,4′-diglukozyd kwercetyny, 4′-monoglukozyd kwercetyny, 3-monoglukozyd kwercetyny i inne), antocyjany i tiosulfiniany. Należy podkreślić, że zawartość i obecność powyższych związków zależy od warunków uprawy warzywa. Najbogatszą w aktywne biologicznie substancje częścią cebuli jest warstwa zewnętrzna [2,3].

Syrop z cebuli — z czego się składa?

Większość przepisów w swoim składzie zawiera głównie cebulę i czosnek. Przepisów na syrop z cebuli jest mnóstwo, a oto kilka przykładów:

• Syrop z cebuli i czosnku
• Syrop z cebuli, miodu i cytryny
• Syrop z cebuli i buraka
• Syrop z cebuli, czosnku, imbiru, cytryny, goździków, miodu i cynamonu

Jeśli chodzi o przygotowanie takiego syropu, to cebulę kroimy w plastry i po każdej warstwie zalewamy miodem lub zasypujemy cukrem. Ewentualnie do każdej warstwy dodajemy np. czosnek lub cytrynę czy imbir [4,5,8].

Syrop z cebuli — jakie ma właściwości prozdrowotne?

Syrop z cebuli charakteryzuje się działaniem bakteriobójczym, przeciwzapalnym, jak również przeciwgrzybiczym. Dostarcza również szeregu wartości odżywczych. Zawdzięcza to głównie swoim składnikom i ich wzajemnemu oddziaływaniu.

Głównym składnikiem syropu jest oczywiście cebula. Cebula, jak już wcześniej było wspomniane, zawiera kwasy fenolowe, flawonoidy (szczególnie duże ilości kwercetyny, glikozydu kwercetyny), tiosulfiniany i antocyjany, które hamują wzrost bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych, takich jak: B. cereus, L. monocytogenes, P. aeruginosa, S. aureus i M. luteus. Wiele badań potwierdziło także działanie wyciągów z cebuli przeciwko wirusom i grzybom. Co równie ważne, podczas leczenia przeziębienia, sok z cebuli wykazuje działanie przeciwzapalne [8].

Wzbogacając syrop z cebuli o kilka ząbków czosnku, nasili on właściwości hamujące wzrost bakterii Gram-dodatnich, jak i Gram-ujemnych, a także szczepów wielolekoopornych. Takie działanie zawdzięcza on związkom siarki organicznej, które warunkują jego zapach i działanie lecznicze [8]. Allicyna jest kluczowym biologicznie aktywnym składnikiem czosnku, odpowiedzialnym za szerokie spektrum działania antybakteryjnego i przeciwgrzybiczego [9]. Czosnek zwiększa właściwości obronne organizmu, wzmacniając i regulując reakcje komórkowe układu immunologicznego [10].

Miód to kolejny dodatek, który możemy dodać do syropu z cebuli. Miód ma udowodnione działanie antybakteryjne, dzięki obecności substancji antybiotycznych. Alkoholowe roztwory miodu wykazują̨ szerokie spektrum antybakteryjne zarówno na bakterie tlenowe, beztlenowe, Gram-dodatnie, jak i Gram-ujemne. Działanie to może być bakteriobójcze lub bakteriostatyczne w zależności od użytego stężenia i warunkowane jest przez flawonoidy, kwas benzoesowy i cynamonowy. Badanie z 2012 wykazało, że miód może być stosowany jako leczenie wspomagające w chorobach układu oddechowego przebiegających z kaszlem [8,11,12].

Imbir to także bardzo korzystny dodatek do syropu z cebuli. Imbir to tradycyjny środek łagodzący stany zapalne. Jest powszechnie stosowanym na problemy zdrowotne, w tym ból, nudności i wymioty [9]. Za podstawowy bioaktywny składnik imbiru uznawany jest gingerol. Związek ten ma działanie antyoksydacyjne, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne [13].

Do syropu z cebuli można dodać również buraki ćwikłowe. Bulwy tych warzywzawierają wiele korzystnych dla organizmu związków. Do najważniejszych należy zaliczyć kwas askorbinowy, azotany, karotenoidy, kwasy fenolowe i flawonoidy. Za intensywny kolor  buraków odpowiedzialna jest zaś betalaina. Substancja ta nie tylko odgrywa rolę barwnika, ale także działa przeciwzapalne, przeciwrodnikowe i antyoksydacyjne [15].  Spożywanie buraków, które są bogatym źródłem antyoksydantów, może przyczynić się do ochrony przed chorobami związanymi ze starzeniem. 

Dodatek przypraw takich jak goździki czy cynamon lub też cytrusów, również pozytywnie wpłynie na ogólne działanie syropu z cebuli. Będzie to związane z obecnością różnych olejków eterycznych wykazujących szereg aktywności biologicznych. Mają one między innymi działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne [13,15,16,17].

Dawkowanie syropu z cebuli

Według większości dostępnych źródeł syrop z cebuli można stosować od 2 do 6 razy na dobę po jednej łyżeczce. U dzieci powinien być stosowany do 3 razy na dobę. Należy pamiętać, że jeśli przyrządzamy taki syrop na miodzie, powinniśmy podawać go dzieciom powyżej 2 roku życia. Syrop z cebuli nie powinien być stosowany przewlekle. Najlepiej go stosować, kiedy obniżenie odporności jest wyczuwalne lub wspomagająco podczas infekcji [4,5,8].

Według badań w sytuacji, kiedy pojawia się infekcja, chorzy korzystają głównie z porady fachowców. Jednocześnie znają i stosują suplementy w celu wspomagania odporności, traktując je jako element uzupełniający [18].

Czy syrop z cebuli naprawdę pomaga? 

Syrop z cebuli, często używany jest w praktyce domowej, jako środek przeciwkaszlowy i wspomagający przy innych dolegliwościach dróg oddechowych wśród dzieci i dorosłych. Właściwości prozdrowotne cebuli przynoszą znaczną ulgę w przebiegu przeziębienia, infekcji bakteryjnych, problemów z oddychaniem czy kaszlem. Spożywanie syropu z cebuli, zwłaszcza w połączeniu z miodem, może złagodzić ból gardła i objawy kaszlu. Związane jest to z zawartymi w cebuli związkami siarki i kwercetyny oraz w śladowych ilości olejków eterycznych [19]. Syrop z cebuli, w połączeniu z wyżej wspomnianymi dodatkami, takimi jak czosnek lub imbir, może zdecydowanie poprawić odporność nie tylko dorosłych, ale i dzieci.

Skutki uboczne

Mimo że cebula jest zazwyczaj spożywana w niewielkich ilościach, to należy pamiętać, że jest ona jednym ze źródeł fruktanów w diecie. Są to rozpuszczalne włókna, które mogą powodować wzdęcia. Warto zauważyć, że niektóre osoby mogą być nadwrażliwe wobec niektórych związków zawartych w cebuli, zwłaszcza surowej. Dlatego syrop z cebuli nie powinien być stosowany przez osoby z problemami ze strony układu pokarmowego z uwagi na te skutki uboczne [20].

Podsumowanie

Domowy syrop z cebuli jest bogaty w wiele składników prozdrowotnych. Jednak warto pamiętać, że jego skuteczność będzie zależna od użytych produktów. Niektóre z opisanych składników syropu z cebuli mają potwierdzone działanie przeciwbakteryjne czy przeciwzapalne. Właściwości lecznicze syropu mogą wynikać z połączenia wybranych składników oraz ich wzajemnego oddziaływania.

Mimo że taki domowy syrop może korzystnie wpływać na zdrowie i wspomóc leczenie, to należy pamiętać, że nie zastąpi farmakoterapii zaleconej przez lekarza.

Bibliografia:

1. DeGeorge, K. C., Ring, D. J., & Dalrymple, S. N. (2019). Treatment of the common cold. American family physician, 100(5), 281-289.
2. Tabele wartości odżywczej produktów spożywczych i potraw – Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2017, Wydanie IV rozszerzone i uaktualnione.
3. Teshika, J. D., Zakariyyah, A. M., Zaynab, T., Zengin, G., Rengasamy, K. R., Pandian, S. K., & Fawzi, M. M. (2019). Traditional and modern uses of onion bulb (Allium cepa): a systematic review. Critical reviews in food science and nutrition, 59(sup1), S39–S70.
4. https://pantabletka.pl/syrop-z-cebuli-przepis/
5. https://uczymyjakslodzic.pl/syrop-z-cebuli-sposob-na-kaszel-stary-jak-swiat/
6. Pareek, S., Sagar, N. A., Sharma, S., & Kumar, V. (2017). Onion (Allium cepa L.).Fruit and vegetable phytochemicals: Chemistry and human health, 2, 1145-1162.
7. Sidhu, J. S., Ali, M., Al-Rashdan, A., & Ahmed, N. (2019). Onion (Allium cepa) is potentially a good source of important antioxidants. Journal of food science and technology, 56(4), 1811–1819.
8. Bartak, M., Lange, A., Słońska-Zielonka, A., & Cymerys-Bulenda, J. Homemade onion syrup. Why is it a great common cold remedy?. Badania i Rozwój Młodych Naukowców w Polsce, 7.
9. Kania-Dobrowolska, M., Baraniak, J., Górska, A., Wolek, M., & Bogacz, A. (2020). Imbir i czosnek–surowce roślinne obniżające poziom cholesterolu i glukozy. Post Fitoter, 21(3): 169-176.
10. Kwiecień, M., & Winiarska-Mieczan, A. (2011). Czosnek jako zioło kształtujące właściwości prozdrowotne.  Hig. Epidemiol, 92(4), 789-791.
11. Jagiełło, J., Kołeczek, E., Horochowska, M., Zdrojewicz, Z., & Głowaczewska, A. (2018). „Bursztynowe źródło zdrowia–zastosowanie miodu we współczesnej medycynie”.  Rodz, 21(1), 64-69.
12. Cohen, H. A., Rozen, J., Kristal, H., Laks, Y., Berkovitch, M., Uziel, Y., … & Efrat, H. (2012). Effect of honey on nocturnal cough and sleep quality: a double-blind, randomized, placebo-controlled study. Pediatrics, 130(3), 465-471.
13. Anh, N. H., Kim, S. J., Long, N. P., Min, J. E., Yoon, Y. C., Lee, E. G., Kim, M., Kim, T. J., Yang, Y. Y., Son, E. Y., Yoon, S. J., Diem, N. C., Kim, H. M., & Kwon, S. W. (2020). Ginger on Human Health: A Comprehensive Systematic Review of 109 Randomized Controlled Trials.Nutrients, 12(1), 157.
14. Hadipour, E., Taleghani, A., Tayarani-Najaran, N., & Tayarani-Najaran, Z. (2020). Biological effects of red beetroot and betalains: A review. Phytotherapy research : PTR, 34(8), 1847–1867.
15. Lv, X., Zhao, S., Ning, Z., Zeng, H., Shu, Y., Tao, O., Xiao, C., Lu, C., & Liu, Y. (2015). Citrus fruits as a treasure trove of active natural metabolites that potentially provide benefits for human health. Chemistry Central journal, 9, 68.
16. Cortés-Rojas, D. F., de Souza, C. R., & Oliveira, W. P. (2014). Clove (Syzygium aromaticum): a precious spice. Asian Pacific journal of tropical biomedicine, 4(2), 90–96
17. Rao, P. V., & Gan, S. H. (2014). Cinnamon: a multifaceted medicinal plant. Evidence-based complementary and alternative medicine : eCAM, 2014, 642942.
18. Zegan, M., Michota-Katulska, E., Gałązka, M., Sińska, B., & Kucharska, A. (2013). Suplementy diety i żywność stosowana w celu wspomagania odporności-badania pilotażowe,”.Problemy Higieny i Epidemiologii, (94), 4
19. Kumar, K. S., Bhowmik, D., Chiranjib, B., & Tiwari, P. (2010). Allium cepa: A traditional medicinal herb and its health benefits. Journal of Chemical and Pharmaceutical Research, 2(1), 283-291.
20. Corzo-Martínez, M., Corzo, N., & Villamiel, M. (2007). Biological properties of onions and garlic.Trends in food science & technology, 18(12), 609-625.